blinkist der-zufall-das-universum-und-du-de Kernaussage 5

Das ging solange gut, bis selbst die hellsten Köpfe an den außergewöhnlichsten aller kleinen Teilchen verzweifelten: den Quanten.

Wszystko szło dobrze, dopóki nawet najjaśniejsze umysły nie zwątpiły w najbardziej niezwykłą ze wszystkich małych cząstek: kwanty.

Quanten werden oft als die kleinsten, nicht mehr teilbaren Elementarteile beschrieben. Genau genommen sind sie kleine Energiepakete, die für Wechselwirkungen mit anderen Systemen sorgen und z.B. Energie übertragen.

Kwanty są często opisywane jako najmniejsze, nie dające się już podzielić elementarne części. Ściśle mówiąc, są to niewielkie pakiety energetyczne, które zapewniają interakcję z innymi systemami i np. transfer energii.

Ein Beispiel für einen solchen Energieträger ist ein Photon, also ein Lichtteilchen. Das Verrückte ist nun aber, dass sich Quanten ganz offensichtlich nicht um Naturgesetze oder Regelmäßigkeiten scheren. Sie machen den Zufall zum Gesetz.

Przykładem takiego nośnika energii jest foton, czyli cząsteczka światła. Ale szalone jest to, że kwanty oczywiście nie interesują się prawami natury ani regularnościami. Zamieniają przypadek w prawo.

Quanten halten sich nicht an diese Regel. Sie können gleichzeitig ganz sein und zerfallen und sich zur selben Zeit an verschiedenen Orten befinden. Keine Sorge, das überstieg selbst Max Planck und Albert Einstein.

Quanta nie przestrzegają tej zasady. Mogą być całe i gnić w tym samym czasie i znajdować się w różnych miejscach w tym samym czasie. Nie martw się, to przekroczyło nawet Maxa Plancka i Alberta Einsteina.

Quanten aber können völlig beliebig beides sein. Ein Uranatom z.B. kann gleichzeitig ein kompaktes Teilchenbündel sein, oder eine zerfallene Energiewelle. Elektronen, die Quanten des Magnetismus, können an verschiedenen Orten gleichzeitig sein.

Ale kwanty mogą być jedno i drugie. Na przykład atom uranu może być jednocześnie zwartą wiązką cząstek lub rozłożoną falą energetyczną. Elektrony, kwanty magnetyzmu, mogą znajdować się jednocześnie w różnych miejscach.

Erst wenn wir sie zu messen versuchen, zwingen wir einen Teil eines Quants in einen bestimmten Zustand. Welcher das aber nun ist, Teilchen oder Wellenfragment, ist absoluter Zufall.

Dopiero próbując je zmierzyć, wprowadzamy część kwantu do określonego stanu. Ale to, czym jest teraz, cząstką lub fragmentem fali, jest absolutnym zbiegiem okoliczności.

Wenn ein Atom in zwei Teile zerfällt, erhalten beide einen Bewegungs- bzw. Drehimpuls, den Spin. Die Summe der Spins dieser zwei Teile ergibt immer 0. Wenn sich der Spin eines der Teile ändert, gleicht sich der Spin des anderen an.

Kiedy atom dzieli się na dwie części, obie otrzymują kinetyczny lub kątowy moment pędu, czyli spin. Suma rotacji tych dwóch części wynosi zawsze 0. Jeśli rotacja jednej części się zmienia, zmienia się rotacja drugiej części.

Ein Uranatomkann jederzeit zerfallen – nach einer Stunde oder nach Milliarden von Jahren.

Atom uranu może się rozpaść w każdej chwili - po godzinie lub po miliardach lat.

Der Zerfall erfolgt abrupt, ohne jede Vorankündigung und ohne jede erkennbare Ursache. Er kann nicht vorherbestimmt werden. Wenn das nicht der Inbegriff von Zufall ist. Und das in der Physik.

Rozpad następuje nagle, bez wcześniejszego powiadomienia i bez możliwej do zidentyfikowania przyczyny. Nie można go z góry ustalić. Jeśli to nie jest uosobienie zbiegu okoliczności. I to w fizyce.