pojęcia

bulla

urzędowy dokument papieski, cesarski lub królewski wydawany w sprawach szczególnej wagi, opatrzony pieczęcią.

wojewoda - palatyn

w monarchii piastowskiej najwyższy rangą urzędnik dworski. Zarządzał dworem panującego, a także zastępował władcę w sprawowaniu sądów i dowodzeniu wojskiem.

komornik

urzędnik zarządzający gospodarką dworu i skarbem państwa.

cześnik

urzędnik dworski dbający o zaopatrzenie piwnic

stolnik

urzędnik dworski sprawujący pieczę nad stołem władcy. W czasie uczty dbał o jej przygotowanie a następnie kierował podawaniem potraw.

kanclerz

urzędnik dworski zarządzający kancelarią i kaplicą dworską.

koniuszy

urzędnik dworski opiekujący się stajnią monarchy.

łowczy

urzędnik dworski zajmujący się rewirami łowieckimi monarchy

miecznik

urzędnik dworski zajmujący się zbrojownią monarchy. Jego zadaniem było też noszenie przed władcą miecza - symbolu władzy wojskowej.

włodarz

urzędnik sprawujący opiekę nad bezpośrednimi majątkami władcy.

kasztelan

urzędnik lokalny zajmujący się ściąganiem danin, obronnością i sądownictwem na terenie kasztelanii.

regalia

dziedziny gospodarki zarezerwowane wyłącznie dla panującego.

pryncypat

zasada władzy monarszej zgodnie z którą najstarszy z książąt dzielnicowych miał sprawować władzę zwierzchnią nad pozostałymi

interdykt

zakaz odprawiania obrzędów religijnych przez daną osobę na określonym terytorium, nałożony przez władze kościelne.

"wolni goście"

w średniowiecznej Europie osadnicy, którzy najczęściej byli chłopami zbiegłymi z dotychczasowych majątków ziemskich w poszukiwaniu lepszych warunków życia.

kolonizacja na prawie niemieckim

proces polegający na sprowadzaniu i osiedlaniu ludności z zachodu (Niemcy) na słabo zaludnionych ziemiach Polski.

umowa lokacyjna

pisemna lub ustna umowa, w której pan feudalny określa warunki na jakich będzie lokowana nowa wieś oraz obowiązki własne i osadników

zasadźca

człowiek zajmujący się organizowaniem nowo lokowanej wsi. Do jego zadań należały: sprowadzenie osadników, umożliwienie handlu oraz wymierzenie działek ziemi dla chłopów.

wolnizna

zwolnienie przysługujące osadnikom na początkowych etapach zagospodarowania

czynsz

w okresie feudalizmu stałe świadczenie wnoszone przez chłopa na rzecz właściciela gruntów w zamian za ich użytkowanie.

dziesięcina

stała danina pobierana przez Kościół, obciążająca ogół ludności. Początkowo 1/10 plonów lub dochodów.

podgrodzie

osada funkcjonująca w sąsiedztwie grodu, stanowiąca jego zaplecze gospodarcze.

wójt

w średniowiecznej Polsce urzędnik stojący na czele miasta reprezentujący pana feudalnego. Do jego zadań należało egzekwowanie czynszów, utrzymywanie zdolności obronnych miasta, ściganie przestępstw oraz przewodniczenie ławie sądowej.