między żyjącymi - od razu ważna skutki mogą być przesunięte w czasie ale są za życia/ na wypadek śmierci - ważna z chwilą dokonania, skutki następują po śmierci jednej ze stron
skutkują natychmiastową, bezpośrednią zmianą majątku rozporządzającego np: municypacja / nakładają obowiązek wykonania czynności w przyszłości (przeniesienia władztwa np: przyrzeczenie posagu
czynności oderwane od causa (przyczyny prawnej) gdy causa nie istnieje np: zwrot kozy nie temu sąsiadowi / przyczynowe - ich ważność zależy od istnienia causa czyli celu społeczno - gospodarczego chronionego przez prawo np wymiana towaru
dłużnik przenosi na wierzyciela własność jakiejś rzeczy a wierzyciel zobowiązuje się zwrócić tę rzecz po spełnieniu świadczenia "zastawionego" tym przedmiotem