Pojęcia ogólne

Behawior zwierzat- zachowanie zwierzat

schematy ogol i normy zachowan dyktowanych przez poped lub o charakterze odruchowym(samiostnym) np mimika

Brakowanie

Usuwanie ze stada osobnikow nie nadajacych sie do dalszego chowu ze wzgledu na wady budowy, schorzenia, niska wydajnosc itp

Chów

racjonalne utrzymywanie zwierzat gospodarskich w celu maksymalnego wykorzystania ich cech uzytkowych

Ciąża

Okres u samicy miedzy zapłodnieniem a wydaniem na swiat potomstwa

Dekornizacja

Trwałe usuniecie poroża u osobnikow dorosłych lub zalążków u młodych

Dojrzałość hodowlana

mierzona wiekiem przydatności do rozpłodu w aspekcie wymogów hodowlanych i produkcyjnych

Dojrzałość płciowa

mierzona wiekiem zwierzęcia którego gonady zaczely produkowac komorki plciowe zdolne do zaplodnienia

Dojrzałość somatyczna

dojrzałość fizyczna, zakonczenie okresu wzrostu, maksymalny wzrost wysokosc

Dokumentacja Hodowlana

zbior dokunentow nt zwierzecia hodowlanego, jego przodkach i potomstwie, stadzie lub rodzie. W szczegolnosci zawoerajace dane o ich wartosci uzytkowej i hodowlanej

Dysekcja Tuszy

rozbior tuszy, podzial tuszy na poszczegolne wyręby(elementy) specyficzne u roznych gatunkow zwierzat

działalność rolnicza

oznacza produkcje, hodowle lub uprawe produktow rolnych włączajac w to zbiory, dojenie, chów zwierzat, utrzymywanie ich do celow gospodarskich lub utrzymywaniu gruntow w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochrona srodowiska

Eksterier

pokroj, zewnetrzny wyglad zwierzecia charakterystyczny dla danego gatunku, rasy lub odmiany. Wykorzystuje zwiazek z kierunkiem uzytkowania np. mlecznym lub miesnym

Fenotyp

zbior dostrzeganych cech jakościowych i ilościowych wyznaczany genotypem zwierzecia (jakosciowe) lub genotyp i wplyw srodowiska i ich wspoldzialanie(ilosciowe)

gatunek

podstawowa jesnostka w systematyce organizmow. reprezentowany przez populacje zwierzat lub roslin swobodnie krzyzujacych sie o swoistych cechach autonomicznych i fizjologicznych

genotyp

zespol genow zlokalizowanych w chromosomach osobnika. łacznie z czynnikami srodowiska wewnetrznego i zewnetrznego. genotyp wyznacza wartosci fenotypowe zwoerzecia

gnojowica

odchody zwierzece. mocz kal i woda

gnojówka

plynne odchody zwierzece(mocz)

gospodarstwo rolne

wszystkie jednostki produkcyjne zarzadzane przez rolnika na terytorium RP o lacznej powierzchni wiekszej niz 1 ha

grunty rolne

uzytki orne, trwale uzytki zielone laki pastwiska uprawy trwale oraz ogrodki przydomowe

hodowla zwierzat

zespol zabiegow zmierzajacych do poprawienia zalozen dziedzicznych genotypu zwierzat gospodarskich. Ocena wartosci uzytkowej i hodowlanej, selekcja i dobor osobnikow do kojarzenia

inseminacja

sztuczne zapłodnienie zwierzat hodowlanych przez wprowadzenie poprzednio pobranego nasienia do drogbrodnych samicy

kiszonka

zakonserwowana pasza (trawa kukurydza) poprzez zakiszenie

komdycja

aktualny stan fizjologiczny organizmu podlegajacy zmianom pod wplywem czynnikow srodowiska zewnetrznego i wynika ona ze stanu odzywiania

Konstytucja

Stan organizmu zwierzecia uwarunkowany jakoscia tkanek, czynnoscia narzadow wewnetrznych i regulacyjna dzialalnoscia gruczolow dokrewnych

Kontrola uzytkowości

ustalenie wydajnosci zwierzat w celu uzyskania podstaw oceny wartosci hodowlanej, selekcji

krzyzowanie

kojarzenie zwierzat gospodarskich genetycznie odmiennych, roznych ras, odmian, linii

laktacja

okres wydzielania mlega orzez samice zakonczony zasuszeniem

linia mateczna

gdy czesc osobnikow rodu sklada sie ze zwierzat podobnych do zenskiego zalozycoela linii

linia ojcowska

gdy czesc osobnikow rodu sklada sie ze zwierzat podobnych do meskiego zalozyciela linii

linia

skonsolidowana genetycznie grupa okreslonych osobnikow w obrebie ktorej doskonalona jest niewoelka liczba cech

Materiały paszowe(pasza)

produkty pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego których zasadniczym celem jest zaspokajanie potrzeb zywieniowych zwierzat

Mieszaniec

wpisane do rejestru zwierze gospodarskie będące produktem planowanego krzyzowania zwierzat gospodarskich a) roznych ras b) będących produktem krzyżowania c) czystorasowych i bedacych produktem krzyzowania

Mieszanka paszowa

mieszanka zlozona z conajmniej 2 materialow paszowych

mieszanka paszowa pełnoporcjowa

mieszanka paszowa która z uwagi na swoj sklad jest wystarczajaca do zaspokojenia potrzeb pokarmowych zwierzecia

mieszanka paszowa uzupełniająca

mieszanka o wysokiej zawartosci pewnych substancji ktora z uwagi na swoj sklad jest wystarczajaca do zaspokojenia potrzeb pokarmowych jedynie w polaczeniu z innymi paszami

mleko spożywcze

mleko przeznaczone do obrotu uzyskane z mleka poddanego obrobce cieplnej

mleko surowe

mleko pochodzase od krow owiec kóz i bawolic o niezmienionym skladzie ktore nie było ogrzane do temperatury powyzej 40 stopni ani innym zabiegom powodujacym podobne efekty

obornik

odchody zwierzece kał i mocz oraz sćiółka- naturalny nawoz

odmiana zwierząt hodowlanych

odmiana zwierzat hodowlanych ma wspolne drugorzedne cechy dziedziczne umaszczenie upierzenie lub uzytkowe np zdolnosc opasow, mleczność, nieśność

okres uzytkowania zwierzat(długowieczność)

czas od rozpoczecia uzytkowania zwierzecia w stadzie do jego wybrakowania lub śmierci

Poliestralne zwierze

zwierze u ktorego ruja występuje cyklicznie przez cały rok (krowa, locha)

populacja aktywna

grupa zwierząt stanowiaca czesc całej populacji na ktorych prowadzi sie prace hodowlaną

Praca hodowlana

działania hodowcow polegające na ciągłym poprawianiu struktury genetycznej populacji zwierzat w okreslonych warunkach srodowiskowych poprzez stosowanie różnych metod hodowlanych

preparat mlekozastępczy

mieszanka paszowa stosowana do karmienia młodych jako dopełnienie lub zamiennik po okresie karmienia młodych zwierzat

embriotransfer

metoda hodowlana. Przeniesienie rozwijających sie embrionów samicy do organizmów kilku samic

rasa zagrożona

populacja zwierzat o licznie tak niskiej ze stwarza zagrożenie wyginiecia

rolnictwo

jedna z najstarszych i podstawowych dziedzin gospodarki ktorej glownym celem jesy dostarczenie czlowiekowi żywności i produkowanie włókien przemysłowych

rolnik

osoba fizyczna lub prawna lub ich grupa ktorej gospodarstwo znajduje sie na terenie rzeczypospolitej oraz prowadzi dzialalnosc rolnicza

rozród

kontrolowane rozmnazanie zwierząt gospodarskich

ruja

okres gotowości samicy do owulacji

selekcja

wybor zwierząt o określonych pożądanych cechach, ktore przeznaczamy do dalszej hodowli

zwierzeta sezonowo poliestralne

zwierzęta u których w sezonie kilkukrotnie występuje ruja

siara

wydzielina gruczołu mlekowego ktora powstaje w ostatnim okresie przed porodem i w pierwszych dniach po porodzie

tusza

ciało ubitego zwierzęcia bez zawartości jamy brzusznej i pierdiowej oraz narządow płciowych

użytkowanie zwierząt

pozyskanie różnych korzysci od zwierząt utrzymywanych przez człowieka

wnęter

samiec którego jądra nie zeszły do worka mosznowego w okresie natalnym ani postnatalnym i pozostają w jamie brzusznej

wydajność rzeźna

stosunek procentowy masy tuszy do masy żywego zwierzęcia przed ubojem

wymię

gruczoł mleczny niektórych zwierząt

wzrost

powiększanie rozmiarów ciała i masy w życiu prenatalnym odbywa sie przez podział komórek a postnatalnym przez ich wzrost

żywiec

żywe zwierze gotowe do uboju