systematyka związków nieorganicznych

metody otrzymywania tlenków

synteza z pierwiastków, rozpad niektórych wodorotlenków, rozpad niektórych soli, reakcja wymiany

tlenki kwasowe - charakterystyka

rozpuszczone w wodzie tworzą kwasy; reagują z zasadami, nie reagują z kwasami

tlenki zasadowe - charaterystyka

rozpuszczone w wodzie tworzą zasady; reagują z kwasami, nie reagują z zasadami

amfoteryczność - co to?

zdolność substancji do reagowania zarówno z kwasami jak i zasadami w wyniku czego powstają sole

tlenki amfoteryczne

Al2O3, As2O3, Cr2O3, ZnO, CuO, MnO2; H2O

tlenki obojętne - co to?

tlenki nie reagujące ani z kwasami, ani z zasadami

tlenki obojętne

CO, NO, N2O

układ okresowy a charakter kwasowy tlenku

w górę i w prawo rośnie charakter kwasowy tlenku

kwasy - podział

tlenowe i beztlenowe

kwasy beztlenowe - co to?

wodne roztwory wodorków niemetali 16. i 17. grupy

nazewnictwo kwasów beztlenowych

kwas + nazwa pierwiastka kwasotwórczego + "-wodorowy", np. kwas chlorowodorowy (HCl)

kwasy beztlenowe - otrzymywanie

rozpuszczenie w wodzie kwasowych wodorków; w reakcji wymiany podwójnej kwasów z niektórymi solami

kwasy tlenowe - co to?

związki zawierające tlen do którego przyłączony jest wodór oraz inny pierwiastek (zwykle niemetal, może być też metal o wysokiej wartościowości - mangan Mn i chrom Cr)

nazewnictwo kwasów tlenowych

kwas + nazwa pierwiastka + "-owy" + (wartościowość), np. kwas azotowy(V) - HNO3

kwasy tlenowe - otrzymywanie

reakcja tlenku niemetalu (bezwodnika kwasowego) z wodą; reakcja wymiany podwójnej kwasu z solą

dysocjacja elektrolityczna - co to?

rozpad kwasów, zasad i soli na jony zachodzący w wyniku oddziaływania z cząsteczkami wody lub pod wpływem wysokiej temperatury

elektrolit - co to?

substancja, która po rozpuszczeniu w wodzie lub stopieniu przewodzi prąd elektryczny

mocne kwasy - co to?

kwasy, które pod wpływem wody dysocjują całkowicie (lub niemal całkowicie)

mocne kwasy - przykłady

HCl, HBr, HI, HNO3, H2SO4, HClO4

słabe kwasy - co to?

kwasy ulegające dysocjacji w niewielkim stopniu

słabe kwasy - przykłady

H2CO3 (H2O+CO2), H2SO3 (H2O+SO2), HF, HNO2

co decyduje o mocy kwasu?

różnica elektroujemności tworzących go pierwiastków (im większa tym mocniejszy jest kwas)

wzrost mocy kwasów beztlenowych

kwas jest tym silniejszy im bardziej niemetal wysunięty jest w dół i w prawo układu okresowego

wzrost mocy kwasów tlenowych

kwas jest tym silniejszy im bardziej elektroujemny jest atom centralny reszty kwasowej; w przypadku kwasów tego samego pierwiastka kwas jest tym mocniejszy im więcej tlenów posiada

który etap dysocjacji kwasów wielowodorowych przebiega najłatwiej?

pierwszy

jony oksoniowe (dawniej hydroniowe) - co to?

jony H3O+ powstałe w wyniku przyłączenia protonu H+ do cząsteczki wody H2O

z jakimi kwasami reagują metale szlachetne?

z kwasami utleniającymi: HNO3 i stężonym H2SO4

reakcja metalu szlachetnego ze stężonym H2SO4 - schemat

Me + H2SO4(stęż.) ---> MeSO4 + SO2 + H2O

reakcja metalu szlachetnego ze stężonym HNO3 - schemat

Me + HNO3(stęż.) ---> MeNO3 + NO2 + H2O

reakcja metalu szlachetnego z rozcieńczonym HNO3 - schemat

Me + HNO3(rozc.) ---> MeNO3 + NO + H2O

otrzymywanie wodorotlenków

reakcje metali aktywnych (litowce, niektóre berylowce) z wodą; reakcja tlenków metali aktywnych chemicznie z wodą

zasady - co to?

wodne roztwory wodorotlenków, ulegające w 100% dysocjacji (są więc to mocne elektrolity)

jak zmienia się moc zasad?

rośnie w dół, maleje w lewo

co decyduje o mocy zasady?

różnica elektroujemności metalu i tlenu (im większa tym mocniejsza zasada)

które wodorotlenki są słabymi elektrolitami?

wodorotlenki nie rozpuszczalne w wodzie

wodorotlenki amfoteryczne - przykłady

Al(OH)3, Zn(OH)2, Cr(OH)3, Cu(OH)2, Fe(OH)2, Fe(OH)3

główne rodzaje soli

sole obojętne, wodorosole, hydroksosole

otrzymywanie soli

reakcje: zobojętniania; tlenku metalu z kwasem; tlenku kwasowego z zasadą; tlenku metalu z tlenkiem kwasowym; metalu z niemetalem; metalu aktywniejszego chemicznie od wodoru z kwasem; dwóch soli (jeśli powstanie sól trudno rozpuszczalna)