pmp chyba wszystkie początkowe

 0    172 fiszki    Mounde
ściągnij mp3 drukuj graj sprawdź się
 
Pytanie język polski Odpowiedź język polski
w każdym stosunku prawnomiędzynarodowym możemy wyróżnić
rozpocznij naukę
jego podmiot i przedmiot
przedmiotem stosunku prawnego jest
rozpocznij naukę
określone zachowanie się jego uczestników, a więc podmiotów
zdarzenie prawnomiędzynarodowe
rozpocznij naukę
zdarzenie, które powoduje skutki prawne w sferze prawnomiędzynarodowej
D. Anzilotti rozróżniał zdarzenia
rozpocznij naukę
naturalne, zdarzenia związane z działaniem ludzi oraz zdarzenia, które prawo międzynarodowe uznaje za działanie państw
zdarzenia prawnomiędzynarodowe można też podzielić na
rozpocznij naukę
niezależne od zachowania się podmiotów prawa międzynarodowego albo zależne od tego (czynności (akty) prawnomiędzynarodowe)
zdarzenia naturalne
rozpocznij naukę
fakty fizyczne lub przyrodnicze z którymi prawo międzynarodowe wiąże określone skutki prawne (np. przesunięcie głównego nurtu (talwegu))
zdarzenia prawnomiędzynarodowe związane z działaniem ludzi
rozpocznij naukę
działania osób fiz., w których osoby te nie występują jako uczestnicy stosunków prawnomiędzynarodowych ani działania te nie są przypisywane państwo, niemniej prawo międzynarodowe wiąże z nimi określone skutki prawne (np. ucieczka przestępcy za granicę)
akt (czynność) prawnomiędzynarodowy
rozpocznij naukę
przejaw woli przypisany podmiotowi lub podmiotom prawa międzynarodowego z którym prawo międzynarodowe wiąże określone skutki prawne
w każdym akcie prawnomiędzynarodowym muszą więc występować 2 elementy
rozpocznij naukę
1. przejaw woli podmiotu lub podmiotów prawa międzynarodowego 2. powstanie skutków prawnych, jakie z tym przejawem woli łączy prawo międzynarodowe
zasadnicze znaczenie ma wola
rozpocznij naukę
wyrażona a nie rzeczywista, psychologiczna
rodzaje aktów prawnomiędzynarodowych
rozpocznij naukę
1. akty dozwolone przez pm i akty niedozwolone przez pm 2. akty które mają charakter jednostkowy i takie które mają zastosowanie do nieograniczonej liczby przypadków o określonych cechach charakterystycznych 3. jednostronne, dwustronne, wielostronne
prawo międzynarodowe przyjmuje domniemanie że
rozpocznij naukę
głowa państwa, rząd, szef rządu i minister spraw zagranicznych są uprawnieni do występowania w imieniu państwa na arenie międzynarodowej
rada bezpieczeństwa uznaje
rozpocznij naukę
szefa rządu i ministra spraw zagranicznych
państwo udziela
rozpocznij naukę
pełnomocnictw na reprezentowanie go
czynność dotycząca zawarcia traktatu dokonana przez osobę, która nie może być uważana za upoważnioną do reprezentowania państwa w odnośnych celach jest
rozpocznij naukę
prawnie bezskuteczna chyba że zostanie później zatwierdzona przez to państwa
Szwajcaria reprezentuje za granicą interesy
rozpocznij naukę
Liechtensteinu
minister spraw zagranicznych w stanach zjednoczonych
rozpocznij naukę
sekretarz stanu
skuteczność (ważność) aktów prawnomiędzynarodowych zależy od:
rozpocznij naukę
1. zdolności podmiotów do działanie 2. właściwego przedmiotu 3. prawidłowo wyrażonej woli 4. zachowania odpowiedniej formy
podmiot aktu prawnomiędzynarodowego musi mieć
rozpocznij naukę
zdolność do działania
zdolność do działania w pełnym zakresie posiadają
rozpocznij naukę
tylko państwa
osoby fizyczne (z wyjątkami)
rozpocznij naukę
nie mają zdolności do działania w sferze prawnomiędzynarodowej
np do MTS skargi mogą składać tylko
rozpocznij naukę
państwa
przedmiot aktu prawnomiędzynarodowego
rozpocznij naukę
nie może być sprzeczny z normami o charakterze ius cogens
prawidłowo wyrażona wola
rozpocznij naukę
1. prawo musi przypisywać ją państwu lub innemu podmiotowi pr. mdz. 2. musi być wolna od wad
forma czynności prawnych
rozpocznij naukę
może być zupełnie dowolna
prawo międzynarodowe jest dalece
rozpocznij naukę
nieformalistyczne
niektóre umowy międzynarodowe wymagają np.
rozpocznij naukę
notyfikacji
akty jednostronne państw
rozpocznij naukę
uznanie, zrzeczenie się, protest, przyrzeczenie+np. zerwanie stosunków dyplomatycznych i konsularnych czy ustanowienie blokady morskiej, wypowidzenie wojny
akty które w pełni zasługują na miano jednostronnych to akty
rozpocznij naukę
niezwiązane z innymi oświadczeniami woli i niezależne od innych oświadczeń woli
oświadczenia o przyjęciu kompetencji MTS mają charakter
rozpocznij naukę
jednostronny
oświadczenia jednostronne składane przez różne państwa tworzą
rozpocznij naukę
sytuację quasi traktatową
akty jednostronne sensu stricto
rozpocznij naukę
są wyrazem autonomicznej woli jednego podmiotu
wydaje się że notyfikacja
rozpocznij naukę
nie może być traktowana jako odrębna kategoria aktów prawnomiędzynarodowych
uznanie
rozpocznij naukę
przejaw woli, wyraźny lub milczący, przez który państwo wyraża zamiar uważania jakiejś sytuacji lub jakiegoś roszczenia za zgodne z prawem (państwo nie może potem kwestnionować ich istnienia czy legalności)
przyrzeczenie
rozpocznij naukę
jednostronnie podjęte zobowiązanie wobec jednego lub wielu podmiotów prawa międzynarodowego (bona fide)
forma przyrzeczenia jest
rozpocznij naukę
obojętna (nawet ustna)
protest
rozpocznij naukę
akt jednostronny którym państwo wyraża swój zamiar nieuważania konkretnej sytuacji, roszczenia lub postępowania za zgodne z prawem międzynarodowym (jakby odwrotność uznania),
zrzeczenie
rozpocznij naukę
akt jednostronny, w którym państwo z własnej woli rezygnuje z pewnych praw
przez czyn zakazany przez prawo międzynarodowe rozumie się
rozpocznij naukę
każde postępowanie niezgodne z prawem międzynarodowym, czyli każde naruszenie prawa międzynarodowego, niezależnie od tego czy chodzi o bezprawne zaniechanie czy bezprawne działanie
czynu zakazanego może się dopuścić
rozpocznij naukę
każdy podmiot prawa międzynarodowego, w pewnych przypadkach również osoby fizyczne
zróżnicowanie czynów zakazanych
rozpocznij naukę
1. zbrodnie międzynarodowe, delikty
zbrodnie międzynarodowe
rozpocznij naukę
szczególnie ciężkie naruszenia prawa międzynarodowego (np. agresja)
delikty
rozpocznij naukę
inne niż ciężkie naruszenia zobowiązań międzynarodowych i prawa międzynarodowego
do powstania odpowiedzialności międzynarodowej niezbędne jest
rozpocznij naukę
łączne wystąpienie 1. naruszenia zobowiązania międzynarodowego 2. możliwości przypisania tego naruszenia określonemu podmiotowi prawa międzynarodowego
podmiot który naruszył zobowiązanie międzynarodowe
rozpocznij naukę
ma obowiązek naprawienia szkody
Komisja Prawa Międzynarodowego odrzuciła koncepcję
rozpocznij naukę
odpowiedzialności międzynarodowej opartej na winie
istnieje również odpowiedzialność
rozpocznij naukę
niewynikająca z naruszenia prawa międzynarodowego, odpowiedzialność za pewne działania dozwolone (np. w eksploatacji przestrzeni kosmicznej)
delikt międzynarodowy może polegać na
rozpocznij naukę
działaniu lub zaniechaniu
zaniechanie
rozpocznij naukę
gdy państwo nie dołożyło wszelkich starań, aby zapobiec naruszeniu prawa
delikt międzynarodowy może wyrządzić szkodę
rozpocznij naukę
obcemu państwu, organizacji międzynarodowej lub jednostce (obywatelowi obcego państwa)
podmiotem odpowiedzialności jest
rozpocznij naukę
państwo jako takie, a nie jego organy
państwo ponosi odpowiedzialność
rozpocznij naukę
pośrednią i bezpośrednią
bezpośrednia odpowiedzialność państwa
rozpocznij naukę
za działalność swoich organów w ramach ich kompetencji
odpowiedzialność pośrednia
rozpocznij naukę
za działalność swoich organów przekraczających swe kompetencje, za działanie osób prywatnych, zarówno obywateli własnych jak i cudzoziemców
realizacja odpowiedzialności może nastąpić w formie
rozpocznij naukę
1. restytucji 2. reparacji 3. dania satysfakcji
restytucja
rozpocznij naukę
przywrócenie stanu poprzedniego
reparacja
rozpocznij naukę
wynagrodzenie szkody, jeśli restytucja obiektywnie nie jest możliwa
danie satysfakcji
rozpocznij naukę
zadośćuczynienie za szkodę o charakterze niematerialnym, w praktyce wyrażenie ubolewania, przeproszenie, zapewnienie, że w przyszłości podobne fakty nie będą miały miejsca
prawa zasadnicze
rozpocznij naukę
określają sytuację państwa w stosunku do innych państw
cechy charakterystyczne pm
rozpocznij naukę
1. zasada równości podmiotów 2. brak ustawodawcy 3. brak zorganizowanego przymusu 4. brak obowiązkowego sądownictwa międzynarodowego
S.E. Nahlik
rozpocznij naukę
3 rodzaje sankcji: 1. natury psychologicznej 2. odwetowej 3. zorganizowane (organizacyjne, gospodarcze, polityczne, wojskowe)
sankcje natury psychologicznej
rozpocznij naukę
np. poprzez formalną rezolucje czy orzeczenie organu międzynarodowego
sankcje natury odwetowej
rozpocznij naukę
stosowane indywidualnie lub za pomocą innych państw, retorsje i represalia
sankcje zorganizowane
rozpocznij naukę
stosowane przez właściwy organ międzynarodowy
zgoda ex post
rozpocznij naukę
po zaistnieniu sporu na rozwiązanie danego sporu
klauzula sporu (MTS)/arbitralna
rozpocznij naukę
przed zaistnieniem sporu, jeśli dotyczą danej umowy
klauzula fakultatywna
rozpocznij naukę
MTS, możliwość złożenia deklaracji, że dane państwo wyraża zgodę na kompetencje MTS dla sporów z innym państwem, które też złożyło taką deklarację
normy
rozpocznij naukę
powszechne i partykularne
L Ehrlich
rozpocznij naukę
istnienie norm z różnych okresów historycznych i nor różnie interpretowanych
ius cogens
rozpocznij naukę
większość norm to ius dispositivym, ale niektóre uznawane są za ius cogens
ius dispositivum
rozpocznij naukę
norma względnie wiążąca, większość
pierwszeństwo maja zobowiązania z
rozpocznij naukę
Karty narodów zjednoczonych
konwerncja traktaty
rozpocznij naukę
konwencja wiedeńska
dualizm
rozpocznij naukę
p.m. i wewnętrzne to dwa zupełnie odmienne systemy prawne więc nie można stosować pm wewnątrz pańśtwa, należy je przetransportować w prawo wewnętrzne
monizm
rozpocznij naukę
pm i wewnętrzne to jeden system prawny o hierarchicznie podporządkowanym prawie wewnętrznym
monizm
rozpocznij naukę
1. kelsenowska szkoła prymatu 2. zewnętrzne prawo państw to pm
kelsenowska szkoła prymatu
rozpocznij naukę
prawo wewnętrzne to pochodna pm, niezgodne generanie
zewnętrzne prawo panstw to pm
rozpocznij naukę
a prawo wewnętrzne ma prymat, odrzucone
uznano że pm i prawo wewnętrzne
rozpocznij naukę
to 2 odrębne systemy prawne ale majace punkty styczne
pacta sunt servanda
rozpocznij naukę
państwo nie może powołać się na prawo wewnętrzne jako powód nie wywiązania się z zobowiązania
obowiązek dostosowania prawa
rozpocznij naukę
wewnętrznego do międzynarodowego
sposoby harmonizacji prawa wewnętrznego z międzynarodowym zobowiązaniami
rozpocznij naukę
1. bezpośrednie stosowanie 2. transformacja w prawo wewnętrzne przez ratyfkację, ogłoszenie w dzienniku urzędowym 3. generalna inkorporacja
system anglosaski harmonizacja
rozpocznij naukę
część porządku prawnego, wg orzecznictwa niektóre wymagają zgody parlamentu
Polka harmonizacja xd
rozpocznij naukę
ratyfikowana umowa międzynarodowa staje sie częścią porządku prawnego, ma pierwszeństwo, stanowione przez organizacje której polska jest członkiem też ma pierwszeństwo,
polska harmonizacja dalej xd pm jako
rozpocznij naukę
lex specjalis w stosunku do prawa wewnętrznego
polskie prawo zwyczajowe
rozpocznij naukę
przestrzega wiążącego ją pm ale nie ma pierwszeństwa tak samo umowy nieratyfikowane
MTS może rozstrzygać
rozpocznij naukę
nie wyłącznie na podstawie pm
pm jest prawem
rozpocznij naukę
niekompletnym
pm czasem odsyła
rozpocznij naukę
do prawa wewnętrznego
czasem jednostronna decyzja państwa ma
rozpocznij naukę
skutki w pm
pm i prawo wewnętrzne stanowią
rozpocznij naukę
odrębne systemy prawne ale nie są od siebie izolowane
społeczność międzynarodowa
rozpocznij naukę
ogół państwa
Lech Antonowicz cechy społeczności międzynarodowej
rozpocznij naukę
1. mała liczba uczestników 2. równouprawnienie i suwerenność 3. niewielki stopień zorganizowania
podstawy obowiązywania pm
rozpocznij naukę
1. formalnoprawne 2. materialnoprawne
prawa zasadnicze
rozpocznij naukę
szkoła prawa natury 1. do istnienia 2. do niezawisłości 3. do równości 4. czci 5. obrotu
szkoła pozytywna
rozpocznij naukę
szkoła woli zgody, uzasadnia całą reszte prawa
elrich
rozpocznij naukę
prawo obowiązuje na zasadzie dobrej wiary
materialnoprawne
rozpocznij naukę
siła, wzajemność, wspólny interes
umowa egzekwowana/narzucona siłą może być uznana za zgodną z prawem
rozpocznij naukę
jedynie w stosunku do agresora
znaczenia źródeł pm
rozpocznij naukę
1. materialne 2. formalne 3. poznawcze
znaczenie materialne
rozpocznij naukę
zespół czynników które doprowadziły do powstania konkretnych norm
znaczenie formalne
rozpocznij naukę
formy, w których tworzone są normy
znaczenie poznawcze
rozpocznij naukę
zbiory dokumentów, z których czerpie się znajomość pm
teorie źródeł pm
rozpocznij naukę
1. teorie pozytywistyczne (woluntarystyczne) 2. naturalistyczne (obiektywistyczne
teorie pozytywistyczne (woluntarystyczne)
rozpocznij naukę
podstawą pm jest uzgodniona wola państw wyr
teorie naturalistyczne
rozpocznij naukę
podstawą norm są czynniki niezależne od woli państw
umowa międzynarodowa
rozpocznij naukę
wspólne oświadczenie podmiotów pm które tworzy uprawnienia i oboowiązki
kryteria rodzajów umów
rozpocznij naukę
1. formalnoprawne 2. materialne 3. dot równości stron
kryterium formalnoprawne
rozpocznij naukę
tryb zawierania, organ który występuje w imieniu państwa, liczba stron możliwość przystąpienia innych podmiotów
tryb zawierania
rozpocznij naukę
złożony (wymóg ratyfikacji lub zatwierdzenia) lub prosty
organ który występuje w imeniu państwa
rozpocznij naukę
1. państwowe (głowa państwa) 2. rządowe 3. resortowe (zawierane przez ministra a zatwierdzane przez RM lub Premiera
rządowe gdy
rozpocznij naukę
dotyczą 2 lub więcej resortów
państowwe
rozpocznij naukę
traktaty pokojowe, układy o przyjaźni i dobrym sąsiedztwie, dotyczące regulacji zastrzeżonydh cla ustawy, dot obrotu prawnego z zagranicą
liczba stron
rozpocznij naukę
bilateralne i wielostrone
możliwość przystąpienia innych podmiotów
rozpocznij naukę
1. otwarte (warunkowo <statuty organizacji, umowy sojusznicze>, bezwarunkowo 2. zamknięte
kryterium materialne to
rozpocznij naukę
dotyczące treści: polityczne i inne
kryterium zgodności z pm
rozpocznij naukę
zgodne z normami powszechnie obowiązującymi (ius cogens) oraz z Kartą narodów
kryterium dt. równości stron
rozpocznij naukę
równoprawne i nierównoprawne
umowy nierównoprawne są obecnie
rozpocznij naukę
zakazane
brak przepisów dotyczących budowy um ale
rozpocznij naukę
długoletnia praktyka
postanowienia typowe UM
rozpocznij naukę
1. klauzula wzajmeności 2. klauzula narodowa, 3. KNU 4. klauzule arbitrażowe/sądowe
klauzula narodowa
rozpocznij naukę
traktowanie ich jak naszych obywateli
klauzule derogacyjne
rozpocznij naukę
reguły kolizyjne
zapis o prowizorycznym stosowaniu umowy
rozpocznij naukę
gdy całość lub część ma być stosowana przed wejściem w życie
klauzula retroaktywna
rozpocznij naukę
niedopuszczalna, chyba że dotyczy korzyści
reguła alternatu
rozpocznij naukę
na egzemplarzu jednej strony jej wzmianki pierwsze
karta nz języki
rozpocznij naukę
angielski, francuski, rosyjski, chiński, hiszpański
państwa mają
rozpocznij naukę
pierwotne prawo zawierania umów
inne podmiotu, którym za wolą państw przyznano
rozpocznij naukę
ius contrahendi (ius tractatum)
ius contrahend (ius tractatum)
rozpocznij naukę
podmioty, którym przyznano prawo bycia stroną umowy międzynarodowej
rokowania
rozpocznij naukę
negocjacje
parafowanie
rozpocznij naukę
tekst został przygotowany do podpisania, jest ostateczny i nie można w nim nic zmienić
parafa
rozpocznij naukę
potwierdza autentyczność
rodzaje ratyfikacji
rozpocznij naukę
1. duża ratyfikacja 2. ratyfikacja w trybie art. 90 3. mała ratyfikacja
duża ratyfikacja
rozpocznij naukę
wymagana uprzednia zgoda sejmu
mała ratyfikacja
rozpocznij naukę
premier powiadamia Sejm o zamiarze przedłożenia umowy do ratyfikacji
rodzaje zatwierdzenia
rozpocznij naukę
tryb złożony i prosty
tryb złożony zatwierdzenia umowy
rozpocznij naukę
dwa oświadczenia woli (zgoda na podpisaie, zgoda na rozwiązanie)
tryb prosty zatwierdzania umowy
rozpocznij naukę
jedno oświadczenie woli przyjęcie fikcji prawnej
nie ratyfikuje sie
rozpocznij naukę
1. deklaracji o treści politycznej przyjęte na spotkaniach mężów stanu 2. umowy resortowe 3. umowy zawierane podczas wojny przez dowódców wojskowych
dokumenty ratyfikowane są składane u
rozpocznij naukę
depozytariusza lub wymieniane, albo wew
depozytariusz
rozpocznij naukę
państwo które zawarło umowę lub org. m.
obowiązki depozytariusza
rozpocznij naukę
1. informacyjne 2. quasi notarialne 3. zarejestrowanie w sekretariacie ONZ
umowa międzynarodowa obowiązuje od
rozpocznij naukę
momentu jej uprawomocnienia się tzn od czasu kiedy strony w sposób definitywny wyraziły zgodę na związanie się umową i kiedy dokonano wszelkich czynności niezbędnych
lex retro non agit to w pm
rozpocznij naukę
jedynie domniemanie a nie bezwględny nakaz
klasyfikacja przyczyn wygaśnięcia umowy
rozpocznij naukę
1. przewidziane przez umowe 2. nieprzewidziane przez umowe
przyczyny wygaśnięcia umowy przewidziane przez umowe
rozpocznij naukę
1. upływ czasu 2. spełnienie warunku rozwiązującego 3. wypowiedzenie umowy zgodnie z jej postanowieniami
przyczyny wygaśnięcia umowy nieprzewidziane przez umowe
rozpocznij naukę
4. zasadnicza zmiana okoliczności klauzula rebus sic stantibus 5. naruszenie umowy przez partnera 6. powstanie sytuacji uniemożliwiającej wykonanie umowy 7. niezgodność z nowo powstałą normą ius cogens i inne!!!
klauzula rebus sic stantibus
rozpocznij naukę
klauzula niezmienionych okoliczności, że strony zawarły umowe chociaż w innych okolicznościach by jej nie zawarły
milcząca abrogacja umowy
rozpocznij naukę
wygaśnięcie w skutek zawarcia późniejszej umowy
procedura w związku z nieważnością, zawieszeniem, wygaśnięciem traktatu
rozpocznij naukę
3 msce czekamy na sprzeciw, gdy jest to 12 mscy na pokojowe rozwiązanie sporu, potem klauzula sądowa do mts/arbitrażu gdy 53 lub 64 gdy innych to komisja pojednawcza
umowa na korzyść państwa trzeciego (in favorem terii)
rozpocznij naukę
konieczna zgoda państwa trzeciego (też domniemana) a państwo nie może dochodzić korzyści dopóki ich nie dostało a odwołanie niemożliwe bez zgody państwa trzeciego np. wolność żeglugi w Kanałach sueskim, panamskim
umowa na niekorzyść państwa trzeciego (in detrimentum tertii)
rozpocznij naukę
konieczna jest zgoda chyba że dotyczy państwa agresora
zastrzeżenie
rozpocznij naukę
jednostronne oświadczenie złożone przez państwo podczas podpisywania ratyfikacji przyjęcia zatwierdzenia lub przystąpienia do umowy za pomocą kórego zmierza ono do uchylenia lub modyfikacji skutków prawnych
szkoły interpretacji um
rozpocznij naukę
1. subiektywistyczna 2. tekstylna 3. teologiczna
szkoła subiektywistyczna
rozpocznij naukę
w świetle intencji stron w chwili zawarcia
szkoła tekstylna (obiektywna)
rozpocznij naukę
tylko na podstawie egzegezy tekstu, naczęściej wykładania językowa
szkoła teologiczna (funkcjonalna)
rozpocznij naukę
z punktu widzenia celu i przedmiotu konwencji tzw. dynamiczna
podmiot interpretujący
rozpocznij naukę
1. doktrynalna 2. urzędowa 3. sądowa 4. dokonana przez org. mn,
interpretacja doktrynalna
rozpocznij naukę
brak mocy wiążącej
interpretacja urzędowa
rozpocznij naukę
bezwzględnie wiążąca, dokonywana przez strony 1. autentyczna (gdy wspólnie) 2. quasi autentyczna/uzualna (wynikająca ze zgodnego postępowania stron)
interpretacja sądowa
rozpocznij naukę
za zgodą stron przez sąd arbitrażowy lub mts i jest wiążąca dla stron
interpretacja dokonana przez organ międzynarodowy
rozpocznij naukę
zwłaszcza dot statutów tych org i wiąże organy czasem też państwa członkowskie
ogólne zasady interpretacji
rozpocznij naukę
1. zasada ogólna (w dobrej wierze, kontekst oprócz tesktu, porozumienie) 2. uzupełniające środk interpretacji
zwyczaj międzynarodowy
rozpocznij naukę
zgodne postępowanie państw tworzące prawo
opinio iuris sive necessitatis
rozpocznij naukę
przeświadczenie, że praktyka tworzy prawo
casus Lotusa
rozpocznij naukę
Francja vs Turcja, władze tureckie pociągneły do odpowiedzialności oficera, francja że do sądów państwa banery,
pomocnicz środki dowodzenia istnienia norm zwyczaju
rozpocznij naukę
judykatura i doktryna
system contracting out
rozpocznij naukę
wyłączenie się z umowy, państwo przegłosowane może skutecznie oswiadczyć że uchwała w całości lub w części go nie obowiązuje ale musi to zrobić w ściśle określonym terminie
kodyfikacje prywatne
rozpocznij naukę
poszczególnych autorów lub tworzone przez organizacje takie jak instytut pm i stowarzyszenie pm
kodyfiacje dokonywane przez poszczególne państwa
rozpocznij naukę
wiążące dla danego państwa
tylko państwa są
rozpocznij naukę
pełnymi podmiotami pm

Musisz się zalogować, by móc napisać komentarz.