Status prawny posła i senatora

mandat przedstawicielski

pełnomocnictwo prawne do reprezentowania wyborców nabyte przez posła lub senatora na skutek aktu wyborczego

mandat imperatywny

uzależnienie prawne deputowanego od podmiotu, który go w ten mandat wyposażył

mandat wolny

poseł jest reprezentantem narodu, rzecznikiem interesu ogólnego; nie wiążą go określone polecenia i instrukcje wyborców

art. 104 ust. 1 Konstytucji

posłowie są przedstawicielami Narodu. Nie wiążą ich instrukcje wyborców

mandat wolny na gruncie Konstytucji ma właściwości:

1. generalny - poseł wyraża wolę całego narodu; 2. niezależny - poseł nie jest związany prawnie z wolą wyborców; 3. nieodwoływalny - wyborcy nie mogą cofnąć posłowi udzielonego mu poparcia

zabezpieczenie wolnego mandatu w Konstytucji:

1. zakaz łączenia mandatu z określonymi funkcjami i stanowiskami 2. zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej 3. immunitety i nietykalność osobista

kiedy poseł uzyskuje mandat?

Od dnia ogłoszenia wyników przez PKW. Również tego dnia uzyskuje immunitet formalny.

kiedy poseł wchodzi w prawa i obowiązki?

Po złożeniu ślubowania.

Przypadki wygaśnięcia mandatu art. 247 §1 k.w.

odmowa złożenia ślubowania, śmierć, zrzeczenie się mandatu, pozbawienie mandatu orzeczeniem Trybunału Stanu, utrata prawa wybieralności, złamanie zakazu niewłączalności mandatu, wybór w toku kadencji na posła do PE

Przypadki pozbawienia mandatu

1. prowadzenie działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku Skarbu Państwa lub samorządu 2. nabycie mienia Skarbu Państwowego lub samorządu

Funkcje, których nie można łączyć z mandatem posła

1. Prezes NBP 2. Prezes NIK 3. RPO 4. RPD 5. członek Rady Polityki Pieniężnej 6. członek KRRiT 7. ambasador 8. zatrudnienie w Kancelarii Sejmu, Senatu, Prezydenta RP l

Zawody których nie można łączyć z mandatem posła

1. sędzia 2. prokurator 3. urzędnik służby cywilnej 4. żołnierz pozostający w czynnej 5. funkcjonariusz policji i służb ochrony państwa

Niepołączalność bezwzględna mandatu

objęcie przez posła określonej funkcji, stanowiska lub zatrudnienia powoduje wygaśniecie mandatu

immunitet materialny

Poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu ani w czasie jego trwania ani po jego wygaśnięciu.

immunitet formalny

poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej, karnej skarbowej, wykroczeniowej i karnoadministracyjnej bez zgody Sejmu.

zupełny charakter immunitetu zupełnego

obejmuje wszelkie czyny karalne popełnione przez posła (nie muszą mieć w związku z mandatem i mogły być popełnione przed uzyskaniem mandatu lub w trakcie jego sprawowania.

nietykalność posła

poseł bez zgody Sejmu nie może być zatrzymany ani aresztowany

Kiedy zgoda izby nie jest wymagana?

1. gdy posła ujęto "na gorącym uczynku" 2. jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania

klub poselski

min. 15 posłów

klub senatorski

min. 7 senatorów

koło poselskie i senatorskie

min. 3 posłów, 3 senatorów