Egzamin 3

Czym są nieswoiste choroby zapalne jelit NChZJ?

Przewlekłe schorzenia ze zmianami zapalnymi i owrzodzeniami ściany przewodu pokarmowego. Objawy różnią się nasileniem u każdego pacjenta i zmieniają się w trakcie trwania choroby. Choroba przebiega z okresami zaostrzeń i remisji objawów.

Czym jest choroba Leśniowskiego-Crohna?

Pełnościenne, ziarniakowe zapalenie ściany przewodu po które może dotyczyć każdego odcinka przewodu po– od jamy ustnej po odbytnicę (zmiany odcinkowe), najczęściej zajmuje końcowy odcinek jelita krętego(powst afty (nadżerki) ⟶ głębokie owrzodzenie15-25rż.

Jakie są objawy choroby Leśniowskiego-Crohna?

Ból brzucha, biegunka, brak apetytu, złe wchłanianie, w zaawansowanym stopniu niedożywienie i wyniszczenie.

Dieta w chorobie Leśniowskiego-Crohna

W aktywnej fazie- energia ponad 100% zapotrz, białko 1,5-3 g/kg, 30-35% tłusz, bezresztkowa max 10-15g - zwłaszcza przy niedożywieniu, w miarę poprawy dieta łatwostrawna bogatobiał z ograniczeniem tłuszczu. W okresie remisji choroby- żywienie podstawowe.

Nieswoiste choroby zapalne jelit a dieta FODMAPs

Badania pokazują że u 50% chorych taka dieta zmniejsza nasilenie objawów jednak słuszność zalacania takiej diety pacjentom jest dyskutowana (jest to dieta skuteczna w IBS a objawy są bardzo podobne).

Czym jest wrzodzejące zapalenie jelita grubego WZJG?

Rozlany proces zapalny błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy prowadzący w części przypadków do powstania owrzodzeń. Najczęściej dotyka osób 20 – 40 r.ż.

Jakie są objawy wrzodzejącego zapalenia jelita grubego?

Biegunka z obecnością krwi, ból brzucha, osłabienie, utrata masy ciała, gorączka lub stany podgorączkowe, objawy niedoborów (niedokrwistość, niedobory białka), przebieg z okresami zaostrzeń i remisji).

Dieta w wrzodzejącym zapaleniu jelita grubego

białko 1,2-1,5 g/kg, 30-35% tłusz z MCT, błonnik 20g, w miarę poprawy dieta łatwostrawna bogatobiał z ograniczeniem tłuszczu. W okresie remisji choroby- żywienie podstawowe.

Czym jest zespół jelita drażliwego?

Zaburzenie czynnościowe jelit objawy- bóle brzucha najcz po posiłkach w lewym podżebrzu lub lewym podbrzuszu ustępujące po wypróżnieniu, zaparcia lub biegunki lub razem, uczucie parcia, niepełnego wypróżnienia, rozpierania, wzdęcia, śluz w stolcach. 3 mi

Epidemiologia zespółu jelita drażliwego i cel diety

20% (2-30%) dorosłych, 2/3 chorych ma tendencję do zaparć, 1/3 do bolesnych biegunek. osoby z IBS to 30-50% pacjentów poradni gastroenterologicznych. Celem diety jest ustąpienie lub złagodzenie objawów, poprawa jakości życia.

Jakie produkty zaostrzają objawy IBS?

Tłuste mięsa, wędliny i potrawy, potrawy smażone i duszone z obsmażaniem, wzdymające (strączkowe, kapusta, cebula), mocna kawa i herbata (kofeina), napoje alkoholowe i gazowane, kakao, guma do żucia, często nietol laktozy, duże posiłki, silnie alergizując

Dieta w IBS

Postać zaparciowa- stopniowo większe ilości błonnika (bogatoresztkowa), 2L wody/dzień, unkiwanie prod przeciwwsk, codzienna aktywność fizyczna. Postać biegunkowa- ubogoresztkowa, do posiłku umiarkow ilość napoju. Silna biegunka- dieta kleikowa, kilka dni.

Czym jest dieta FODMAP? Wymień etepy diety.

W IBS i SIBO.

Czym jest przewlekła choroba nerek (niewydolność)?

Powolne, nieodwracalne pogorszenie funkcji nerek. W efekcie liczba prawidłowo funkcj kłębuszków nerkowych maleje (min 3 mies). Prowadzi to do pogorszenia wszystkich funkcji nerek- wydalniczej, wydzielniczej i metabolicznej. białko -> mocznik

Jak mierzymy wydolność nerek?

za pomocą współczynnika przesączania kłębuszkowego GFR: G1 - praw lub podwyż GFR > 90 * G2 - łagodnie obniż GFR 60-89 * G3a - umiar obniż GFR 45-59 * G3b - umiar-ciężkim obniż GFR 30-44 * G4 - cięż obniż GFR 15-29 * G5 - schyłkowa niewyd n< 15

Ile g białka ma dieta niskobiałkowa?

do 40g ale nie mniej niż 20g- wartości niższe prowadzą do rozpadu białek ustrojowych

Zawartość białka w diecie w zależności od GFR

G1 i G2 0,8-1,0 g/kg n. mc/dobę G3 i G4 0,6-0,8 g/kg mc/dobę G5 0,3-0,4 g/kg mc/dobę

Wymień fazy przewlekłej niewydolności nerek

utajona niew nerek- czynne jest ponad 50% miąższu nerek, wyrównana niew nerek- funkcjonuje 25-50% miąższu nerek, niewyrównana niew nerek- poniżej 25%, schyłkowa niew nerek (mocznica)- kilka %, stan zagrożenia życia

Ograniczenia w diecie w zależności od fazy niewydolności

Niew utajona: - Niew wyrównana: 0,6-0,8 g/kg mc, ogr podaży fosforu, Niew niewyrównana: 0,4-0,6 g/kg mc (ok 26-40g), ogr podaży fosforu, sodu, potasu, Niew schyłkowa: 0,3-0,4 g/kg mc (20-25g) lub dializoter, ogr podaży fosforu, sodu, potasu oraz płynów.

Makroskładniki w niewydolności nerek

30-35 kcal/kg n.m.c., <35% tłuszczu, 55-60% węgle, błonnik 20-30g. Mocznik i kreatynina- niewydolne nerki nie są w stanie ich wydalić.

Ilość białka w przewlekłej niew nerek w czasie dializoterapii

hemodializa 1,2-1,4 g/kg n.m.c. dializa otrzewnowa 1,2-1,5 g/kg n.m.c.

Ograniczenia składników mineralnych w przew niew nerek

fosfor ze wzg na wapń 800-1200 (max 1000), sód do 2500 mg, potas 1500-2000 mg ale w niew utajonej i wyrównanej dieta bogata w potas

Czym jest kamica nerkowa?

Polega na wytrącaniu się w drogach moczowych złogów w postaci kamieni ze: szczawianów wapnia 70-80%, fosforanu amonowo-magnezowego- struwit 10%, fosforanu wapnia 5-10%, kwasu moczowego 5-10%, cystyny 1-3%.

Spożycie płynów, wapnia i białka u chorych z kamicą nerkową

W przypadku cystynowej do 6 l/d w pozostałych należy dążyć do utrzymania diurezy >2,5 l/d tzn min 3 l/dzień, należy ograniczyć wapń w przypadku hiperkalciurii jednak nie drastycznie, białko 0,8-1,0 g/kg. sód też ogr

Kwas szczawiowy u chorych na kamicę nerek

Należy go ograniczyć ze względu na to że jest on głównym składnikiem większości kamieni- szczaw, rabarbar, szpinak, boćwina, buraki, pietruszka, szczypiorek, kawa, herbata, kakao, amarantus.

Dieta w kamicy moczanowej

Należy ograniczyć ilość związków purynowych, produkty- mięso i jego przetwory, podroby ograniczamy do 150g (tak samo w kamicy cystynowej ze wzgl na ograniczenie cystyny i metioniny).

Czym jest dna moczanowa?

Też skaza moczanowa lub podagra- rodzaj zapalenia stawów spow wysokim stężeniem kwasu moczowego (hiperurykemia) we krwi jako wynik zaburzeń katabolizmu puryn- w stawach krystalizuje się moczan, powstają złogi inicjujące zapalenie stawów.

Zalecenia ogólne w leczeniu hiperurykemii i dny moczanowej

Ograniczenie produktów bogatych w puryny, zmniejszenie spożycia alkoholu, cukru i słodyczy, spożywanie umi warzyw owoców, prod mlecznych, olejów roś i ryb, duża ilość płynów- 3l, prawid masa ciała, unikanie intensyw wysił fiz, ostatni pos 3-4h przed snam.

Jakie produkty są źródłem puryn?

Mięso (gł podroby i dziczyzna), wędliny, sardynki, szproty, śledzie, tłuste ryby, owoce morza, strączki (słabe wchłanianie- można pominąć), kawa, kakao, rabarbar, tłuste białe sery, ser żółty, pleśniowy, do 300 mg puryn (w przypadku ataków do 120 mg). alk

Czym jest nerczyca?

to zwiększone wydalanie białka z moczem co prowadzi do niedożywienia białkowego- objawy: białkomocz, obrzęki, hiperlipidemia, leczenie jest zagmatwane- ilość białka w diecie może być zarówno podwyższony jak i obniżony- zależy od pacjenta

Jakie problemy związane z przyjmowaniem posiłków mają osoby chore na nowotwór?

utrata apetytu, zmn przyjmowania pożywienia nawet do 60%, szybkie uczucie sytości, nietol posiłków o wysokiej zaw tłuszczu i białka- ryby, mięso, nabiał, zmiany odczuwania smaku i zapachu, nudności, wymioty, osłabienie, depresja, lęk

Charakterystyka prekacheksji

Poprzedza wyniszczenie org, niezamierzona utrata masy ciała > 5% w ciągu ostatnich 6 mies, przewlekła lub nawracająca uogólniona reakcja zapalna, anoreksja.

Charakterystyka kacheksji

Wyniszczenie organizmu, znaczna utrata masy ciała- tkanki tłuszczowej i mięśniowej- sarkopenia (może też występo u pacjentów otyłych- BMI nie jest dob), proteoliza białek mięśni, anoreksja, uogólniona reakcja zapalna, upośledzony metabolizm węglowodanów.

Rozpoznanie niedożywienia

niezam utrata mc >5% w ciągu ost 6 mies, ubytek mc >10% lub 5 kg w ciągu 6 mies od zachorowania, zmniejsz przyj pożywienia <70% zapotrz, wzrost PPM o 10-20%, uogólniony stan zapalny- CRP> 10, niedokrwistość niedobarwliwa, spadek albumin w osoczu <3 g/dl

Jakie składniki żywności zwiększają ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe?

Aflatoksyny, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), aminy heterocykliczne, N-nitrozwiązki, azotany i azotyny, tłuszcze nasycone i cholesterol- czerwone mięso, nadmiar soli w diecie.

Zastosowanie diety łatwostrawnej bogatobiałkowej

w niedożywieniu i wyniszczeniu, w chorobach nowotworowych, w rozległych oparzeniach, w zranieniach, w chorob przeb z goroączką, w okresie rekonwalescencji, w zapaleniu wirusowym i przewlekłym wątroby, w zespole nerczycowym, w zespole złego wchłaniania

Makroskładniki w diecie bogatobiałkowej

25-30 kcal/kg, leżący 20-25 kcal, niedoż wynisz 35-45 kcal, białko 15-20% 100-150g, 1,2-2 g/kg nmc, przy rozległych oparzeniach 3g i więcej, 2/3 zwierzęce, tłuszcze 25-30% max 35%, przy pozajelitowym nawt 50% omega3, w 50-55%, proste<10% b<30 warz nie sur

Czym jest ONS i SSP

Doustne płynne diety przemysłowe Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia

Opis choroby Parkinsona

Przyczyną jest zanik komórek dopaminergicznych -> niedobór dopaminy. Objawy to spowolnienie ruchowe, sztywność mięśni, drżenie, zaburzenia chodu i postawy. Często występuje niedożywienie i problemy ze spożywaniem posiłków.

Lewodopa a posiłki

L-d konkuruje z aminokwasami zawartymi w posiłku -> zaburzenia wchłaniania i transportu przez barierę krew-mózg. Należy przyjmować lek ok 30 min przed posiłkiem lub co najmniej 2h po nim.

Ogóly opis diety w chorobie Parkinsona

Dieta lekkostrawna, kontrola masy ciała, urozmaicenie, regularność, jeżeli chory ma problemy z żuciem i połykaniem, potrawy powinny byćmiękkie lub półpłynne, najlepiej o niewielkiej objętości. Dieta z dystrybucją lub redystrybucją białka.

Dieta z dystrybucją białka

Białko jest równomiernie rozłożone w posiłkach, których pacjent spożywa 5 w ciągu dnia, podst każdego z nich są niskobiałkowe produkty zbożowe wzbogacane produktami stanowiącymi źródło pełnow białka (mięso, nabiał, ryby). Małe fluktuacje ruchowe.

Dieta z redystrybucją białka

Ogr białka w godzinach porannych i popołudniowych, spoż produktów bogatob w godzinach wieczornych, pierwsze 3 posiłki mogą zawierać niskob prod a wyeliminować z nich należy mleko i jego przetwory, mięso, jaja, ryby, nas i orz oraz większość prod zboż.

Kiedy zalecana jest dieta z redystrybucją białka?

Jeżeli występują ciężkie fluktuacje ruchowe (co oznacza, że pacjent w sposób bardzo szybki i nieprzewidywalny przechodzi z fazy optymalnej sprawności do nasilonych zaburzeń ruchowych). 10% rekomendowanej ilości białka w pierwszych 3 posiłkach.

Kryteria zespołu metabolicznego

3 z 5: ► otyłość trzewna- zwięk obwód talii k≥ 80, m≥ 94 ► stęż trójglic >150 lub leczenie hipertró-rydemii ► stęż HDL M< 40 i K< 50 ►ciś tęt skur ≥ 130 mm Hg lub rozkur ≥ 85 lub leczenie nad tęt ►stęż glukozy na czczo ≥ 100 lub leczenie farmak cukrzycy

Czym jest zespół metaboliczny?

Inaczej zespół X, Raevena- zbiór wzajemnie powiązanych czynników zwiekszających istotnie ryzyko rozwoju miażdżycy i cukrzycy typu 2 oraz ich powikłań naczyniowych.

Czym jest porfiria?

Porfirie to grupa chorób metabolicznych najczęściej uwarunkowanych genetycznie których przyczyną są zaburzenia biosyntezy hemu. Hem syntetyzowany jest przy udziale 8 enzymów- każdemu niedoborowi enzymatycznemu odpowiada inna porfiria.

Dieta w porfirii

Glukoza hamuje syntezę hemu w wątrobie więc działa korzystnie- co najmniej 300g węgl, gł złożone, do 40g błonnika, 6 posiłków, ostatni posiłek tuż przed snem, zero alkoh. W czasie ostrych ataków 400-500g węgli, w leczeniu szpitalnym 400g glukozy dożylnie.

Czym jest ortoreksja?

polega na obsesyjnym kontrolowaniu jakości spożywanych produktów i wybieraniu tych zdrowych

Czym jest pregoreksja?

Anoreksja ciążowa – kobiety cierpiące na pregoreksję głodzą się, chcąc wyglądać atrakcyjnie podczas ciąży i jak najszybciej po porodzie, objawy są identyczne jak w przypadku anoreksji.

Czym jest diabulimia?

intencjonalne pomijanie dawek insuliny w cukrzycy typu 1 w celu zmniejszenia masy ciała, zaburzenie odżywiania

Wskazówki diagnostyczne anoreksji

Spadek należnej mc o >15%, brak 3 kolejnych miesiączek, nadaktywność, ostre ograniczanie diety, zaprzeczanie powadze swojego zaburzenia, obniżony nastrój, lęk przed przybraniem na wadze, obsesyjne myślenie o jedzeniu, unikanie jedzenia.

Rozpoznanie niedożywienia

BMI<18,5 lub niezam utrata masy ciała >10% lub >5% w ciągu ost 3 mies oraz 1 z 4

Czym są zaparcia nawykowe?

To zaburzenie w którym czas przebywania kału w odbytnicy jest dłuższy niż normalnie- oddawany z trudem rzadziej niż 2-3 dni, twardy i wysuszony. Może być to objaw chorób- nowotworu, cukrzycy, niedocz tarczycy. 2 postaci- atoniczna i spastyczna

Postać atoniczna zaparć nawykowaych

zmniejszenie zdolności mięśni gładkich do skurczu, leczenie- dieta bogatoresztkowa i wzmocnienie tłoczni brzusznej

Postać spastyczna zaparć nawykowaych

Hiperkinetyczna, najczęściej w IBS, skurcze są odcinkowo nasilone, niepropulsywne oraz upośledzenie odruchu defekacyjnego. Często występują wzdęcia i ból. Zaleca się mniej błonnika niż w atonii, bez prod silnie pobudzających perystaltykę.

Opis diety bogatoresztkowej

Zaleca się wprowad łyżki otrąb 2-3 razy dziennie. Podczas podawania otrąb należy zwiększyć w diecie podaż wapń o 10% i płynów min 2l. otręby posiadaj kwas fitynowy, który upośledza wchłaniane wapnia, magnezu, żelaza. 40-60g błonnika

Jakie produkty mają korzystny wpływ na zaparcia?

suszone owoce (śliwki, rodzynki, figi), surowa papryka, buraki, strączkowe, korzeniowe, kapustne, jeżyny, maliny, porzeczki

Jakie produkty zmniejszają perystaltykę jelit?

kluski, pieczywo białe, ryż, kaszę manną, mąkę ziemniaczaną, ciastka z kremem, banany.

Ilość błonnika w diecie ubogoresztkowej i bezresztkowej

ubogo- max 20g, bez- max 10g