Moja lekcja

wymiana gazowa (co to?)

dyfuzja tlenu i dwutlenku węgla między wnętrzem organizmu a środowiskiem zewnętrznym

wymiana gazowa zewnętrzna

zachodzi w płucach między krwią a pęcherzykami płucnymi

wymiana gazowa wewnętrzna

zachodzi w tkankach między komórkami tworzącymi tkanki a krwią

wentylacja płuc

wymiana powietrza w płucach, zachodząca dzięki rytmicznym wdechom i wydechom

co się dziej podczas wdechu?

mięśnie międzyżebrowe kurczą się, przepona kurczy się i obniża, objętość klatki piersiowej zwiększa się, co zmniejsza cieśnienie w pęcherzykach płucnych

co się dzieje podczas wydechu?

mięśnie międzyżebrowe rozkurczają się, przepona rozkurcza się i podnosi, objętość klatki piersiowej zmniejsza się, co zwiększa ciśnienie w pęcherzykach płucnych

skład powietrza wdychanego

tlen → 21%, dwutlenek węgla → 0,03%, azot → 78%, inne → 0,97% (w tym para wodna → 0,04%)

skład powietrza wydychanego

tlen → 16%, dwutlenek węgla → 4,5%, azot → 78%, inne → 1,5% (w tym para wodna → 0,57%)

funkcje jamy nosowej

oczyszcza, ogrzewa i nawilża powietrze

funkcje krtani

umożliwia wydawanie dźwięków

funkcje tchawicy

transportuje powietrze do oskrzeli

gardło co to

wspólny odcinek układu oddechowego i pokarmowego

nagłośnia co to i funkcje

to chrząstka krtani, oddziela drogi oddechowe od przełyku

funkcje oskrzeli

tworzą rozgałęzienia doprowadzające powietrze do pęcherzyków płucnych

funkcje płuc + z czego są zbudowane

umożliwiają wymianę gazową. Są zbudowane z pęcherzyków płucnych

za co odpowiadają drogi oddechowe układu oddechowego?

za doprowadzanie powietrza do płuc

układ oddechowy dzieli się na:

drogi oddechowe, płuca

co umożliwia układ oddechowy

umożliwia wymianę gazową (która następuje dzięki wentylacji płuc) między wnętrzem organizmu a powietrzem atmosferycznym. Celem wymiany gazowej jest dostarczenie komórką tlenu oraz usunięcie z nich CO2

co to całkowita pojemność płuc

maksymalna objętość gazów, która może się zmieścić w płucach. Składają się na nią: pojemność życiowa płuc i objętość zalegająca (powietrze zalegające)

od czego zależy całkowita pojemność płuc

wiek, płeć, rozmiar ciała, tryb życia, stan zdrowia

transport tlenu

tlen rozpuszcza się w osoczu i dyfunduje do wnętrza krwinek czerwonych. Tam łącząc się z hemoglobiną, tworzy oksyhemoglobinę

transport CO2

CO2 rozpuszcza się w osoczu i wnika do krwinek czerwonych. Dzięki anhydrazie węglanowej CO2 wiąże się z wodą i tworzy kwas węglowy, który dysocjuje na jony (H+) i (HCO3-). (HCO3-) przenikają do osocza i stanowią główną postać transportową CO2 (ok. 70%)

badania diagnostyczne w profilaktyce chorób układu oddechowego

RTG klatki piersiowej, spirometria, bronchoskopia

przykłady chorób układu oddechowego

astma oskrzelowa, POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc)

przyczyny i objawy astmy oskrzelowej

przyczyny (czynniki genetyczne i środowiskowe np. alergeny), objawy (świszczący oddech, obniżona wydolność wysiłkowa, kaszel, duszność)

przyczyny i objawy POChP

przyczyny (najczęściej palenie papierosów, czynniki zewnętrzne (pyły, zanieczyszczenia)), objawy (przewlekła produkcja plwociny, obniżona wydolność wysiłkowa, świszczący oddech, kaszel, duszność)

wpływ dymu tytoniowego, smogu i pyłowego zanieczyszczenia powietrza na zdrowie człowieka

powodują: zmiany nowotworowy, zmiany w układzie oddechowym i krążenia, uszkodzenia narządów (np. wątroby), niedotlenienie mózgu i obniżenie sprawności intelektualnej, obniżenie odporności organizmu

Czynniki wpływające na wiązanie i oddawanie tlenu przez hemoglobinę (wartość pH)

wysoka wartość → ułatwia wiązanie hemoglobiny z tlenem, niska wartość → przyspiesza uwalnianie tlenu przez oksyhemoglobię

Czynniki wpływające na wiązanie i oddawanie tlenu przez hemoglobinę (temperatura)

wysoka wartość → ułatwia oddawanie związanego tlenu, niska wartość → sprzyja wiązaniu się tlenu z hemoglobiną

Czynniki wpływające na wiązanie i oddawanie tlenu przez hemoglobinę (ciśnienie parcjalne CO2)

wysoka wartość → przyspiesza uwalnianie tlenu, niska wartość → sprzyja wiązaniu się tlenu z hemoglobiną

Czynniki wpływające na wiązanie i oddawanie tlenu przez hemoglobinę (ciśnienie parcjalne O2)

wysoka wartość → przyspiesza łączenie tlenu z hemoglobiną, niska wartość → przyspiesza rozkład oksyhemoglobiny