Pytanie |
Odpowiedź |
Non tam praeclarum est scire Latine, quam turpe nescire. rozpocznij naukę
|
|
. Znać łacinę nie jest tak chwalebnym, jak haniebnym jest jej nie znać
|
|
|
Repetitio est mater studiorum. rozpocznij naukę
|
|
. Powtarzanie jest matką wiedzy
|
|
|
Sapere aude; Sapere auso. rozpocznij naukę
|
|
. Miej odwagę być mądrym; Odważył się być mądrym
|
|
|
A priori. rozpocznij naukę
|
|
. Z góry, uprzedzając fakty, z uprzedzenia
|
|
|
Ab ovo. rozpocznij naukę
|
|
. „Od jajka” - od samego początku
|
|
|
Captatio benevolentiae. rozpocznij naukę
|
|
. Pozyskiwanie sobie życzliwości
|
|
|
Casus belli. rozpocznij naukę
|
|
. Wydarzenie stanowiące powód rozpoczęcia działań wojennych
|
|
|
Cedant arma togae!. rozpocznij naukę
|
|
. Niech oręż ustąpi przed togą
|
|
|
Cogito, ergo sum. rozpocznij naukę
|
|
. Myślę, więc jestem ~ Kartezjusz
|
|
|
Communi consensu. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
Corpus delicti. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
Sapienti sat. rozpocznij naukę
|
|
. Mądremu wystarczy, mądrej głowie dość dwie słowie
|
|
|
Finis coronat opus. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
Memento mori. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
O tempora! O mores!. rozpocznij naukę
|
|
. O czasy! O obyczaje! ~ Cyceron
|
|
|
Per fas et nefas. rozpocznij naukę
|
|
. Wszelkimi dozwolonymi i niedozwolonymi środkami
|
|
|
Pro publico bono. rozpocznij naukę
|
|
. Dla dobra publicznego, ogółu
|
|
|
Qui tacet, consentire videtur. rozpocznij naukę
|
|
. Ten, kto milczy, ten zdaje się zezwalać
|
|
|
Quod erat demonstrandum. rozpocznij naukę
|
|
. (q.e.d.) Co było do udowodnienia
|
|
|
Salus rei publicae suprema lex esto. rozpocznij naukę
|
|
. Dobro państwa najwyższym prawem
|
|
|
Ius. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
Quo iure. rozpocznij naukę
|
|
. Jakim prawem? (Ktoś się posługuje)
|
|
|
De iure. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
De facto. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
Ipso iure. rozpocznij naukę
|
|
. Na mocy prawa (coś się wydarzy)
|
|
|
Ubi societas ibi ius. rozpocznij naukę
|
|
. Tam, gdzie społeczeństwo, tam prawo
|
|
|
Fontes iuris. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
Fontes iuris oriundi. rozpocznij naukę
|
|
. Źródła powstania prawa (Ustawa XII Tablic)
|
|
|
Fontes iuris cognoscendi. rozpocznij naukę
|
|
. Źródła poznania prawa (teksty)
|
|
|
Ex nihilo. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
Mos maiorum. rozpocznij naukę
|
|
. Zwyczaj od przodków (L. mng.: mores maiorum)
|
|
|
Longa consuetudo. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
Summum ius - summan iniuria. rozpocznij naukę
|
|
. Najwyższe prawo najwyższym bezprawiem
|
|
|
adiuvandi iuris civilis gratia. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
supplendi iuris civilis gratia. rozpocznij naukę
|
|
. Uzupełnianie ius civile
|
|
|
corrigendi iuris civilis gratia. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
ius publicum – publicum ius est quod ad statum rei Romanae spectat. rozpocznij naukę
|
|
. Prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego
|
|
|
ius privatum – privatum ius – quod ad singulorum utilitatem spectat. rozpocznij naukę
|
|
. Prawem prywatnym jest to, które ma na względzie korzyść jednostek
|
|
|
ius est ars boni et aequi. rozpocznij naukę
|
|
. Prawo jest sztuką dobra i słuszności
|
|
|
ius civile – ius canonicum – utriusque iuris - ius cogens – ius dispositivum. rozpocznij naukę
|
|
. Prawo cywilne - Prawo kanoniczne - Prawo obojga praw - Prawo bezwględnie wiążące - Prawo względnie wiążące
|
|
|
ius particulare – ius universale. rozpocznij naukę
|
|
. Prawo obowiązuje tylko dany obszar, daną grupę - Prawo obowiązuje wszędzie
|
|
|
glossa marginalis. rozpocznij naukę
|
|
. Komentarze zapisywane na marginesie
|
|
|
glossa interlinealis. rozpocznij naukę
|
|
. Komentarze zapisywane między liniami
|
|
|
glossa ordinaria (Accursiusa). rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
forum. rozpocznij naukę
|
|
. Rynek -> sąd właściwy dla rozstrzygnięcia danej sprawy
|
|
|
forum Romanum. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
Ecclesia vivit lege Romana. rozpocznij naukę
|
|
. Kościół żyje prawem rzymskim
|
|
|
neminem captivabimus nisi iure victum. rozpocznij naukę
|
|
. Nie uwięzimy nikogo, kto nie zostanie zasądzony
|
|
|
lex perfecta. rozpocznij naukę
|
|
. Norma opatrzona sankcją nieważności
|
|
|
lex plus quam perfecta. rozpocznij naukę
|
|
. Norma opatrzona sankcją nieważności oraz inną (najczęściej karną)
|
|
|
lex minus quam perfecta. rozpocznij naukę
|
|
. Norma opatrzona jedynie sankcją karną, ale nie sankcją nieważności
|
|
|
lex imperfecta. rozpocznij naukę
|
|
. Norma nieopatrzona żadną sankcją
|
|
|
praeter legem. rozpocznij naukę
|
|
. Niebędący sprzeczny z prawem, jednakże
|
|
|
. rozpocznij naukę
|
|
. nieprzewidzianie przez to prawo
|
|
|
contra legem. rozpocznij naukę
|
|
. Postępowanie niezgodne z prawem
|
|
|
iuxta legem. rozpocznij naukę
|
|
. Według ustawy, według przepisów
|
|
|
ratio legis. rozpocznij naukę
|
|
. Motyw ustawodawczy, sens ustawy, cel prawa
|
|
|
ubi eadem legis ratio, ibi eadem dispositio per analogiam. rozpocznij naukę
|
|
. Do przypadku nieprzewidzianego przez ustawodawcę, stosujemy normę rozstrzygającą podobne przypadki
|
|
|
analogia legis. rozpocznij naukę
|
|
. Analogia z przepisu, która określa skutki prawne stanu faktycznego nieuregulowanego przez prawo
|
|
|
analogia iuris. rozpocznij naukę
|
|
. Jak wyżej, lecz podstawą nie jest przepis tylko jakaś idea, istota, duch prawa
|
|
|
a contrario. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
a fortiori. rozpocznij naukę
|
|
. Wnioskowanie „tym bardziej”, aby dowód jakiegoś twierdzenia wyrazić przez już udowodnione, mocniejsze twierdzenie. Jest stosowane dla wzmocnienia argumentacji
|
|
|
a maiore ad minus. rozpocznij naukę
|
|
. Wnioskowanie polegające na założeniu, że jeżeli norma dozwala czynić więcej, to dozwala także i mniej - wnioskowanie z większego na mniejsze
|
|
|
a minore ad maius. rozpocznij naukę
|
|
. Wnioskowanie polegające na założeniu, że jeżeli norma prawna zakazuje czynić mniej, to zakazuje także więcej (np jeśli zakazany jest wstęp na teren rezerwatu, to tym bardziej zakazane jest tam polowanie
|
|
|
praesumptio facti. rozpocznij naukę
|
|
. Domniemanie faktyczne - domniemywanie jakiejś okoliczności faktycznej, np art 9 i 32 kc
|
|
|
praesumptio iuris tantum. rozpocznij naukę
|
|
. Domniemanie prawne wzruszalne - można je obalić dowodem z przeciwieństwa, np domniemanie niewinności, domniemanie dobrej wiary
|
|
|
praesumptio iuris ac de iure. rozpocznij naukę
|
|
. Domniemanie prawne niewzruszalne
|
|
|
lex generalis. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
lex specialis. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
lex retro non agit. rozpocznij naukę
|
|
. Prawo nie działa wstecz - zakaz retroaktywności prawa
|
|
|
desuetudo. rozpocznij naukę
|
|
. Martwe prawo - zjawisko długotrwałego niestosowania i nieprzestrzegania normy prawnej, wskutek czego traci ona moc obowiązującą
|
|
|
lex posterior derogat legi priori. rozpocznij naukę
|
|
. Ustawa późniejsza uchyla moc obowiązującą
|
|
|
lex specialis derogat legi generali. rozpocznij naukę
|
|
. Prawo bardziej szczegółowe ma pierwszeństwo, w przypadku kolizji, przed prawem bardziej ogólnym (reguła kolizyjna)
|
|
|
lex posterior generalis non derogat legi priori speciali. rozpocznij naukę
|
|
. Norma późniejsza ogólna nie uchyla normy wcześniejszej szczegółowej
|
|
|
de lege lata. rozpocznij naukę
|
|
. Prawo obowiązujące, obowiązujący stan prawny (o ustawie uchwalonej)
|
|
|
de lege ferenda. rozpocznij naukę
|
|
. Ewentualne przyszłe zmiany w obowiązującym ustawodawstwie (o ustawie, która ma być uchwalona)
|
|
|
erga omnes – inter partes. rozpocznij naukę
|
|
. Dotyczy wszystkich, a nie tylko zainteresowanych — Coś ma znaczenie (dotyczy) tylko stron
|
|
|
da mihi factum, dabo tibi ius. rozpocznij naukę
|
|
. Daj mi fakt, a dam ci prawo
|
|
|
iura novit curia. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
sensu stricto – sensu largo. rozpocznij naukę
|
|
. W znaczeniu wąskim — W znaczeniu szerokim
|
|
|
clara non sunt interpretanda. rozpocznij naukę
|
|
. Nie dokonuje się wykłada tego, co jasne - jasne przepisy prawa nie wymagają interpretacji
|
|
|
interpretatio cessat in claris. rozpocznij naukę
|
|
. Wykładnia kończy się wtedy, gdy osiąga się jasność
|
|
|
omnia sunt interpretanda. rozpocznij naukę
|
|
. Wszystko jest do zinterpretowania
|
|
|
ex definitione. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
qui suo iure utitur, neminem laediht. rozpocznij naukę
|
|
. Kto korzysta ze swojego prawa, nie szkodzi innym
|
|
|
prior tempore potior iure. rozpocznij naukę
|
|
. Wcześniejszy w czasie, lepszy w prawie - kto pierwszy ten lepszy
|
|
|
expressis verbis. rozpocznij naukę
|
|
. Jasno wyrażone, wyraźnie powiedziane
|
|
|
numerus clausus. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
prima facie. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
inter vivos – mortis causa. rozpocznij naukę
|
|
. Za życia — na wypadek śmierci
|
|
|
causa solvendi. rozpocznij naukę
|
|
. W celu uwolnienia się od zobowiązania
|
|
|
causa donandi. rozpocznij naukę
|
|
. W celu dokonania darowizny
|
|
|
causa obligandi vel acquirendi. rozpocznij naukę
|
|
. W celu zobowiązania kogoś
|
|
|
per facta concludentia. rozpocznij naukę
|
|
. Zawarcie czynności przez sam fakt czynności dokonanej
|
|
|
forma ad solemnitatem. rozpocznij naukę
|
|
. Forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności, np małżeństwo przed USC
|
|
|
forma ad probationem. rozpocznij naukę
|
|
. -||- zastrzeżona dla celów dowodowych
|
|
|
forma ad eventum. rozpocznij naukę
|
|
. -||- zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych
|
|
|
simulatio. rozpocznij naukę
|
|
. Symulacja, czynność pozorna
|
|
|
reservatio mentalis. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
error iuris. rozpocznij naukę
|
|
. Mylne wyobrażenie co do obowiązującego prawa
|
|
|
error facti. rozpocznij naukę
|
|
. Mylne wyobrażenie co do faktów
|
|
|
ignorantia iuris nocet . Nieznajomość prawa szkodzi rozpocznij naukę
|
|
ignorantia iuris non exculpat. Nieznajomość prawa nie uwalnia, nie tłumaczy
|
|
|
ignorantia facti non nocet. rozpocznij naukę
|
|
. Nieznajomość faktów nie szkodzi
|
|
|
dolus. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
metus. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
essentialia negotii. rozpocznij naukę
|
|
. Istotne składniki treści czynności prawnej, np w testamencie jest to ustanowienie dziedzica, a w umówię kupna sprzedaży - cena i towar
|
|
|
naturalia negotii. rozpocznij naukę
|
|
. Nieistotne składniki treści czynności prawnej, np odpowiedzialność za wady fabryczne towaru w umówię kupna sprzedaży
|
|
|
accidentalia negotii. rozpocznij naukę
|
|
. Składniki dodatkowe, klauzule (termin, warunek)
|
|
|
dies ad quem. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|
computatio civilis. rozpocznij naukę
|
|
. Komputacja rzymska, sposób liczenia czasu od dnia zdarzenia, w której najmniejszą jednostką obliczania czasu jest doba
|
|
|
computatio a momento ad momentum. rozpocznij naukę
|
|
. Rachuba czasu od momentu do momentu; sposób liczenia czasu od godziny zdarzenia (bardzo dokładny)
|
|
|
ex nunc. rozpocznij naukę
|
|
|
|
|