układ nerwowy

z czego składa sie neuron?

ciało kom(perykarion), dendryty(odbierają sygnał z innych bodźców), akson(tworzy i przewodzi impuls, może odbierać impuls)

funkcja ciała neuronu

tworzenie, przyśp i gener impulsu, synteza lipidów, białek, neuropeptydów

perykarion budowa i funkcje

centrum odżywcze, duże aktywne jądro, duże RER, ciałka Nissla chromatofilne, neurofilamenty

dendryt budowa i funkcje

bł kom, neurofil, mało mitoch, mikrotubule!(końce plus skierowane w różne str perykarionu i obwodu, stabilizowane przez MAP2), synapsy w kolcach den, średnica sie zmienia, duzo rozgałezien, impuls w strone pery

akson budowa i funkcje

jest 1, czasami nie ma, stała średnica, wysyłanie impuls, ow dalej, transport zw chem z i do, aksolema, aksoplazma, mało mito oprocz synapsy, długie mikrot, rozgalęzienia/kolateralne

akson transport

anterogradowy- do przodu/postepowy, dzięki kinezynie, coś wytrw w peryk retrogradowy-wsteczny, dyneina, do środka peryk

podział neuronów ze względdu na ilość wypustek z perykarionu

wielobiegunowe, dwubiegunowe, jednobiegunowe/rzekomo, bezaksonowe

n wielobiegunowe

1 akson, conajmniej 2 dendryty, najwiecej

n dwubiegunowy

1 dendyt 1 akson, n czuciowe siatkówki, nabłonek węchowy, ucho wew

n jednobiegunowy/rzekomo

pozostałe n czuciowe, 1 wypustka rozwojna na 2 blisko peryk, dłuzsza do zak obw, krótsza do OUN

n bezaksonowe

dużo dendrytów, brak aksonu, ne tworzy impulsu, reguluje zmiany el sąsiadów

podział n ze wzg na czynności

czuciowe- aferentne(odbieraja b z całego ciała), ruchowe- eferentne(wysyłaja b do miesni i grucz)

n czuciowe podział

somatyczne- świadomie czujemy; trzewna- nie czujemy świadomie(z naczyń krw)

n ruchowe podział

somatyczna- kontrolujemy inf; autonomiczna- nie kontrolujemy inf

co robią interneurony

ustanawiają relacje miedzy innymi n, tworzą sieci czynn lub obwody neuronalne

synapsy rodzaje wg miejsca łączenia

aksosmatyczna, aksodendrytyczna, aksoaksonalna

synapsy rodzaje wg rodzaju sygnału

chemiczne (najwiecej, neurotransmitery, regulowany impuls), elektryczne (poł nexus, prąd jonów nieorg), mieszane (sygnał przekazywany przez neutr lub prąd jon nieorg)

budowa synapsy chemicznej

bł presynaptyczna(duzo pęcherzyków i mitoch), sczelina synaptyczna, bł postsynaptyczna(receptory neurotr, kanały jon)

pęcherzyki synaptyczne

gęste (powstaja w peryka, neurotrans peptydowe); małe (powstają w presynapt, neurotr klasyczne)

działanie neurotransmiterów

pobudzające (otwierają kanały sodowe, fala depolar), hamujące (otwierają kanały wapniowe, hiperpolar)

acetylocholina

w OUN, złącza nerwowo-mięsniowe, stymuluje skurcz mięsni

aminokwasy neurotransmitery

glutaminian(pobudza f poznawcze mózgu, najwiecej w mózgu); GABA (gł. neurt hamujący mózgu, wpływa na napięcie mięsni), glicyna (hamuje akt n OUN i siatkówki

serotonina

sen, apetyt, f poznawcze, nastroj, moduluje działanie innych transmiterów

katecholaminy

dopamina (hamuje w mózgu, rola w procesach poznawczych, motywacji, zachowania nastroju), noradrenalina (nerotr wspołczulnej cz obw uk); adrenalina (rózne efekty w OUN)

neuropeptydy

enkefalina(reakcja na bodźce szkodliwe); neuropeptyd Y(pobudza przyjmowanie pok. i mala akt fiz); substancja P(inf bólowa do mózgu), cholecystokinina(tłumi głód); betaendorfina(hamuje sygn ból i zadowolenie)

depresja

selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny - zwieksza stężenie serotoniny na pow bl postsynapt UN, hamowanie wychwytu

jak przebiega uwalnianie pęcherzyków

depolaryzacja bł presym, otwarcie kanałów ca2+, transport pęcherzyków do bl presyn, fuzja pęcherzyków, uwolnienie neuprzek

wytrworzenie impulsu

neurotr łaczy sie z receptorem na bl posts, otwarcie kanałów NA+/K+(powtstaje potencjał czynnościowy) lun kanałów cl-/K+(hiperpolaryzacja błony)

etapy potencjału czynnościowego

stan spoczynkowy(kanały zmakniete, - w środku, -70mV); depolaryzacja (kanały Na+ otwarte, idzie do środka, + w środku, 30 mV); repolaryzacja (kanały Na zamkn, kanały K otwarte, K wychodzi, - w środku); hiperpolaryzacja (hamuje powtrót sygnału)

synapsy elektryczne

bez opóźnień, nieregulowany, prąd jonów nieorg Na+, ca2+, h+, połączenia między większością kom org

komórki neurogleju rodzaje i funkcja

oligodendrocty, astrocyty, ependymocyty, mikrogleju, lemocyty, satelitarne; wspierają akt i przezywalność n, utrzymują neurony, wypełniaja przestrzenie miedzy n

neuropilśń

sieć wypustek wytworzone przez neurony i kom glejowe

oligodendrocyty

owijają się dookoła aksonu wyciskając cytoplazme na zwenątrz aż zostanie tylko zbita warstwa bl kom /mielina; powstaje otoczka mielinowa(izoluje ele i przyspiesza trans impulsu)

astrocyty

dużo promienistych wypustek, wzmacniane filamnetami posrednimi z GFAP, regulują stężeie K+ na zewnatrz, połączenie neuronów z naczyniami włosowatymi, wypelniają uubytki tk w urazie OUN

choroba alzheimera

występowanie splątków neurofibrylarnych i płytek starczych w peryk i synapsach

kom ependymalne

wyscielają komory mózgu i kanał środkowy rdzenia kręg, tworzą płyn mózg-rdz, nie maja bl podstawnej, wnikają do pilśni

mikroglej

migruja, usuwają uszkodzone synapsy, drobnoustroje i wydzieljaą cytokiny, powstaja w szpiku kostnym z monocytów

stwardnienie rozsiane

autoimmunologiczne(limf T i mikroglej) uszkodzenie osłonek mielinowych

komórki schwanna

wystepuja przy nerwach obwodowych, tworzą osłonkę mielinową(do 100 wartsw)

komórki satelitarne

f odzywcza, podporowa, izolująca, regulująca środowisko neuronów

mielinizacja

4 miesiac plodu do 1 roku, fosfolipidy, MBP, w OUN- białko PLP wiążące sąsiednie bł; w obw- białko MPZ wiażący sąs bł

przewiężenie Ranviera

zew wartstwy kom Schwanna rozciagaja sie naprzemiennie

aksony niezmielinizowane

grupa małych aksonów jest obejmowana przez jedna kom schwanna, rozdzielają się i kazdy jest otoczony(małe nie potrzebuja izolacji mielinowej

budowa nerwu w obwodowym uk nerwowym

włókna nerwowe zgrupowane w pęczki tworzą nerwy, śródnerwie otacza kom Schwanna(wł siateczkowate, fibroblasty, naczynia włosowate), onerwie, nanerwie

onerwie

otacza grupę aksonów ze śródnerwiem tworząc pęczki, zbudowane z fibrocytów połączonych obwódkami zamykajacymi, reguluje defuzje do pęczka(krew-nerw)

nanerwie

otacza od zewnatrz nerw, gęsta nieregularna włóknista, wypełnia przestrzenie miedzy pęczkami

regeneracja włókna nerwowego w obwodowym

degeneracja uszkodzonej czesci, kom Schwanna tworzą tunel, w środku pojawia się akson

rodzaje receptorów czucia

eksteroreceptory (sygnały zewnetrzne), interioreceptory (z trzewi), proprioreceptory (orientacja ciała w przestrzeni)

rodzaje receptorów wg budowy

zak beosłonkowych dendrytów(tworzą nagie zakończenia nerwowe, n czuciowe) wyspecjalizowane n (preciki i czopki), wyspecjalizowane kom zmysłowe (narząd cortiego, kom smakowe)

co wchodzi w skład osrodkowego uk nerwowego

mózgowie, mózg móżdżek, pień mózgu i rdzeń kręgowy

co wchodzi w skład obwodowego uk nerw

zwoje nerwowe, nerwy czaszkowe i rdzeniowe, zakonczenia nerwowe

autonomiczny uk nerw

wszystkie szlaki maja neuron przedzwojowy i zazwojowy; dzieli się na część przywspółczulną(przy narządach, homeostaza) i wspołczulną(zwoje prz OUN, zagrożenie i stres)

kora mózgu

płaszcz, pokrywa półkule mózgu, stałe kom: piramidalne, gwiaździste, wrzecionowate; czasami są: poziome/cajala, wielobiegunowe kom

wartwy kory

1- drobinowa, 2- ziarnista zew, 3-piramidalna, 4 ziarnista wew, 5-zwojowa, 6- kom różnokształtnych

budowa kom piramidalnej

ciało kom w kszt trójkąta, gruby dendryt szczytowy, krótkie rozgałezione dendryty przy podstawie, aksony moga iść do: dalekich czesci kory, innych czesci mózgu, rdzenia

istota biała

zmielinizowane aksony zgrupowane w drogi, oligodendrocyty, astrocyty i mikroglek

kora dawna warastwy i funkcje

molekularna, piramidalne średnie, piramidalne duże, odbieranie zapachu i tworzenie stereotypowych zachowań płciowych

kora stara

formacja hipokampa, pokryty włóknami zmieliniozowanymi, gł kom piramidalne, uczenie sie i zapamietywanie, kom macierzyste