makro

objaśnia działanie gospodarki jako całości

makroekonomia

dobra wytwarzane za granicą i nabywane do wykorzystania w kraju

import

całkowity dochód osiągany przez mieszkańców kraju niezależnie od miejsca świadczenia usług czynników wytwórczych

Produkt narodowy brutto

produkt narodowy netto wytworzony w gospodarce, liczony w cenach czynników produkcji

dochód narodowy

produkcja wytworzona przez czynniki wytwórcze zlokalizowane w danym kraju

produkt krajowy brutto

mierzą wartość produkcji krajowej z uwzględnieniem podatków pośrednich od produktów i usług

cena rynkowa

nadwyżka wpływu dochodów z własnośći czynników produkcji zatrudnionych za granicą nad odpływem dochodów majątkowych uzyskanych przez cudzoziemców

dochody netto z własności za granicą

zakup dóbr kapitałowych

inwestycja

wycena wydatków lub wartości produkcji za pomocą cen z wybranego roku bazowego

ceny stałe

wyrażenie wydatków lub wartości produkcji za pomocą cen istniejących w momencie pomiaru

ceny bieżące

miernik produkcji społecznej korygujący PNB o wartość produkcji pozarynkowej i czasu wolnego opracowany przez W. Nordhausa i J Tobina

Dobrobyt ekonomiczny netto

dobra częściowo przetworzone, wykorzystywane jako nakłady w procesie produkcji i całkowicie zużywane

dobra pośrednie

Dobra wytwarzane w kraju i sprzedawane za granicą

eksport

ta część dochodu, która nie jest wydawana na zakup dóbr i usług

oszczędnoścoi

przyrost wartości dóbr w trakcie procesu produkcji

wartość dodana

PNB podzielony przez liczbę ludności

PNB per capita

przybliżona miara ubytku wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie wskutek fizycznego lub ekonomicznego zużycia

amortyzacja

Miara wartości produkcji krajowej z pominięciem podatków pośrednich od produktów i usług

PKB w cenach czynników produkcji

Dochody gospodarstw domowych po uwzględnieniu płatności transferowych z budżetu państwa, pomniejszone o podatki bezpośrednie; suma pozostająca gospodarstwom na wydatki i oszczędności.

Dochody rozporządzalne.

Gospodarka nie prowadząca wymiany z zagranicą.

ą. Gospodarka zamknięta

Dobra nabywane przez ostatecznego użytkownika: dobra konsumpcyjne zakupywane przez gospodarstwa domowe, dobra kapitałowe (np. maszyny) nabywane przez przedsiębiorstwa, dobra nabywane przez państwo, przyrost zapasów albo eksport netto.

Dobra finalne

Dobra trzymane przez przedsiębiorstwa na potrzeby przyszłej produkcji lub sprzedaży.

Zapasy

Gospodarka prowadząca wymianę z innymi krajami

Gospodarka otwarta.

Stosunek nominalnego PNB do realnego PNB wyrażony w postaci wskaźnika

Deflator PNB

Odczucie braku czegoś

Potrzeba

Część wydatków konsumpcyjnych, która nie jest zależna od poziomu dochodów.

Konsumpcja autonomiczna

Nakłady na zwiększenie majątku trwałego przedsiębiorstw (budynki i maszyny) oraz zapasów

Popyt inwestycyjny.

Nieprzewidziany wzrost lub spadek poziomu zapasów utrzymywanych przez przedsiębiorstwa.

Nieplanowane zmiany zapasów

Funkcja pokazująca poziom zamierzonych oszczędności przy każdym poziomie dochodów rozporządzalnych ludności

funkcja oszczędności

Dochody, którymi dysponują gospodarstwa domowe na wydatki i oszczędności.

Dochody rozporządzalne

Funkcja pokazująca ogólną wielkość planowanych wydatków przedsiębiorstw i gospodarstw domowych na dobra i usługi przy każdym poziomie dochodu

Funkcja (krzywa) popytu globalnego.

Wielkość produkcji, którą wytworzyłaby gospodarka, gdyby wszystkie czynniki produkcji były w pełni wykorzystane

Produkcja potencjalna

Relacja zmiany wielkości produkcji zapewniającej równowagę do zmiany wydatków autonomicznych, powodującej tę zmianę

mnożnik

Sytuacja, w której zmiana krańcowej stopy oszczędności prowadzi do zmiany poziomu dochodu narodowego zapewniającego równowagę, lecz nie zmienia poziomu oszczędności, które nadal muszą być równe planowanym inwestycjom

Paradoks zapobiegliwości.

Prosta na wykresie przedstawiającym związek między dochodem a wydatkami, łącząca wszystkie punkty, w których dochód jest równy wydatkom

Prosta o nachyleniu 45°

Część przyrostu rozporządzalnych dochodów, którą gospodarstwa domowe pragną przeznaczyć na oszczędności

Krańcowa skłonność do oszczędzania.

Wielkość produkcji wytworzonej w gospodarce w danym okresie.

produkcja faktyczna

Część przyrostu rozporządzalnych dochodów, którą gospodarstwa domowe chcą przeznaczyć na zwiększenie konsumpcji.

Krańcowa skłonność do konsumpcji.

Poziom produkcji w gospodarce odpowiadający wielkości popytu globalnego, czyli sumie zamierzonych wydatków

w. Poziom produkcji zapewniający równowagę krótkookresową

Pesymistyczne lub optymistyczne nastroje przedsiębiorców związane z oceną przyszłości.

nastroje inwestorów

Funkcja pokazująca wielkość zamierzonej konsumpcji przy różnych poziomach dochodów rozporządzalnych

funkcja konsumpcji

Tworzenie nowego, względnie jednolitego organizmu gospodarczego (skupiającego różne kraje).

Integracja gospodarcza

Pojawienie się nowych strumieni handlu na skutek utworzenia strefy preferencyjnego handlu, strefy wolnego handlu

Efekt kreacji handlu

Pojawienie się nowych strumieni handlu na skutek utworzenia strefy preferencyjnego handlu, strefy wolnego handlu lub unii celnej przy jednoczesnym zmniejszeniu lub zaniku handlu z krajami trzecimi

Efekt przesunięcia handlu

Decyzje państwa o wydatkach budżetowych i podatkach

Polityka fiskalna.

Bezpośrednia kontrola wielkości importu przez rząd

Ograniczenia importu

Mechanizmy ekonomiczne zmniejszające podatność gospodarki na wstrząsy.

Automatyczne stabilizatory

Wartość eksportu netto.

Bilans handlowy

Różnica między eksportem a importem.

Eksport netto

Nadwyżka wartości eksportu nad wartością importu.

Nadwyżka w handlu zagranicznym.

Działania rządu zmierzające do utrzymania produkcji na poziomie zbliżonym do pełnego zatrudnienia.

Polityka stabilizacyjna.

Deficyt budżetu państwa po uwzględnieniu różnic między nominalną i realną stopą procentową.

Deficyt budżetu państwa po uwzględnieniu inflacji

Nadwyżka wydatków nad przychodami budżetu państwa

Deficyt budżetowy

Mechanizm sprawiający, że wzrost wydatków państwa zrównoważony takim samym wzrostem podatków prowadzi do wzrostu ogólnego poziomu produkcji

Mnożnik zrównoważonego budżetu.

Deficyt budżetu państwa powiększony o straty netto przedsiębiorstw państwowych.

Potrzeby pożyczkowe sektora publicznego

Część przyrostu dochodu narodowego, którą społeczeństwo przeznacza na dodatkowy import.

Krańcowa skłonność do importu.