Hist 726 Rzeczpospolita Polska

Gabriel Narutowicz

1 prezydent Polski, zabity przez endecje 9-16.12.22r., wybrany z lewicy również głosami mniejszości

16 XII 1922

zamach na prezydenta Narutowicza

17 III 1921

uchwalenie Konstytucji marcowej

Stanisław Wojciechowski

drugi prezydent Polski, jak poprzednik wybrany z lewicy również głosami mniejszości

główne założenia ustrojowe państwa polskiego w myśl konstytucji marcowej

Konstytucja marcowa wprowadzała system rządów parlamentarnych – powołany przez prezydenta rząd sprawował władzę wykonawczą dopóty, dopóki miał zaufanie parlamentu

państwo wielonarodowe

takie w którym są poza głównym narodem także mniejszości narodowe i to w znacznej ilości

Konstytucja marcowa

pełny już akt prawa po tymczasowej Małej Konstytucji stworzonej po IWŚ

republika parlamentarna

demokratyczne państwo w której władze mają przedstawiciele obywateli - parlamentarzyści (posłowie i senatorowie)

9 XII 1922

data wybrania Narutowicza na prezydenta RP

najważniejsze dane statystyczne dotyczące II Rzeczpospolitej

ponad połowa ludności to Polacy, ale prawie 1/3 to Ukraińcy, Niemcy, Żydzi, Białorusini i inni, Wiara głównie Rzymskokatolicka, ale są także min. 4 inne wyznania

prawa i wolności obywatelskie zagwarantowane w Konstytucji marcowej

każdy jest równy wobec prawa, jest zasiłek dla bezrobotnych i ubezpieczenie, kobiety mogą głosować, wolność sumienia, wiary, zgromadzeń czy poglądów

jaki wpływ na gospodarkę miały walki prowadzone na ziemiach polskich w latach 1914–1921

17% domów w gruzach i wiele fabryk, okradzione zakłady, zniszczone mosty

mocne i słabe strony ustroju II Rzeczpospolitej w myśl postanowień Konstytucji marcowej

- władza wykonawcza mocno zależna od ustawodawczej + władze sprawuje naród poprzez swoich przedstawicieli, + obywatel miał wiele praw + zadbano o mniejszości narodowe +demokratyczny charakter

1919

traktat wersalski, także ten mały - ochrona mniejszości narodowych

11.1922

wybory do sejmu i senatu po konstytucji III

20 XII 1922

Zgromadzenie Narodowe (sejm i senat) wybrało 2 prezydenta -> Stanisława Wojciechowskiego

traktat o ochronie mniejszości narodowych

tzw. mały traktat wersalski, na jego mocy chronione były mniejszości w krajach Europy poza terenem Niemiec

scharakteryzować strukturę narodowościową i społeczną II RP

60% to rolnicy, wielu z nich korzystało z przestarzałych metod i miało małe (2ha) gospodarstwa. Byli również robotnicy. Kraj był podzielony na zwolenników Piłsudskiego i jego przeciwników (głównie nacjonalistyczną endecję)

okoliczności zamachu na prezydenta II Rzeczpospolitej

prezydent Narutowicz wybrał się na otwarcie wystawy w Galerii Zachęta. Tam przedstawiciel endecji strzelił do niego 3 razy. Poddał się i po czasie dokonano jego egzekucji na Cytadeli

różnice gospodarcze, kulturowe i społeczne utrudniające unifikację ziem polskich

RP miała problemy: różna waluta/przepisy/ustrój różne szerokość torów czy brak połączeń kolejowych z nowymi częściami Polski a nawet ruch pojazdów Miała również wspólne cechy: niechęć do zwierzchnika. Ludnośc była wielonarodowa

zagrożenia dla integralności państwa wynikające z wielonarodowości społeczeństwa

wielonarodowość - plusy i minusy. Niestety sprzyjało to umocnieniu się nacjonalizmu, przez co mniejszości były bardziej narażone na komunizm i niechęć do Polaków. Plusem była ciekawa mozaika społeczności

główne postanowienia Konstytucji marcowej i omówić wprowadzony przez nią ustrój państwa

Ustanowiono Konstytucję marcową na mocy której powstałą demokratyczna republika parlamentarna - Rzeczpospolita Polska. Dużą wadą jej był nie wielkie znaczenie władzy wykonawczej.

okoliczności wyboru pierwszego prezydenta Rzeczpospolitej

Sejm i senat wybrał 1 prezydenta RP, z lewicy popartego przez mniejszości narodowe. Prawica się z tym nie zgadzała, chcąc jego rezygnacji z funkcji. Próbowano nie dopuścić go przysięgi, a fanatyk endecji go zabił.