paremie prawoznawstwo

 0    146 fiszek    pawkozinilowca
drukuj graj sprawdź się
 
Pytanie Odpowiedź
Omnis definitio in iure civili periculosa est; parum est enim, ut non subverti posset
rozpocznij naukę
W prawie cywilnym wszelka definicja jest niebezpieczna, ponieważ rzadko się zdarza, by nie można było jej podważyć
Ius est ars boni et aequi
rozpocznij naukę
Prawo jest sztuką dobra i słuszności
Nulla est iurisprudentia sine latina sapientia
rozpocznij naukę
żadna jest jurysprudencja bez łaciny
Hominum causa omne ius constitutum sit
rozpocznij naukę
Wszelkie prawo winno być stanowione ze względu na człowieka
Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non ledere, suum cuique tribuere
rozpocznij naukę
Nakazy prawa są następujące: uczciwie żyć, nie szkodzić drugiemu, oddawać każdemu to, co mu się należy
Aequitas
rozpocznij naukę
słuszność, czyli to co uczciwe i zgodne z sumieniem
Fiat iustitia, pereat mundus
rozpocznij naukę
Niech stanie się sprawiedliwość, choćby świat miał runąć
Bis de eadem re agere non licet (lub ne bis in idem)
rozpocznij naukę
nie wolno procesować się dwa razy w tej samej sprawie
Acta publica probant se ipsa
rozpocznij naukę
dokumenty urzędowe świadczą same za siebie
Actor sequitur forum rei
rozpocznij naukę
powód idzie za pozwanym
Semel heres semper heres
rozpocznij naukę
kto zostaje dziedzicem, pozostaje nim zawsze
Indigno aufertur hereditas
rozpocznij naukę
niegodnemu odbiera się spadek
Mater semper certa est: pater est, quem nuptiae demonstrant
rozpocznij naukę
matka jest zawsze pewna, ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
Adoptio naturam imitatur
rozpocznij naukę
przysposobienie naśladuje naturę
Affines sunt viri et uxoris cognati
rozpocznij naukę
powinowatymi są krewni męża i żony
Res nullius cedit primo occupanti
rozpocznij naukę
rzecz niczyja przypada temu, kto pierwszy ją zawłaszczył
Prior tempore potior iure
rozpocznij naukę
kto lepszy, co do czasu, ten lepszy co do prawa
Superficies solo cedit
rozpocznij naukę
to, co znajduje się na gruncie, przypada gruntowi
Res perit suo domino
rozpocznij naukę
rzecz przypada swojemu właścicielowi
Expedit enim rei publicae, ne quis re sua male utatur
rozpocznij naukę
w interesie państwa leży, aby nikt nie używał źle swojej rzeczy.
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet
rozpocznij naukę
nikt nie może przenieść na drugiego więcej prawa, niż sam ma
Obligatio impossibilium nulla est
rozpocznij naukę
zobowiązanie do świadczenia niemożliwego nie istnieje
Et non facere facere est
rozpocznij naukę
powstrzymanie się od działania, jest działaniem
Si unus solvat, omnes liberanatur
rozpocznij naukę
jeżeli jeden spełni świadczenie wszyscy są uwolnieni
Rebus sic stantibus omnis promissio intellegitur
rozpocznij naukę
Każde zobowiązanie rozumiane jest jako obowiązujące tylko w takim stanie rzeczy, jaki istniał w momencie jego zawarcia
Dies interpellat pro homine
rozpocznij naukę
termin wzywa za człowieka
Sine pretio nulla vendito
rozpocznij naukę
Nie ma sprzedaży bez ceny
Male enim nostro iure uti non debemus
rozpocznij naukę
nie powinniśmy bowiem źle korzystać z naszego prawa.
Ab initio nullum semper nullum
rozpocznij naukę
to, co jest od początku nieważne, zawsze jest nieważne.
Rei turpis nullum mandatum est
rozpocznij naukę
nieważne jest zlecenie niemoralnego zachowania
Nemo de domo sua extrahi debet
rozpocznij naukę
nikogo z własnego domu nie można zabierać siłą
Casus est maior vis cui humana infirmitas resistere non potest
rozpocznij naukę
siłą wyższą jest zdarzenie, któremu słabość ludzka nie może się oprzeć
Ius naturale est, quod natura omnia animalia docuit: nam ius istud non humani generis proprium, sed omnium animalium
rozpocznij naukę
Prawem naturalnym jest to prawo, którego sama natura nauczyła wszystkie stworzenia: prawo bowiem jest właściwe nie tylko rodzajowi ludzkiemu, lecz wszystkim stworzeniom
Legem bonam a mala nulla alia nisi naturae norma divider possumus
rozpocznij naukę
Dobre prawo od złego możemy odróżnić miarą prawa natury
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur
rozpocznij naukę
Prawa są stanowione nie ze względu na konkretne osoby, lecz dla wszystkich.
Lex non obligat nisi promulgata
rozpocznij naukę
Ustawa nie obowiązuje, jeśli nie jest ogłoszona.
Lex retro non agit
rozpocznij naukę
Ustawa nie działa wstecz.
Simplicitas legibus amica
rozpocznij naukę
Prostota przyjaciółką ustaw.
Legem brevem esse oportet
rozpocznij naukę
Ustawa powinna być zwięzła.
In legibus magis simplicitas quam difficultas placet
rozpocznij naukę
W ustawach lepsza jest prostota niż zawiłość.
Misera est vita, ubi ius est vagum aut incertum
rozpocznij naukę
Marne jest życie tam, gdzie prawo jest chwiejne albo niepewne.
Magistratum lege esse loquentem, legem autem mutuum magistratum
rozpocznij naukę
Urzędnik jest mówiącym prawem, prawo zaś niemym urzędnikiem.
Quid est enim civitas nisi iuris societas civium?
rozpocznij naukę
Czymże jest bowiem państwo, jeśli nie opartym na przepisach prawa związkiem obywateli?
Amemus patriam, pareamus legibus
rozpocznij naukę
Kochajmy Ojczyznę, przestrzegajmy obowiązujących w niej praw.
Auctoritas, non veritas facit legem
rozpocznij naukę
Nie prawda, lecz władza państwowa stanowi prawo.
Placuit in omnibus rebus praecipuam esse iustitiae aequitatisque quam stricti iuris rationem
rozpocznij naukę
We wszystkich sprawach zasada sprawiedliwości i słuszności powinna mieć pierwszeństwo nad zasadą ścisłego prawa.
A verbis legis non est recedendum
rozpocznij naukę
Należy trzymać się słów ustawy.
Cuius est condere, eius est abrogare
rozpocznij naukę
Kto może stanowić prawo, ten może je uchylić.
Iudex est lex loquens / Iudicis est ius dicere, non dare
rozpocznij naukę
Sędzia jest mówiącą ustawą / Rzeczą sędziego jest orzekać, nie stanowić prawo.
Ex iniuria ius non oritur
rozpocznij naukę
Z bezprawia nie powstaje prawo
Nemo ex suo delicto meliorem suam condicionem facere potest
rozpocznij naukę
Nikt nie może polepszyć swojej sytuacji w następstwie własnego czynu bezprawnego
Non ex regula ius sumatur, sed ex iure qoud est regula fiat
rozpocznij naukę
Reguły (zasady) nie tworzą prawa lecz się z niego wywodzą.
Applicatio est vita regulae
rozpocznij naukę
Stosowanie prawa jest życiem normy prawnej
Iustitia non debet claudicare
rozpocznij naukę
Sprawiedliwość nie powinna kuleć.
Roma locuta causa finita
rozpocznij naukę
Rzym przemówił/orzekł, sprawa skończona
Iustitia vestras iudicabo
rozpocznij naukę
Osądzę waszą sprawiedliwość
Nemo est iudex in propria causa
rozpocznij naukę
Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie
Audiatur et altera pars
rozpocznij naukę
Niech będzie wysłuchana i druga strona
Prius quam exaudias, ne iudices
rozpocznij naukę
Zanim nie wysłuchasz, nie sądź
Erubescens, cum sine lege loquimur
rozpocznij naukę
Rumienimy się, gdy mówimy bez ustawy
Facta probantur, iura novit curia
rozpocznij naukę
Fakty wymagają udowodnienia, prawo zna sąd.
Bonus iudex damnat improbanda, non odit
rozpocznij naukę
Dobry sędzia karze występki, jednak bez nienawiści.
Boni iudicis est lites dirimere
rozpocznij naukę
Dobrego sędziego cechuje umiejętność łagodzenia sporów.
Qoud legibus omnissum est, non omnittetur religione iudicantis
rozpocznij naukę
Co zostało pominięte, niech nie umknie skrupulatnemu sędziemu.
Sapientis iudicis est semper cogitare, quid lex cogat
rozpocznij naukę
Mądry sędzia powinien zawsze rozważać to, co nakazuje prawo.
Iudex non facile recedere debet
rozpocznij naukę
Sędzia nie powinien łatwo ustępować.
Se damnat iudex, innocentem qui opprimit
rozpocznij naukę
Samego siebie skazuje sędzia, który uciska niewinnego.
Nulla poena sine culpa
rozpocznij naukę
Nie ma kary bez winy
Nullum crimen sine lege
rozpocznij naukę
Nie ma przestępstwa bez ustawy
Nullum crimen sine poena
rozpocznij naukę
Nie ma przestępstwa bez kary
Nullum crimen sine periculo sociali
rozpocznij naukę
Nie ma przestępstwa bez społecznego niebezpieczeństwa czynu
Debet quis iuri subiacere, ubi deliquit
rozpocznij naukę
Podlega się prawu miejsca dokonania przestępstwa
Graviore culpa gravior poena
rozpocznij naukę
Im większa wina, tym większa kara
Geminat peccatum, quem delicti non pudet
rozpocznij naukę
Kto nie wstydzi się swojego czynu, podwaja swoją winę
Affectus punitur, etsi non sequatur effectus
rozpocznij naukę
Zamiar jest karalny nawet wtedy, gdy zamierzony skutek nie nastąpił
Minor in delictis maior habetur
rozpocznij naukę
W przypadku przestępstw nieletni traktowany jest jak dorosły
Ultimum supplicium esse mortem solam interpretamur
rozpocznij naukę
Jako najwyższą karę rozumiemy jedynie karę śmierci
Semel comissa poena non evanescit
rozpocznij naukę
Raz wymierzona kara nie popada w zapomnienie
Poena maior absorbet minorem
rozpocznij naukę
Kara cięższa pochłania lżejszą
Multiplicata transgressione crescat poenae inflictio
rozpocznij naukę
Przy powtórnym złamaniu prawa prawa niech wzrasta wymiar kary
Ex singulis causis singulae poenae irrogantur
rozpocznij naukę
W poszczególnych przypadkach nakłada się poszczególne kary - zasada indywidualizacji kary
Facientes et consentientes pari poena plectuntu
rozpocznij naukę
Na sprawców i wspólników nakłada się równą karę
Expedit rei publicae, ut finis sit litium
rozpocznij naukę
Dla państwa korzystne jest, aby procesy nie trwały zbyt długo
Crimina morte extinguuntur
rozpocznij naukę
Przestępstwa wygasają wskutek śmierci sprawcy
Ius et furi dicitur
rozpocznij naukę
Nawet złodziejowi należy się sprawiedliwość przed sądem
Nemo iudex in causa sua
rozpocznij naukę
Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie
Nullus describatur reus, priusquam convincatur
rozpocznij naukę
Nikogo nie wolno uznać za winnego przed skazaniem
Neminem captivabimus nisi iure victum
rozpocznij naukę
Nikogo nie będziemy więzili, chyba że skazanego prawomocnym wyrokiem
Absentem in crminibus damnari non oportet
rozpocznij naukę
Nieobecnego nie należy skazywać za przestępstwo
Tantum devolutum, quantum appellatum
rozpocznij naukę
Sprawa w takim zakresie przechodzi do sądu wyższej instancji, na ile zostało to określone w apelacji
Reformatio in peius iudici appellatio non licet
rozpocznij naukę
Sądowi apelacyjnemu nie wolno zmieniać wyroku nie niekorzyść zasądzonego/skazanego
Accusare nemo se debet (nisi coram deo)
rozpocznij naukę
Nikt nie musi oskarżać samego siebie (chyba że przed Bogiem).
Facultas probandi non est augustanda
rozpocznij naukę
Możliwość dowodzenia nie może być ograniczana
In criminalibus probationes debent esse luce clariores
rozpocznij naukę
W sprawach karnych dowody muszą być jaśniejsze niż światło
Qod non est in actis, non est in mundo
rozpocznij naukę
Czego nie ma w aktach, nie ma na świecie
In dubiis benigniora / clementia
rozpocznij naukę
W razie wątpliwości łaskawiej/łagodniej
In dubiis minus
rozpocznij naukę
W razie wątpliwości zasądzić mniej
In dubio pro reo iudicandum est
rozpocznij naukę
W razie wątpliwości na korzyść oskarżonego
In dubio pro libertate
rozpocznij naukę
W razie wątpliwości na korzyść wolności
Animus malus
rozpocznij naukę
Zły zamiar
Causa criminalis
rozpocznij naukę
Sprawa karna
Corpus delicti
rozpocznij naukę
Przedmiot będący dowodem popełnienia przestępstwa
Delicto flagranti / in flagranti
rozpocznij naukę
Na gorącym uczynku
Habeas corpus
rozpocznij naukę
Zespół norm gwarantujących wolność i nietykalność osobistą
Morbus mentalis
rozpocznij naukę
Choroba psychiczna
Poena capitis / ultimum supplicium
rozpocznij naukę
Kara śmierci
Poena talionis
rozpocznij naukę
Kara odwetu
Vis compulsiva
rozpocznij naukę
Przymus psychiczny
Corruptissima / perditissima re publica plurimae leges
rozpocznij naukę
Im większe zepsucie w państwie, tym liczniejsze ustawy
Leges ab omnibus intellegi debent
rozpocznij naukę
Ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich
De minimis non curat lex
rozpocznij naukę
Ustawa nie troszczy się o drobiazgi
Verba cum effectu acipienda
rozpocznij naukę
Słowa należy zgodnie z ich znaczeniem
Ubi eadem legis ratio, ibi eadem legis dispositio
rozpocznij naukę
W takich samych okolicznościach należy stosować takie same rozwiązania prawne
Clara non sunt interpretanda
rozpocznij naukę
Nie dokonuje się wykładni tego, co jasne
Interpretatio cessat in claris
rozpocznij naukę
Interpretacja (wykładnia) kończy się, gdy wszystko jest jasne
Eius est interpretari leges, cuius est condere
rozpocznij naukę
Do interpretacji prawa upoważniony jest ten, kto je stanowi
Apices iuris non sunt iura
rozpocznij naukę
Sztuczki prawne nie stanowią prawa
Contra legem facit, qui id facit qoud lex prohibet, in fraudem vero, qui salvis verbis legis sententiam eius circumvenit
rozpocznij naukę
Wbrew ustawie postępuje ten, kto czyni to, czego ustawa zabrania; z ominięciem ustawy działa zaś ten, kto nie naruszając jej słów, obchodzi jej treść
Secundum legem
rozpocznij naukę
zgodnie z prawem
Contra legem
rozpocznij naukę
Wbrew prawu
Praeter legem
rozpocznij naukę
Obok prawa (ominięcie).
Lege non distinguente nec nostrum est distinguere
rozpocznij naukę
Tam, gdzie ustawa nie rozróżnia, nie naszą rzeczą jest wprowadzać rozróżnienie
Exceptio est strictissimae interpretationis
rozpocznij naukę
Wyjątek powinien być interpretowany ściśle
Expressio specialis omnem impedit extensionem
rozpocznij naukę
Dokładne wyrażenie wyklucza wykładnię rozszerzającą
Exclusa censentur omnia, quae lex enumerando non inclusit
rozpocznij naukę
Należy uznać za wyłączone wszystko to, czego ustawa, wyliczając, nie włączyła
Interpretatio declarativa (Extensiva et Restrictiva)
rozpocznij naukę
Wykładnia literalna (Rozszerzająca i Zawężająca)
Argumentum a rubrica
rozpocznij naukę
Argument z systematyki ustawy
Incivile est nisi tota lege respecta una aliqua particula eius proposita iudicare vel respondere
rozpocznij naukę
Nieprawidłowe jest wydawanie wyroku lub opinii prawnej bez uwzględniania całości ustawy, na podstawie jednego fragmentu
Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur
rozpocznij naukę
Ustawy są właściwie interpretowane, gdy zachowuje się ich ducha
Sensum, non verba spectamus
rozpocznij naukę
Patrzymy na sens, nie na słowa
Ratio legis
rozpocznij naukę
Cel, sens ustawy, “przyczyna wydania”.
Lex superior derogat legi lnferiori
rozpocznij naukę
Reguła hierarchiczna
Lex specialis derogat legi generali
rozpocznij naukę
Reguła merytoryczna
Lex posteriori derogat legi priori
rozpocznij naukę
Reguła chronologiczna
Summum ius summa iniuria
rozpocznij naukę
Najwyższe prawo [bywa] najwyższym bezprawiem
Abrogata lege abrogante non reviviscit lex abrogata
rozpocznij naukę
Uchylenie ustawy uchylającej ustawę nie przywraca obowiązywania uchylonej ustawy
Omnia sunt interpretanda
rozpocznij naukę
Wszystko podlega interpretacji
Lex iniusta non est lex
rozpocznij naukę
Ustawa (prawo) niesprawiedliwe nie jest ustawą (prawem).
Non omne quod licet honestum est
rozpocznij naukę
Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe
Pacta sunt servanda
rozpocznij naukę
Umów należy dotrzymywać
Silent leges inter arma
rozpocznij naukę
Pośród oręża (w czasie wojny) milczą ustawy.
Ubi societas, ibi civitas ibi ius
rozpocznij naukę
Gdzie społeczeństwo, tam też państwo, tam też prawo
Salus populi suprema lex esto
rozpocznij naukę
Dobro ludu najwyższym prawem
Onus probandi
rozpocznij naukę
Ciężar dowodu
Legum servi sumus ut liberi esse possimus
rozpocznij naukę
Wszyscy jesteśmy niewolnikami praw (abyśmy mogli być wolni)
Cessante ratione legis, cessat lex ipsa
rozpocznij naukę
Gdy ustaje przyczyna, dla której wydano ustawę, traci moc sama ustawa

Musisz się zalogować, by móc napisać komentarz.