Oświecenie

Deizm

Postawa filozoficzna, według której Bóg jest stwórcą świata i rządzących nim praw, ale nie ingeruje w jego dalszy r zwój

Utylitaryzm

Teoria, która uznaje za moralne to, co jest pożyteczne i co w rezultacie przynosi szczęście

Libertynizm

Inaczej: wolnomyślicielstwo. Ruch umysłowy, ukształtowany we Francji w XVIII w., dążący do uwolnienia człowieka od wpływów tradycji i innych autorytetów, głównie religii, propagujący sceptyczny i racjonalny stosunek do rzeczywistości.

Empiryzm

Pogląd filozoficzny głoszący, że źródłem wiedzy jest doświadczenie zmysłowe

Sensualizm

Założenie, zgodnie z którym głównym źródłem wiedzy i możliwości poznania świata są wrażenia zmysłowe

Pamflet

Złośliwy utwór mający na celu ośmieszenie, skompromitowanie jakiejś osoby czy instytucji publicznej.

Obskurantyzm

Zacofanie, niechęć do postępu i oświaty, wstecznictwo

Konwencja literacka

Zbiór utrwalonych w tradycji literackich norm, które określają kształt utworu, na przykład jego kompozycję, styl, przebieg akcji.

Panegiryk

Utwór pochwalny; przesadnie sławiący jakąś osobę

Palinodia

Utwór literacki, w którym pisarz odwołuje swoje stanowisko, wyrażone wcześniej w innym tekście

Publicystyka

Dział piśmiennictwa zajmujący się omawianiem aktualnych problemów politycznych, gospodarczych, społecznych, kulturalnych i naukowych

Gloryfikować

Oddawać cześć, sławić, wychwalać, często przesadnie.

fatalizm

założenie, że wszystko jest z góry założone, zaplanowane

Utopia

Miejsce, które nie istnieje

Dedukcja

Od całości, do szczegółu

Indukcja

Od szczegółu, do całości

Inwersja

Szyk przestawny

Satyra

Krytyka przez ośmieszenie

Ironia

sposób mówienia lub ukazania czegoś, co jest przeciwne do prawdy

oktawa

strofa ośmiowersowa

intertekstualność

wzajemne powiązanie dwóch tekstów

Aluzja literacka

nawiązanie do innego tekstu nie wprost

Parafraza

powiedzenie tego samego, tylko innymi słowami

Pastiż

naśladowanie innego tekstu. Próba podrobienia stylu, pisarza

Cytat

dosłowne przytoczenie czyjejś wypowiedzi

Parodia

naśladowanie innego tekstu, pisarza, motywu z intencją prześmiewczą

Groteska

kategoria estetyczna; cecha świata przedstawionego; świat w krzywym zwierciadle