Moja lekcja

Czym zajmuje się teoria prawa?

Formułuje twierdzenia o prawie z punktu widzenia formalnego i realnego; bada formalne, empiryczne i metodologiczne problemy prawa.

Czym zajmuje się filozofia prawa?

Bada istotę prawa („czym jest”) i pyta, jakie powinno być; może być częścią filozofii ogólnej lub samodzielną nauką.

Co to jest jurysprudencja ogólna?

Porządkuje aparaturę pojęciową prawa; upowszechniona przez J. Austina; typowa dla krajów anglosaskich.

Kto zapoczątkował pozytywizm prawniczy?

J. Bentham i J. Austin (XIX w.)

Jak H.L.A. Hart definiuje pozytywizm?

Prawa są rozkazami; 2) brak koniecznego związku prawa i moralności; 3) badanie pojęć prawnych inne niż socjologiczne; 4) prawo to zamknięty system logiczny; 5) rozdzielenie sądów faktów i wartości.

Jak J. Austin definiował prawo?

Prawo to rozkaz suwerena wobec poddanych, oddzielone od moralności.

Jak Austin rozumiał suwerenność?

: Najwyższa, nieograniczona, niepodzielna, nieprzerwana władza, niezależna od jakichkolwiek ograniczeń.

Jak R. von Ihering pojmował prawo?

Jako normy gwarantujące interes jednostki; cel prawa: pokój i usuwanie konfliktów

Jak G. Jelinek definiował prawo?

Zespół norm wydanych przez państwo, regulujących stosunki międzyludzkie, zabezpieczonych przymusem.

Jakie dwa źródła poznania wyróżniał Kant?

Z mysłowe (a posteriori) i pojęciowe (a priori

Co to jest imperatyw kategoryczny u Kanta?

A: Bezwarunkowy, aprioryczny nakaz moralny w formie powszechnej.

: Co to jest „czysta teoria prawa”?

Normatywizm – koncepcja prawa wolna od ideologii i socjologii, traktująca państwo jako porządek prawny.

Jakie są systemy prawa wg Kelsena?

: Statyczne (treść normy wynika z wyższej), dynamiczne (kompetencja z normy wyższej), mieszane.

Jakie rodzaje reguł wyróżnia Hart?

: 1) Pierwotne – nakładają obowiązki; 2) wtórne – reguły uznania, zmiany i orzekania.

Co to jest minimalna treść prawa natury wg Harta?

A: Ludzka słabość, przybliżona równość, ograniczony altruizm, ograniczone zasoby, ograniczona siła woli.

Jak realizm prawniczy pojmuje prawo?

Jako fakty społeczne i psychiczne, nie jako system norm.

Kto jest przedstawicielem realizmu amerykańskiego?

A: O.W. Holmes, J. Frank, K. Llewellyn.

Czym jest „żywe prawo” wg E. Ehrlicha?

Normy powstałe poza państwem, funkcjonujące w świadomości społecznej.

Q: Jak Petrażycki pojmował prawo?

A: Jako zjawisko intelektualno-emocjonalne, przeżycia prawne mają charakter imperatywno-atrybutywny.

Jak Dworkin rozumie prawo?

Jako pojęcie interpretacyjne, łączące normy i zasady (principles, policies).

: Co to są „hard cases”?

: Sprawy trudne, wymagające od sędziego twórczej interpretacji zasad prawa.

Jakie są źródła prawa naturalnego?

A: Laickie (natura człowieka, rozum), religijne (wola Boga).

Q: Jakie są rodzaje prawa naturalnego?

A: Statyczne/dynamiczne; materialne/formalne.

Jak J. Finnis pojmował prawo naturalne?

Jako zbiór zasad praktycznych i ogólnych norm moralnych opartych na refleksji i intuicji.

Jakie trzy wartości wyróżniał Radbruch?

Sprawiedliwość, bezpieczeństwo, celowość.

Co mówi formuła Radbrucha?

Prawo rażąco sprzeczne z moralnością nie jest prawem.

Jakie są wymogi wewnętrznej moralności prawa wg Fullera?

A: Ogólność, jasność, niesprzeczność, zakaz retroakcji, zakaz niemożliwego, promulgacja, praworządność, trwałość.

Co to jest hermeneutyka prawnicza?

Teoria i metoda interpretacji tekstów prawnych, uwzględniająca kontekst historyczny, społeczny i kulturowy.

Kto są jej główni przedstawiciele? (hermaneutyka prawnicxa)

A: Schleiermacher, Dilthey, Heidegger, Gadamer, Kaufman.

Jak Wittgenstein II pojmował język?

Poprzez koncepcję gier językowych – różne standardy interpretacji zależne od kontekstu.

: Jak J. Rawls rozumie sprawiedliwość?

Jako bezstronność – wolności podstawowe i zasada różnicy (korzyści dla najsłabszych, równość szans).

: Jak R. Nozick pojmuje sprawiedliwość?

Jako sprawiedliwość udziałów – własność jest sprawiedliwa, jeśli nabyta zgodnie z zasadami uprawnienia i transferu.