jebane rzeczowe

res corporales

rzeczy materialne

res incorporales

rzeczy niematerialne (np. spadek)

res in comercio

rzeczy bedące w obiegu

res extra commercium

rzeczy wyjęte z obiegu

in nostro patriomonio

w obywatelskim majątku

res humani iuris

wyjęte z obrotu przez prawo ludzkie

res omnium communes

wspólne rzeczy dla wszystkich (morze, powietrze)

res publica

rzeczy w majatku wszystkich (mosty, teatry, porty)

res divini iuris

wyjete z obiegu przez boskie prawo

res sacre

rzeczy sakralne (ołtarze, świątynie)

res religiosae

rzeczy religijne (grobowiec)

res sancte

rzeczy święte (mury, bramy miasta, znaki graniczne miedzy gruntami)

res macnipi

grunty w Italii, niewolnicy, konie, osły, woły i muły, broń i uzbrojenie

res nec mancipi

pieniądze, grunty poza italia, słonie, wielbłądy,

własność kwirytarna

pełne posiadanie chroniona rei vindicatio

possesio

posiadanie ochrona interdyktalna

właność bonitarna

w majątku rzecz etap przejsciowy do kwirytrnej chroniona actio publiciana(polegająca na fikcji 2 lata rok)

własność perygrynów

nie mogli miec włąsnosci kwirytarnej bonitarnej ale mieli ochorone fikcją gdyby byli rzymianami

własnośc gruntów prowincjonalnych

19;00/1

mancipatio (pochodne)

dotyczyło tylko res mancipi 5 świadków + ten co odmieżał na wadze spiż

inure cessio (pochodne)

pozorny proces windykacyjny zrzeknięcie sie

traditio (pochodne)

przekazanie z rąk do rąk potrzebny był konsensus

Nemo plus iuris in alium transferre potest quam ipse habet

nikt nie może przenieść na drugą osobę więcej praw, aniżeli sam posiada

usucapio (pierwotny)

zasiedzenie wymaga: czas 1ruch/2nier, posiadanie, bona fidei res furtiva nie mogła być zasiedzona

res furtiva

skradzione rzecz (nie mogły być zasiedziane

occupatio (pierwotne)

zawłaszczenie (rzecz musiał być niczyja)

accessio (pierwotne)

akcejsa połaczenie

specificatio (pierwotne)

przerobienie rzeczy (jak sie nie dało rozdzielić)

thesauri inventio (pierwotne)

znalezienie skrbu

fructus

pożytki dopóki jabłka sa na jabloni to naleza do jabłoni jak spadna są oddzielne

actiones in rem

skargi o prawo własności (erga omnes) lub o prawa na rzeczy cudzej

rei vindicatio

skarga wydobywcza gdy utracił rzecz właściciel kwirytarny w najdawniejszym prawie proces legisakcyjny później proces formułkowy litis contestatio

actio negatoria

skarga negatoryjna chroniła właścicieli kwirytarnych

actio publiciana

powództwo publicjańskie chroni właściciela bonitarnego fikcja (że upłyneło już zasiedzenie)

exceptio

zarzut procesowy (taki troche wyjątek np. bonitarny walczy z kwirytarnym ale kwirytarny przecież sprzedał bonitarnemu)

detencja

detencja - dzierżenie posiadanie naturalne corpus animus rem posidenti pro alieno czyli posiadanie w cudzym imieniu

possesio

posiadanie ma animus i corpus

corpore et animo

że nabył posiadanie jednocześnie w corpore i animo np. upolował zwierze zdibył rzecz w traditio po zakupie

solo animo

rzecz zdobywa samym animo

traditio brevi manu

rzecz której posiadanie ma być komuś przekazane znjaduje sie u tej już osoby działo się tylko mocą samego porozumienia stron

constitutum possessorium

ktoś kto był posiadaczem rzeczy przekazuje drugiej osobie ale zatrzymuje ją u siebie na np. mocy użycznia wtedy nabywca nabywa posiadanie tylko w animo bo ta zostaje u tego drugiego

traditio longa manu

np. grunt był pokazywany z daleka nabywca stawał sie jegoposidaczem tylko przez animus

traditio symbolica

symbol przekazania czegos np. klucze jako dostep do mieszakania tez tutaj jest solo animu

interdykty pretorskie

chroniły posiadanie nie było to postepowanie sadowe bo tak sie nie chroniło posiadania

interdykt

nie zmeiniał rzeczywistości prawnej nie decydował kto ma własnośc po prostu sprawaił kto ma dzierzyc rzecz w danej chwili np. przed procesem

interdicta retinendae possessionis

interdykt który służył do utrzymania sie przy naruszonym posiadaniu

interdicta recuperandae possessionis

interdykt służacy do odzysakania posiadania

interdicta adipiscente possesnionis

interdykt slużacy do nabycia posiadania

interdictum uti possidetis

chroni posiadanie nieruchomości przy posiadaniu utzrymywał się ten który aktualnie był posiadaczem niewadliwym

interdictum utrubi

chroni posiadanie rzeczy ruchomej szczególnie niewolników zostawał ten posiadaczem kto miał dłużej rzecz w roku nie musiał mieć rzeczy aktualnej

interdictum unde vi

interdykt do odzyskania posiadania ponieważ dryga strona zastoswała przemoc miało się rok na zastosowanie dostepne tylko dla posiadaczy nie wadliwych

interdictum un de armata

inderdykt o odzyskanie rzeczy gdy druva strona zastoswała w przemocy bron (kij, kamien, miecz, łuk) mógł zastowsować nawet posiadacz nie własćiwy

interdictum de precario

interdykt o odzyskania gdy prekarzysta nie chcaił oddawać

interdictum quod vi aut clam

interdykt gdy ktoś naruszyl siłą grunt np. wykopał mu dół

interdictum quorum bonorum

interdykt o nabycie posiadania dzidziczenia gdy nie było testamentu

servitutes

służebności

servitutes praediorum

służebności gruntowe

servitutes praediorum rusticorum

służebności wiejskie służy na polepszeniu samej jakości ziemi upraw lub czegoś zwiazanego z hodowla zwierząt są zaliczone do kategori res mancipi

servitutes praediorum urbanorum

służebnośći miejskie chodzi o korzystanie z budynków

emfiteuza

dzierżawa wieczysta polegała że ktoś na bardzo długi czas otrzymywał prawa do danego gruntu pod warunkiem czynszu i niepogarszanie stanu gruntu miał on prawo pierwszeństwa odkupu lub prawo 3% od sprzedaży

superficies

prawo do korzysatnia z budnku postawionego na cudzym gruncie polegało że superficjariusz mogł korzystać z budynku pod warunkiem płącenia solarium (czysznu) i nie pogarszania stanu budynku

immissiones

nielegalny włpył na grunt sąsiedni np. hałąs, gazy, dym, zapach wtedy używało się też actio negartoria lub interdictum uti possidetis

actio aquae pluviae arcendae

skarga w celu powstrzymania spływu wody deszczowej

interdictum de glande legenda

gdy drzewo było tak duże że owoce jego spadały na grunt sasiada ta skarga pozwalała wywalczyc prawo do wejścia na grunt sąsiedni by zebrać pożytki co drugi dzień

cautio damni infecti

cos z sasiedniego gruntu groziło że wyrzadzi naszemu np. budynek sie zawali wtedy stosowano tą stypulacje która zabezpieczała

interdictum de arboribus caedentis

interdykt nakazujący ściąc drzewo kidy przeszkadzało sąsiadowi

operis novi nuntiatio

sprzeciw do nowej budowli

interdictum demolitorum

jak sasiad zastosował operis novi nutiatio i nie wstrzymano budowy too ta skarga nakazywała aby usunąc budowlę