pojecia

dobór losowy

Dobór losowy to taki, w którym przypadek decyduje o włączeniu danego elementu populacji do próby i każdy element populacji bądź jej frakcji ma na to taką samą szansę.

dobór nielosowy

to dobór, w którym o włączeniu elementu populacji do próby decyduje intencja badacza.

dobór losowy prosty

to taki sposób wybierania próby, w którym każdy element (osoba, rzecz itp.) z całej badanej grupy (populacji) ma taką samą szansę na to, że zostanie wylosowany. Losuje się wcześniej ustaloną liczbę elementów.

dobór warstwowy (losowy)

Dobór warstwowy – to podział populacji na grupy (np. płeć, wiek) i losowanie z każdej grupy, by zapewnić ich reprezentację w próbie. Dobór warstwowy może być proporcjonalny lub nieproporcjonalny.

Dobór grupowy(zespołowy)

Dobór grupowy (zespołowy) to podział populacji na grupy, z których losuje się całe grupy do badania. Czasem dodatkowo wybiera się losowo osoby z tych grup.

Dobór systematyczny

Dobór systematyczny to wybieranie pierwszej osoby losowo, a potem co np. 4. z listy, aż do skompletowania całej próby.

Dobór wygodny (dogodny, przypadkowy) –nielosowy

Dobór wygodny (dogodny, przypadkowy) – polegający na włączeniu do próby badawczej obiektów które znalazły się Uwaga (najczęściej przypadkowo) w określonym czasie w danym miejscu (dogodnym dla badacza).

dobór celowy

Dobór celowy – polegający na intencjonalnym włączeniu przez badacza do próby określonych jednostek, wobec których badacz ma przypuszczenie, iż będą służyć celowi badania.

Dobór jednostek typowych

Dobór jednostek typowych – polegający na wyborze do próby jednostek uważanych za przeciętne w populacji

dobór kwotowy

Dobór kwotowy – polegający na podziale populacji na warstwy wg ustalonych kryteriów, następnie zaś wybraniu jednostek do próby z każdej warstwy w ilościach proporcjonalnych do udziałów warstw w badanej populacji.

Dobór „śnieżnej kuli"

polegający na wyborze do próby wstępnej grupy respondentów, którzy następnie wskazują osoby o podobnych do siebie cechach. Wskazane osoby włączane są następnie do próby i proszone o wskazanie kolejnych, potencjalnych respondentów itd.

zmienna niezależna

Zmienna niezależna(przyczyną) to ta, którą manipulujemy lub klasyfikujemy, by sprawdzić jej wpływ.

Zmienna zależna

Zmienna zależna (skutek) to ta, którą mierzymy jako efekt działania zmiennej niezależnej.

Wywiad

Wywiad to rozmowa — wymaga bezpośredniego kontaktu (np. twarzą w twarz, telefonicznie), a pytania mogą być doprecyzowywane, elastyczne.

Ankieta

Ankieta to narzędzie pisemne — respondent samodzielnie wypełnia formularz, bez udziału badacza, a pytania są sztywno ustalone.

model badawczy

Model to hipotetyczna konstrukcja myślowa, wyrażająca siępoprzez układ założeń, pojęć i zależności między nimi, pozwalający opisać (modelować) w przybliżony sposób jakiśaspekt rzeczywistości.

Wykaz badanej populacji (operat losowania)

Wykaz badanej populacji to lista wszystkich jednostek tworzących tę populację, z której dobierana jest próba. Wykaz badanej populacji jest także nazywany operatem losowania.

Element populacji

Element populacji — każdy członek całej grupy, którą chcemy badać.

Jednostka próby

Jednostka próby — wybrany element populacji, który bierze udział w badaniu.

Próba reprezentatywna

Próba reprezentatywna pozwala statystycznie uogólniać wyniki na całą populację.

Próba niereprezentatywna

Próba niereprezentatywna nie umożliwia określenia prawdopodobieństwa trafności estymatora.

Populacja badana

Populacja badana jest to skończona zbiorowość, o której badacz chce uzyskać określone dane.

Próba badawcza

Próba badawcza to odpowiednio dobrana grupa obiektów z większej zbiorowości (populacji), która ma ją reprezentować w badaniu

Badania wyczerpujące

Badania wyczerpujące to badania obejmujące całą znaną i określoną populację.

Badania niewyczerpujące

Badania niewyczerpujące to badania obejmujące część populacji – próbę badawczą.

Podejście nomotetyczne

podejście szukaogólnych prawidłowości – takich zasad, któredziałająw dużych grupach ludzi. Na przykład: „Większość ludzi kupuje więcej słodyczy, gdy są zestresowani”. Chodzi tu o poznanie przyczyn i skutków, które można zastosować do większej liczby osób.

Podejście idiograficzne

To podejście skupia się na pojedynczym przypadku lub osobie. Nie chodzi o tworzenie ogólnych zasad, tylko o dokładne zrozumienie jednostki – jak się zachowuje, co myśli, jakie ma doświadczenia. Np „Dlaczego pani X kupuje tylko ekologiczne produkty?”

Podejście pozytywistyczne

świat i ludzie działają według pewnych reguł, które można odkryć i zmierzyćCzylijeśli coś się dzieje, to ma konkretną przyczynę i można to zbadać, przewidzieć, a nawet kontrolować. Np„Jeśli obniżymy cenę, więcej ludzi kupi produkt”.

Podejście interpretacyjne

Tutaj uznaje się, że ludzie tworzą znaczenia i rozumienie świata sami – poprzez swoje doświadczenia, rozmowy, kulturę. Nie ma jednej „prawdy” – są różne punkty widzenia. Badacz chce zrozumieć, jak ludzie sami postrzegają swoją rzeczywistość.

Modele indukcyjne

Modele indukcyjne – powstające poprzez sformułowanie wniosków i uogólnień, w końcu zaś zbudowanie postulowanego modelu w oparciu o pozyskany materiał empiryczny.

Modele dedukcyjne

Modele dedukcyjne – powstające w oparciu o krytyczną analizę źródeł, poprzez konceptualizację i operacjonalizację zawartych tam pojęć oraz stworzenia powiązań miedzy nimi, a następnie testowane w drodze badań.

zmienne ukryte-formatywne

Formatywne – tworzą zjawisko (np. dieta, sen, aktywność fizyczna → kondycja).

zmienne ukryte-reflektywne

Reflektywne – są skutkiem zjawiska (np. tętno, waga, czas biegu → wynik kondycji

Moderujące

Moderujące – wpływają na siłę lub kierunek związku. (np. wiek klienta może zmieniać reakcję na cenę).

Mediujące

Mediujące – pośredniczą między zmiennymi. (np. zaufanie → wpływa na to, jak jakość wpływa na lojalność).

hipoteza

Hipoteza jest przypuszczeniem, nie do końca pewnym stwierdzeniem o występowaniu danego zjawiska, jego wielkości, częstotliwości, stosunku do innych zjawisk lub o zależności między zjawiskami. Przypuszczenie to jest weryfikowane w trakcie badań.

pomiar sondażowy

To mierzenie cech obiektu (np. osoby) za pomocą ankiety lub innego narzędzia, żeby poznać wartość zmiennej.

eksperyment

Eksperyment, w przeciwieństwie do pomiaru sondażowego, zakłada aktywne manipulowanie zmiennymi w taki sposób, aby oddziaływały one na inne zmienne, których zmiany poddawane są pomiarom.

Techniki projekcyjne

Techniki projekcyjne to zestaw metod polegających na zadawaniu pytań w sposób niebezpośredni, tak, aby respondent projektował na określony obiekt swoje przekonania, postawy czy uczucia

panel

Stała grupa obiektów (konsumentów, gospodarstw domowych, producentów, punktów sprzedaży itd.) dostarczających badaczowi danych w określonym czasie.

efekt eksperymentatora

efekt eksperymentatora- to sytuacja obciążenia wyników eksperymentu powodowana faktem, iż respondenci wiedzą, że biorą udział w badaniu i intuicyjnie starają się udzielać odpowiedzi w sposób oczekiwany przez prowadzącego badanie, sytuacji