grecja

scharakteryzuj położenie Grecji

Półwysep Bałkański, Tesalia- równina w dorzeczu dzeki Penejos, Beocja- równina w środkowej Grecji, Attyka- kraina podzielona górami

Scharakteryzuj cywilizację Minojską

rozwinęła się na Krecie, za twórcę uważa się króla Minosa, produkowali wina, rozwinęli handel morski oraz tworzyli luksusową ceramikę, stworzyli pismo linearn A 1650r. p.n.e. wybuch wulkanu na wyspie Thera, 1450r.p.n.e. najazd Achajów, zniszczenie kultury

W którym roku Achajowie najechali na minojczyków?

1450r. p.n.e.

Opisz cywilizację Mykeńską

Twórcami byli Achajowie (nazwa pochodziła od Myken- najważniejszy ośrodek), budowali pałace podobne do tych na Krecie ale miały mury obronne, brak dziedzińców i malowidła militarne, stworzyli pismo linearne B, rozpadli się ok. 1200r. p.n.e.

Czym były groby szybowe?

stworzone przez mykeńczyków, były grobami z bogatym wyposażeniem, poza ciałami były tam różne skarby tj. ceramika czy wyroby z kości słoniowej, zmarli mieli na twarzach złote maski

Opisz groby kopułowe

budowane później ze znaczeniem monumentalnym, powstały głównie dla władców np. Agamemnona

Czym były wieki ciemne?

okres ok. 1200-1100r. p.n.e. po upadku cywilizacji mykeńskiej przez najprawdopodobniej Heraklidów (potomkowie Heraklesa ktorzy zostali wygnani z Myken, wywodzili się z plemienia dorów), rozpoczęła się migracja jońska oraz cała Grecja została zasiedlona

Scharakteryzuj przebieg wojny Trojańskiej

rozpoczęła się wyprawą Achajów w 1200r. p.n.e. a na jej czele stał Agamemnon przez to, że Parys uprowadził Helenę (żonę Menelaosa króla Sparty), zakończyła się zniszczeniem Troi i trwała 10 lat

scharakteryzuj okres archaiczny

odrodziła się kultura grecka, rozwinął się handel, doszło do nowych podbojów-wielka kolonizacja, powstanie pierwszych poleis (greckie miasta-państwa), powstało pojęcie Hellady (grecja) oraz Hellenów (grecy)

Czym jest monarchia?

ustrój w którym rządzi jedna osoba (najwyższy kapłan)

opisz oligarchię

rządy niewielkiej grupy zazwyczaj najbogatszych, najmądrzejszych obywateli

czym jest tyrania

jest to przejęcie władzy w wyniku zamachu stanu

z czego składała się armia grecka?

jazda- złożona z arystokratów, hoplici- ciężkozbrojni poechurzy (zbroja, tarcza, włócznia), falanga- szyk hoplitów (zazwyczaj 8 rzędów, dążyli do cofania się przexiwnika)

Co powodowała Wielka Kolonizacja? Jak wyglądało wtedy życie greków

przeludnienie, niedostatek ziem uprawnych co zmusiło mieszkańców do emigracji, za początek uwaza sie 770r pne i utworzenie osady na wybrzezu Italii, utworzone kolonie byly niezalezne od metropolii- razem handlowaly i wzorowalh sie nawzajem, gosp wymienna

czym jest apoika

nazwa kolonii greckiej

wymień przejawy wspólnoty greckiej

wierzyli ze ich wspolnym przodkiem był Hellen, mieli wspólne miejsca kultu tj. Olimpia czy Delfy, ten sam styl życia, kanon piękna, inny dialekt ale mogli się nawzajem porozumieć

czym jest triera? opisz

okręt grecki, miał trzy rzędy wioseł oraz żagle, używany nie tylko do wojen ale także do handlu bo były bardzo stabilne

jaką rolę odgrywała Sparta?

jedno z ważniejszych poleis, podbili Lakonię a jej ludność zmienili w helotów (niewolników), stała się największym poleis- zrezygnowali z ekspansji tworząc sojusze

czym był związek peloponeski?

sojusz polityczno wojskowy złożony z wielu poleis gdzie dominację miała Sparta

Opisz panowanie Likurga

twórca systemu społecznego i ekonomicznego, stworzył Wielką Rhterę- regulacje prawa (posiedzenia zgromadzeń, przekazhwanie ziemi, powstanie geruzji- rada starszych) panowała równość w sparcie

kim byli spartiaci

elita państwa, oni rządzili bo była oligarchia, nazywani inaczej homoioi

periojkowie kto to?

ludzie z wolnością osobistą ale podporządkowani spartiatom

czym jest diarchia

system polityczny, Sparty gdzie rządziło dwóch królów

opisz radę starszych- geruzję

po królu mieli najwyższy wpływ na państwo, 28+2 osoby, członkowie mieli min. 60 lat

opisz zgromadzenie ludów (apella)

wszyscy pełnoprawni obywatele Sparty, zwoływane raz w miesiącu przez króla, wybierali gerotów i eforów, decydowali o wojnie i pokoju

kim byli eforowie

rada złożona z 5 osób, zwoływali zgromadzenia, utrzymywali dyscyplinę i wykonywali polecenia gerontów

kim byli geronci

najwyższa władza sądownicza, nadzorowali sprawy państwa, wraz z eforami tworzyli, straż praw”

jak wyglądało wojsko spartańskie?

wyglądali jak hoplici, mieli czerwone peleryny a na tarczach lambdę, składało się z ludzizajmująxych się na co dzień rzemiosłem

czym była diaita i agoge?

styl zycia opierajacy sie na sluzbie wojskowej oraz spartanskie wychowanie- dziecko po 7 roku zycia zabierano rodzicom na szkolenie na wojownikow do koszar)

Scharakteryzuj Ateny

leżą w Attyce (srodkowa rownina grecji), za tworce uznano Tezeusza, mieli problemy niewoli za dlugi (bogaci pozyczali pieniadze biednym a biedni nie mieli z czego placic) centralnym punktem w atenach byl akropol (byly tam swiatynie poswiecone bogom)

kom byli archonci

urzednicy zajmujacy sie najwazniejzzymi sprawami poleis

czym byl areopag

rada zajmujaca sie polityka poleis, ustalali prawa, zajmowali sie sadownictwem

reformy drakona

spisane w 621r pne, bylo przekonanie ze sa zapisane krwia czyli byly surowe, okazalo sie ze nie rozwiazuja problemow spolecznych

czym bylo strzasniecie dlugow i kto to zrobil?

Solon w 594/593r pne bylo to anulowanie dlugow, zakaz niewoli

opisz rzady Pizystrata

561-528/527r. pne. byla to tyrania, rzadzil polis i dbal o zycie spoleczenstwa, wzniosl wiele monumentalnych budowli, uruchomil wodociafi

jakie reformy wprowadzil Klejstenes i kiedy

508-507r pne, wprowadzil podzial na fyle oraz demy, stworzyl rade pieciuset

kim byli metoicy

cudzoziemcy w atenach, nie odczuwali obcosci kulturowej jesli przebywali w atenach dluzej niz miesiac musieli sie zarejestrowac jako cudzoziemch inaczej mogli trafic do niewoli

kim byli niewolnicy

pracowali w kopalniach i na polach, w zamoznych domach sprzatali czy gotowali

czym byla eklezja

zgromadzenie ludowe, najwazniejsza instytucja, decyzje byly podejmowane publicznie, kazdy mial peawo do glosu by miec poparcie uzywano retoryki

czym byly heliaja

sad ludowy rozpatrujacy sprawy majatkowe i umowy handlowe, w sklad wchodzilo 600 sedziow

kim byli stratedzy

dowodcy wybierani przez zgromadzenie, bylo ich 10, urzedy byly losowane a te do ktorych byly potrzebne kompetencje byly wybierane na zgromadzeniu

co to euthyna

okres po zakonczeniu kadencji urzedniczej

kim byl demagog

nieoficjalny urzednik, nie mial pozycji urzednika ale poparcie ludzi, wprowDzili ostracyzm