logika prawnicza

Działy logiki:

Semiotyka, Logika formalna, metodologia

Semiotyka

Nauka o znakach, zwłaszcza o znakach językowych i o sposobie budowania z pojedynczych znaków zdań złożonych, o relacjach między ludźmi a językiem

Logika formalna

Nauka o związkach pomiędzy zdaniami o określonej wartości logicznej, w tym o relacjach jakie zachodzą pomiędzy zdaniami o określonej budowie

Podział semiotyki

Syntaktyka Semantyka Pragmatyka

Syntaktyka

Nauka o składni

Semantyka

Nauka o stosunkach między znakami słownymi, a przedmiotami, które te znaki oznaczają

Pragmatyka

Nauka o stosunkach między znakami a człowiekiem

Grupy reguł języka

1. Reguły wyznaczające słownik 2. Reguły znaczeniowe (semantyczne) 3. Reguły składniowe (syntaktyczne)

Znak

dostrzegalny zmysłami układ rzeczy lub zjawisko wytworzone przez kogoś celowo ze względu na fakt, że pewne reguły nakazują wiązać z tym układem rzeczy czy zjawiskiem myśli określonego typu

Język

System obejmujący wyznaczony przez pewne reguły zbiór prostych znaków słownych, z którymi odpowiednie reguły nakazują wiązać myśli określonego tyou, a inne reguły określają dopuszczalny sposób wiązania tych znaków w złożone znaki słowne

Oznaka (objaw)

Pewne zjawisko czy stan rzeczy współwystępujące z innymi zjawiskami, lecz nie wytwarzane w celu przekazania określonego znaczenia

Zwroty

Znaki słowne szczególnego rodzaju, występujące w piszczególnych językach

Podozumienie

Cel nadawcy komunikatu, który tworzy znak. Odbiorca musi napotkać substrat materialny i zastosować właściwe reguły znaczeniowe

Nieporozumienie

Komunikat zrozumiany niezgodnie z intencją. Gdy odbiorca zastosuje do znaku inne reguły znaczeniowe, niż te założone przez nadawcę

Niezrozumienie

Gdy substrat materialny nie wywoła u odbiorcy żadnych określonych myśli (np. nie zostanie odczytany jako znak)

Słownik danej osoby

Zbiór słów danego języka, których znaczenie dana osoba rozumie (słownik bierny) lub których prawidłowo używa (słownik czynny)

Idiomy

Wyrażenia, które mają jedynie znaczenie niezależne od znaczenia słów je tworzących (np. Pal go 6)

Idiom niewłaściwy

Wyrażenie, które oprócz znaczenia wyznaczonego znaczeniem słów he tworzących, ma też znaczenie przenośne, nie wyznaczone znaczeniem tych słów (np. Adamowi urwał się film)

Oznacza

Gdy reguły języka nakazują odnosić owo słowo do danego przedmiotu

Kategorie syntaktyczne

Zdania, Nazwy, Funktory

Zdania

Wyrażenia, które mówią, że tak a tak jest, bądź tak a tak nie jest

Nazwy

Wyrażenia, które mogą być w zdaniu podmiotem bądź orzecznikiem orzeczenia imiennego (np. Van Gogh; malarz)

Funktory

Wyrażenia, które nie są ani nazwami, ani zdaniami

Język prawny

Język, w którym formuowane są ustawy i akty prawodawcze, o których zakłada się, że mają być rozumiane, jako zespół norm postępowania

Język prawniczy

Język, w jtórym formuowane są wypowiedzi o normach prawnych, może być uznawany za metajęzyk do j. prawnego

Role semiotyczne wypowiedzi

Opisowa, ekspresyjna, sugestywna, performatywna

Języki naturalne

To takie, których reguły ukształtowane zostały zwyczajowo, w sposób spontaniczny, a dopiero później ktoś podjął się uch odtworzenia na podstawie obserwacji posługiwania się nim przez daną grupę

Języki sztuczne

Stworzone dla jakichś celów w ten sposób, że reguły tych języków zaprojektowano z góry

Błąd hipostazowania

Polega na dopatrywaniu się istnienia fizykalnego desygnatu nazwy abstrakcyjnej (np. świat oszalał)

Treść nazwy generalnej

Zespół cech, na podstawie którego osoba używająca danej nazwy we właściwy sposób jest gotowa uznać jakiś dowolny przedmiot za desygnat tej nazwy (jeśli stwierdzi w nim cechy łączne), a przy stwierdzeniu brak którejś z nich odmówi charakteru desygnatu

Cechy konstytutywne

Cechy tworzące zespół cech, których wystarcza do tego, aby odróżnić desygnaty tej nazwy od innych przedmiotów

Cechy konsekutywne

Pozostałe - w stosunku to cech konstytutywnych - cechy desygnatów danej nazwy generalnej

Treść leksykalna nazwy generalnej

Najbardziej intuicyjny zespół cech konstytutywnych, tzn. taki zespół cech, który w sposób najprostszy opisuje desygnaty owej nazwy

Supozycje (role znaczeniowe):

Prosta, Formalna, Materialna

Supozycja prosta

Poszczególny, pojedynczy przedmiot danego rodzaju, np. konkretny zając

Supozycja materialna

Określająca nazwę jako znak samego siebie, np. zając jako wyraz (ma 1 sylabę)

Supozycja formalna

Pewien rodzaj przedmiotów, np. zając jako gatunek

Zakres nazwy

Zbiór dystrybutywny (klasa) desygnatów danej nazwy

Nazwy zbiorowe (kolektywne)

Nazwy, których desygnatami są przedmioty będące agregatami poszczególnych rzeczy (np. las jako agregat drzew)

Desygnat nazwy zbiorowej

Agregat, nie zaś poszczególne przedmioty na ów agregat się składające (np. las - agregat drzew, a nie każde z poszczególnych drzew)

Zdania w sensie logicznym:

A priori, A posteriori

Zdania w priori

Ocena wartości logicznej tych zdań nie wymaga odwołania się do doświadczenia; wyznaczona samym znaczeniem użytych słów

Zdania a posteriori

Ocena wartości logicznej tych zdań wymaga odwołania się do doświadczenia

Podział zdań a priori:

Analityczne, Wewnętrznie kontradyktoryjne

Nieklasyczne teorie prawdy:

Koherencyjna, Konsensualna

Teoria koherencyjna

Prawdziwe jest zdanie, które jest zgodne z innymi zdaniami wcześniej uznanymi za prawdziwe

Teoria konsensualna

Prawdą jest to, do czego zgodzimy się, że jest prawdziwe

Klasyczna teoria prawdy

Prawdziwe jest zdanie, które trafnie opisuje rzeczywistość; fałszywe jest zdanie, które rzeczywistość opisuje nietrafnie

Zmienna

Wyrażenie, pod które można podstawić dowolne wyrażenie należące do określonej kategorii syntaktycznej

Zmienne nazwowe

Wyrażenia, pod które możemy podstawić dowolne wyrażenie (każde P jest S)

Zmienne zdaniowe

Wyrażenie, pod które możemy podstawić dowolne zdanie

Funkcja zdaniowa

Wypowiedź, która zawiera zmienną, można ją przekaztałcić w zdanie w sensie logicznym, także poprzez poprzedzenie jej kwantyfikatorem

Podział zdań prostych ze słowem, jest”

Zdania, w których jest funktor zdaniotwórczy od jednego argumentu (zdania egzystencjalne)

Podział zdań prostych ze słowem, jest”

Zdania, w których jest funktor zdaniotwórczy od jednego argumentu (zdania egzystencjalne)

Podział zdań prostych ze słowem, jest”

Zdania, w których jest funktor zdaniotwórczy od jednego argumentu (zdania egzystencjalne)

Podział zdań prostych ze słowem, jest”

Zdania, w których jest funktor zdaniotwórczy od jednego argumentu (zdania egzystencjalne) i zdania, w których jest funktor zdaniotwórczy od dwóch argumentów

Podział zdań, w których jest funktor zdaniotwórczy od dwóch argumentów

Zdania atomiczne, zdania subsumpcyjne

Wypowiedź zdaniowa niezupełna

Wyrażenie niebędące zdaniem w sensie logicznym - nie jest ono nowiem jednoznaczne - lecz które może pełnić taką funkcję, o ile znane są pewne domyślne uzupełnienia wypowiedzi, prowadzące do osiągnięcia takiej jednoznaczności

Funktory zdaniotwórcze od arg. nazwowych

Predykaty, a więc takie funktory, które po dołączeniu do nich nazwy jako argumentu bądź nazw jako argumentu bądź argumentów tworzą zdanie

Funktory zdaniotwórcze od arg. zdaniowych

Po dołączeniu do nich zdania lub zdań jako argumentu bądź argumentów tworzą w rezultacie nowe zdanie - funktory prawdziwościowe

Funktory zdaniotwórcze od arg. zdaniowych - intensjonalne

Po dołączeniu doń argumentów tworzą nowe zdania o wartości logicznej wyznaczonej przez treść owych argumentów

Funktory zdaniotwórcze od arg. zdaniowych - ekstensjonalne

Po dołączeniu doń zdań jako argumentów tworzą nowr zdania o wartości logicznej wyznaczonej przez wartość logiczną (nie zaś treść) zdań dołączonych

Spójnik asercji

Spójnik jednoargumentowy, który ze zdaniem prawdziwym daje zdanie prawdziwe, a z fałszywym - fałszywe (nie zmienia wartości logicznej)

Funktor negacji

Funktor jednoargumentowy, który ze zdaniem prawdziwym daje zdanie fałszywe, a z fałszywym - prawdziwe (zmienia wartość logiczną)

Zdania sprzeczne

To takie, w których prawdziwość jednego z nich przesądza o fałszywości drugiego

Zdanie przeciwne

To takie, w których prawdziwośċ jednego z nich przesądza o fałszywości drugiego z nich, a fałszywość jednego z nich nie przesądza o prawdziwości drugiego zdania

Spójnik koniunkcji

Funktor dwuargumentowy, który daje zdanie prawdziwe, tylko wówczas, gdy oba argumenty są prawdziwe (i a oraz ale lecz)

Funktor alternatywy nierozłącznej

Funktor dwuargumentowy, który daje zdanie prawdziwe, gdy choć jeden z argumentów jest prawdziwy (lub)

Funktor alternatywy rozłącznej

Funktor dwuargumentowy, który daje zdanie prawdziwe, gdy jedno zdanie jest prawdziwe, drugie zaś jest fałszywe (albo)

Funktor dysjunkcji

Funktor dwuargumentowy, który daje zdanie prawdziwe, gdy choć 1 argument jest fałszywy (bądź... bądź)

Spójnik implikacji

Funktor dwuargumentowy, który daje zdanie fałszywe tylko, gdy poprzednik jest prawdziwy, a następnik fałszywy

Spójnik równoważności

Funktor dwuargumentowy, który daje zdanie prawdziwe, gdy oba zdania są prawdziwe albo gdy oba są fałszywe

Spójnik binegacji

Spójnik dwuargumentowy, który daje nam zdanie prawdziwe, gdy oba są fałszywe (ani ani)

Imię własne

Mają one za zadanie oznaczenie jakiegoś indywiduum o cechach wyróżniających go od innych obiektów. (np. Warta, Reksio, Michał)

Deskrypcje

Wyrażenie to odnosi sie do co najwyżej jednego obiektu (np. Ojciec Michała, ostatni król Polski)

Terminy jednostkowe

Imiona własne + deskrypcje

Funktor jednoargumentowy

Wyrażenie, które z jednym terminem jednostkowym daje termin jednostkowy (np. funktor: najpiękniejszy kościół z terminem: Kraków — najpiekniejszy kosciol Krakowa)

Funktor dwuargumentowy

Wyrażenie, które z dwoma terminami jednostkowymi daje termin jednostkowy (np. funktor: granica między i terminy: Chechy, Słowacja daje funktor dwuargumentowy)

Zmienna indywiduowa

Wyrażenie, za które wolno wstawić dowolny termin jednostkowy.

Term

Każda zmienna indywiduowa oraz każde imię własne

Predykat jednoargumentowy

Wyrażenie, które z jednym terminem jednostkowym daje zdanie (np., leży” w zdaniu, Staś leży”)

Formuła zdaniowa atomowa

Wyrażenie powstałe przez stosowne dołączenie do n-argumentowego predykatu n-tki termów (np. Predykat: szczeka z termem: Azor daje formułę zdaniową atomową: Azor szczeka)

Zdanie molekularne

Zdanie zbudowane z jednego lub więcej zdań atomowych i co najmniej jednego spójnika (np. Kasia pracuje lub Kasia nie pracuje)

Podzial kwantyfikatorow

duży (, dla każdego”) mały (, dla pewnego”, istnieje”)

Zasięg kwantyfikatora

Nazywamy wyrażenie występujące w nawiasie bezpośrednio po kwantyfikatorze - Zasięg dużego kwantyfikatora i zasięg małego kwantyfikatora

Zasięg dużego kwantyfikatora

Wyrażenie występujące w nawiasach bezpośrednio po dużym kwantyfikatorze stanowi zasięg dużego kwantyfikatora

Zasięg małego kwantyfikatora

Wyrażenie występujące bezpośrednio po małym kwantyfikatorze

Zmienna związana

Zmienna występująca w zasięgu odnoszącego się do niej kwantyfikatora

Zmienna wolna

Zmienna, która występuje w danym miejscu wyrażenia, nie będąc tam zmienną związaną

Zdanie rachunku predykatów

Formuły zdaniowe rachunku predykatów nie zawierające zmiennych wolnych

Zdanie rachunku predykatów

Formuły zdaniowe rachunku predykatów nie zawierające zmiennych wolnych

Zbiór w sensie kolektywnym

To pewna całość składająca się z przedmiotów będących jej częściami (las - którego częściami są: mech grzyby drzewa)

Rodzina zbiorów

Zbiór, którego wszystkie elementy są zbiorami