Łacina

 0    285 fiszek    adrianna21
drukuj graj sprawdź się
 
Pytanie Odpowiedź
Ius commune
rozpocznij naukę
Nauka prawa powszechnego
Omnis definitio in iure civili periculosa est, parum est enim, ut non subverti posset
rozpocznij naukę
Każda definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna: Jest możliwe, że umowa może upaść i się nie podnieść(rzadko nie można podwarzyć)
Dominium
rozpocznij naukę
Property, ownership
Lex
rozpocznij naukę
Ustawa, akty normatywne na zgromadzeniach obywatelskich,
Lex
rozpocznij naukę
prawo pozytywne (utrwalanie na piśmie w konkretnej postaci
Ius
rozpocznij naukę
Obejmuje leges ale o wiele więcej
Ius est ars boni et aequi
rozpocznij naukę
prawo jest sztuką tego, co dobre i sprawiedliwe
Ius et fraus nonquam cohabitant
rozpocznij naukę
prawo i podstęp nigdy nie mogą ze sobą współżyć
Summum ius summa iniuria
rozpocznij naukę
najwyższe prawo jest najwyższą niesprawiedliwością
Fraus
rozpocznij naukę
podstęp
iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi
rozpocznij naukę
sprawidliwość jest stałą i trwałą wolą oddania każdemu tego, co mu się należy (dać każdemu jego prawo)
Iustitia
rozpocznij naukę
Sprawiedliwość(prawo "ius" powinno być czyms wtórnym do sprawiedliwości
iuris praecepta sunt haec honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere
rozpocznij naukę
zasady prawa są takie: żyć uczciwie, nie wyrządzać szkody innemu, oddać każdemu to, co jest jego
male iure nostro uti non debemus
rozpocznij naukę
nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
nom omne, quod licet, honestum est
rozpocznij naukę
nie wszystko, co jest dozwolone, jest godziwe
Abusus non tollit usum = ex obum non argumentum ad desuetudinem
rozpocznij naukę
nadużycie nie niweczy prawa do właściwego użycia. = z nadużycia nie wynika argument za wygaśnięciem
Ius
rozpocznij naukę
prawo w sensie wszystkich reguł świeckich
ius civile
rozpocznij naukę
porządek prawny, prawo cywilne, prawo obywatelskie
ius disponendi
rozpocznij naukę
uprawienie
in ius vocatio
rozpocznij naukę
wezwanie do sądu
ius superius
rozpocznij naukę
Orzeczenie sądu wyższej instancji
ius positivum
rozpocznij naukę
prawo pozytywne (stanowione przez człowieka)
ius naturale
rozpocznij naukę
prawo naturalne
ius gentium
rozpocznij naukę
prawo narodów (regulowanie relacji między nacjami), prawo instytucji, prawo międzynarodowe publiczne
ius commune
rozpocznij naukę
prawo niepisane, zwyczajowe; prawo powszechne opisuje normy mające ogólne zastosowanie
ius particulare
rozpocznij naukę
lokalne regulacje prawne; obowiązuje na ściśle określonym terytorium bądź dla ścisłej grupy podmiotów
ius soli
rozpocznij naukę
prawo ziemi; obywatelstwo tego kraju, w któ®ym się urodziło
ius sanguinis
rozpocznij naukę
prawo krwi; prawo zależne od sytuacji prawnej rodziców
ignorantia iuris nocet
rozpocznij naukę
nieznajomość prawa szkodzi
Ius naturale est, quod natura omnia animalia docuit
rozpocznij naukę
Prawo naturalne jest to, czego natura nauczyła wszystkie istoty żywe.
ius civile vigilantibus scriptum est – nec stultis solere succurri
rozpocznij naukę
→ prawo cywilne/obywatelskie jest dla osób czujnych/starannych – nie ma zwyczaju przychodzić z pomocą głupim
ius publicum
rozpocznij naukę
prawo publiczne (nierówność podmiotów)
publicum ius es quod ad statum rei romanae spectat
rozpocznij naukę
prawem publicznym jest to, które odnosi się do organizacji państwa
privatum quOd ad singulorum utilitatem
rozpocznij naukę
prawem prywatnym jest to, które dotyczy prywatnych interesów (odnosi się do prywatnej korzyści)
ius publicum privatorum pactis mutari non potest
rozpocznij naukę
prawo publiczne nie może zostać zmienione poprzez prywatną umowę
privatorum conventio iuri publico non derogat
rozpocznij naukę
porozumienie prywatne nie uchyla prawa publicznego
ius disponendi
rozpocznij naukę
Możliwość prawnego dysponowania rzeczą
ius possidendi
rozpocznij naukę
uprawnienie do faktycznego władania, posiadania rzeczy, której jest się właścicielem
ius fruendi
rozpocznij naukę
uprawnienie do czerpania korzyści; właściciel może danej rzeczy używać
ius acquisitum
rozpocznij naukę
uprawienie do nabywania rzec zy
Ius apellationis
rozpocznij naukę
uprawienie do odwołania się, uprawnienie do wniesienia środka oskarżenia od wyroku cywilnego
Ius avocandi
rozpocznij naukę
Odwołanie w procesie karnym
Ius provocatonis
rozpocznij naukę
Odwołanie w procesie cywilnym
ius cavendi
rozpocznij naukę
uprawnienie do bronienia się oraz uprawienie do ataku zabezpieczającego
ius coercendi
rozpocznij naukę
uprawienie do karcenia, stosowania kar porządkowych, umownych
ius gladii
rozpocznij naukę
„prawo miecza”, uprawnienie do stosowania kary śmierci
Ius in rem (ius in re)
rozpocznij naukę
Uprawnienie względem rzeczy; uprawnienie wobec każdej osoby, która narusza władztwo nad jakimś obiektem majątkowym
Ius in rem
rozpocznij naukę
Prawo do rzeczy
Lex
rozpocznij naukę
Odwołanie się do konkretnego porządku prawnego, ustawa
lex aquilia
rozpocznij naukę
Używane do określenia konkretnej ustawy
lex contractus
rozpocznij naukę
element czynności
lex patriae
rozpocznij naukę
konkretny porządek prawny (prawo pozytywne konkretnego kraju), prawo ojczyste
lex humana
rozpocznij naukę
prawo stanowione; używane do określenia masy prawnej
cessante ratione legis cessat ipsa lex
rozpocznij naukę
jeśli odpada uzasadnienie ustawy, znika sama ustawa (nieaktualne uzasadnienie, ustawa przestaje obowiązywać)
dura lex sed lex
rozpocznij naukę
twarde prawo ale prawo (antyk)
lex iniusta non est lex
rozpocznij naukę
ustawa, która jest niesłuszna, nie jest ustawą (od późnego średniowiecza)
lex posterior derogat priori
rozpocznij naukę
ustawa późniejsza uchla wcześniejszą
lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
rozpocznij naukę
późniejsza ustawa ogólna nie uchyla wcześniejszej ustawy szczegółowej
lex specialis derogat legi generali
rozpocznij naukę
Zasadą jest, że bardziej szczegółowe uregulowanie wyprzedza ogólne uregulowanie
lex superior derogat legi inferiori
rozpocznij naukę
Nie może być tak, że akt niższego rzędu zmienia akt wyższego rzędu
lex retro non agit
rozpocznij naukę
prawo nie działa wstecz
lex prospicit, non respicit
rozpocznij naukę
ustawa patrzy w przyszłość, a nie w przeszłość
inter arma silent leges
rozpocznij naukę
w sytuacjach nadzwyczajnych jest możliwe uchylenie normalnego obowiązywania ustaw (między armatami ustawy milczą)
Lex retro agit in minus
rozpocznij naukę
Jest dopuszczalne działanie wstecz jesli jest to korzystne dla adresatów prawa
nulla poena sine lege
rozpocznij naukę
nie ma kary bez ustawy
nullum crimen sine lege
rozpocznij naukę
nie ma przestępstwa bez ustawy (art. 1 kk)
nullum crimen sine poena
rozpocznij naukę
nie ma przestępstwa bez kary
Iudices electionis custodes
rozpocznij naukę
Sędziowie sprawują pieczę nad wyborami
Fiscus non erubescit
rozpocznij naukę
Fiskus się nie rumieni, papier jest cierpliwy
Machina computatoria efficiente est quam abacus
rozpocznij naukę
Komputer jest bardziej efektywny niż liczydło
benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur
rozpocznij naukę
ustawy są poprawnie interpretowane, gdy zachowują one cel ustawodawcy (musimy uszanować wolę ustawodawcy)
scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac protestatem
rozpocznij naukę
→ znać ustawę to nie oznacza trzymać się jej słów, ale jej siły i tego, co wynika z ich mocy
in legibus magis simplicitas quam difficultas placet
rozpocznij naukę
w ustawach bardziej stosowana jest prostota niż trudność (nadmierna zawiłość językowa może budzić wątpliwość w ewentualnej interpretacji)
consuetudo est optima legum interpres
rozpocznij naukę
→ utrwalony zwyczaj jest najlepszym interpretatorem ustawy; (najlepszą zasadą jest podążenie za wcześniejszą praktyką)
ubi lex non distinquit, nec nos distinguere debemus
rozpocznij naukę
tam gdzie prawo nie wprowadza dystynkcji (rozróżnienia) nie powinniśmy tych rozróżnień wprowadzać
lege non distinguente nec nostrum est distinguere
rozpocznij naukę
nie jest naszą rzeczą wprowadzanie rozróżnienia, jeżeli ustawa tego nie przewiduje
lex imperfecta
rozpocznij naukę
→ ustawa zawierała dyspozycję, ale nie zawierała sankcji; ustawa niedoskonała; takie ustawy, których naruszenie nie pociąga sankcji
lex minus quam perfecta
rozpocznij naukę
→ ustawa mniej niż doskonała; ustawa, która przewiduje określoną karę, ale czynność sprzeczna z ustawą jest ważna
ex perfecta
rozpocznij naukę
→ ustawa, która przewiduje sankcje nieważności; ustawa doskonała
lex plus quam perfecta
rozpocznij naukę
→ kumuluje sankcje nieważności oraz dokłada dolegliwość dla naruszającego ustawę; ustawa więcej niż doskonała; ustawa opatrzona dwoma sankcjami, sankcją kary i nieważności
lex domicilii
rozpocznij naukę
porządek prawny właściwy z uwagi na miejsce zamieszkania
lex patriae
rozpocznij naukę
porządek prawny właściwy z uwagi obywatelstwa podmiotu (prawo ojczyste)
lex fori
rozpocznij naukę
porządek prawny właściwy z uwagi na siedzibę sądu
lex loci actus
rozpocznij naukę
porządek prawny właściwy z uwagi miejsce dokonania aktu prawnego
lex loci celebrations
rozpocznij naukę
porządek prawny właściwy z uwagi na miejsce dokonania jakiejś uroczystej czynności prawnej (małżeństwo)
lex roci contractus
rozpocznij naukę
porządek prawny właściwy z uwagi na miejsce zawarcia umowy
lex rei sitae
rozpocznij naukę
porządek prawny właściwy z uwagi na miejsce położenia rzeczy
hominum causa omne ius constitutum sit
rozpocznij naukę
Wszelkie prawo jest ustanawiane z uwagi na człowieka
nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur
rozpocznij naukę
dziecko poczęte jest uważane za urodzone, gdy chodzi o jego korzyść (prawo spadkowe – kwestia dziedziczenia)
ius quod ad personas pertinet
rozpocznij naukę
prawo dotyczące osób
ius naturale es quod natura omnia animalia docuit (...) hinc descendit maris atque feminae coniunctio quam nos matrimonium apellamus
rozpocznij naukę
prawem naturalnym jest to czego natura uczy wszystkie stworzenia
Coniux/marita/uxor
rozpocznij naukę
żona
Coniux/maritus/vir
rozpocznij naukę
mąż
matrimonium legitimum
rozpocznij naukę
małżeństwo w pełni prawnie doniosłe, rodzące skutki prawne
Matrimonium non praesumitur
rozpocznij naukę
Małżeństwa nie domniemywa się
matrimonium inter invitos non contrahitur
rozpocznij naukę
Małżeństwo zwierane między przymuszonymi jest nie ważne
matrimonium putativum
rozpocznij naukę
Może być zawarte wbrew dobrowolności, czyli faktycznie nie istnieje (małżeństwo mniemane, wyobrażone)
parentes / genitores
rozpocznij naukę
rodzice
mater / pater
rozpocznij naukę
matka/ojciec
mater semper certa est
rozpocznij naukę
matka zawsze jest pewna, matka to ta, która urodziła
pater est quem nuptiae demonstrat
rozpocznij naukę
ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
Matena iura non possut obaleri
rozpocznij naukę
Prawa matki nie mogą być uchylone
Partus sequitur ventrem
rozpocznij naukę
Płód podąża za macicą/matką(tym, kto ten płód nosi)
ascendentes
rozpocznij naukę
wstępni, przodkowie
descendentes
rozpocznij naukę
Potomkowie (zstępni)
cognatus
rozpocznij naukę
krewny poprzez krew, krewni w linii bocznej (osoby, z którymi persona ma wspólnego przodka)
affinis
rozpocznij naukę
powinowactwo (relacja między małżonkiem, a krewnymi drugiego małżonka)
Patria potestas in pietate debet, non atrocitate consistere
rozpocznij naukę
Opieka ojcowska powinna być w trosce, a nie tkwić w srogości
Pater est quem nuptiae demonstrat
rozpocznij naukę
Ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
Ius privatum
rozpocznij naukę
prawo prywatne
res
rozpocznij naukę
rzecz materialna, obiekt majątkowy
Persona
rozpocznij naukę
Wszystko dzielimy na podmiot i przedmiot prawa
res
rozpocznij naukę
rzecz materialna, obiekt majątkowy
bonum/ bona
rozpocznij naukę
dobro majątkowe/ dobra majątkowe;
res corporales et incorporales
rozpocznij naukę
obiekty majątkowe materialne i niematerialne
obligatio / obligationes
rozpocznij naukę
zobowiązanie/zobowiązania
possessio
rozpocznij naukę
posiadanie
dominium
rozpocznij naukę
własność
iura in re aliena
rozpocznij naukę
prawa na rzeczy cudzych
hereditas
rozpocznij naukę
spadek
dominus
rozpocznij naukę
Pan/ właściciel
heris
rozpocznij naukę
Dziedzic/spadkobierca
obligatio est vinculum iuris
rozpocznij naukę
zobowiązanie jest węzłem prawnym, dłużnik musi wykonać ciężar na niego nałożony; przymusowy charakter relacji
creditor / debitor
rozpocznij naukę
wierzyciel / dłużnik; zobowiązanie ma dwie strony
obligatio ex contracta / obligatio ex delicto
rozpocznij naukę
zobowiązanie może powstać z umowy / zobowiązania (wynikające) z czynów niedozwolonych
obligatio quasi ex contracta / obligatio quasi ex delicto
rozpocznij naukę
(ze skryptu) podobne do zobowiązania umownego / podobne do zobowiązania z czynu niedozwolonego/ (od Kasi) Porządek prawny zna jakieś inna źródła zobowiązań
obligatio ex lege
rozpocznij naukę
zobowiązanie wynikające z samego prawa(wg skryptu)/ zobowiązanie na mocy prawa (wg kasi)
obligatio naturalis
rozpocznij naukę
zobowiązania naturalne(zobowiązania niezupełne), charakterystyczną cechą jest występowanie osłabionej więzi obligacyjnej ze względu na brak możliwości po stronie wierzyciela przymusowego wyegzekwowania świadczenia
obligatio civilis
rozpocznij naukę
zobowiązanie, za którym stoi przymus prawny
obligatio in solidum
rozpocznij naukę
pewne osoby odpowiadają łącznie/ solidarnie; wierzyciel żąda od nich zapłaty całości; mogło występować zarówno po stronie dłużników jak i wierzycieli
obligatio pro rata
rozpocznij naukę
oddaje się tylko cześć, a nie od razu całość<wg. skryptu>/ zobowiązanie które rozkłada się na kilka podmiotów (wg Kasi), zobowiązanie podzielne
causa
rozpocznij naukę
przyczyna, podstawa
causa obligandi vel acquirendi
rozpocznij naukę
działania skierowana na nabycie czegoś od innej osoby, albo działanie skierowane na powstanie postepowania po stronie innej osoby albo nabycie czegoś od innej osoby
donandi
rozpocznij naukę
Darowizna („zobowiązuję się, by coś zrobić nieodpłatnie“)
causa solvendi
rozpocznij naukę
określa zachowanie, które skierowane jest na zwolnienie z obowiązku; obowiązek dłużnika; podstawa spełnienia zobowiązania
Causa finita
rozpocznij naukę
Traktujemy to tak jaby nie było – diałanie causa jest bezskuteczne
solutio
rozpocznij naukę
przyczyna wg sktyptu/ (solutio – spełnienie działania)
Causa acquiendi
rozpocznij naukę
Nabycie uprawnienia majątkowego
Condictio causa data causa non secuta
rozpocznij naukę
Nic nie dzieje sie w prawie bex przyczyny
causa donandi
rozpocznij naukę
chcę coś komuś nieodpłatnie dać
solutio
rozpocznij naukę
Świadczenie; zachowanie dłużnika zgodnie z treścią zobowiązania ciążąvego na nim obowiązku
mora
rozpocznij naukę
Opóźnienie, zwłoka
damnum
rozpocznij naukę
Szkoda; zwłoka w wykonaniu zobowiązania może spowodować szkodę
Solvens praesumitur solvere suo nomine
rozpocznij naukę
Domniemywa się że ten kto świadczy, działa w swoim imieniu
datio in solutum
rozpocznij naukę
dłużnik za zgodą wierzyciela uczynił coś innego niż wymaga zobowiązanie; danie na zaspokojenie
obligatio alternativa
rozpocznij naukę
zobowiązanie przemienne, wykonanie polega na tym, że dłużnik może spełnić jedno z kilku alternatywnych świadczeń
facultas alternativa
rozpocznij naukę
uprawnienie przemienne, możliwość dłużnika zwolnienia się od swojego zobowiązania przez spełnienie innego świadczenia
mora debitoris
rozpocznij naukę
opóźnienie dłużnika
mora solvendi
rozpocznij naukę
opóźnienie zobowiązanego; dłużnik nie wykjonuje swojego zobowiązania w określonym terminie
mora creditoris
rozpocznij naukę
opóźnienie wierzyciela; wierzyciel nie odbiera w okresie właściwym zaofiarowanego mu świadczenia
mora accipienti
rozpocznij naukę
opóźnienie przyjmującego (we wszystkich 4 zwłoka = opuźnienie)
interpellatio / mora ex rei fit
rozpocznij naukę
Wezwanie dłużnika do wykonania zobowiązania
fur semper moram facere videtur
rozpocznij naukę
złodziej zawsze znajduje się w zwłoce, nie wymaga się interpellatio aby miał spełnić rządanie
perpetuatio obligationis
rozpocznij naukę
uwiecznienie zobowiązania (dłużnik popadł w zwłokę i w tym okresie świadczenia dłużnika stało się niemożliwe z przyczyn od niego niezależnych – nie zwalnia go to ze świadczenia)
Damnum
rozpocznij naukę
Naruszenie interesu majątkowego
damnum comprensare
rozpocznij naukę
obowiązek naprawienia szkody
damnum emergens
rozpocznij naukę
Rzeczywiste umniejszenie majątku na skutek szkody
lucrum cessans
rozpocznij naukę
tracone w skutek powstanie korzyści (korzyści, jakich spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął z uwagi na to, że ktoś nie wykonał swego zobowiązania i przez to wyrządził mu szkodę uniemożliwiającą osiągnięcie tych korzyści)
Compensatio damnum cum lucrum
rozpocznij naukę
potrącenie zysku ze stratą) – sytuacja, w której jedno zdarzenie szkodzące staje się dla poszkodowanego źródłem zarówno straty, jak i korzyści, np. na skutek niewłaściwego remontu zawalił się dom (strata), ale odzyskano i sprzedano cegły (zysk)<wiki>
Damnum sine iniura esse potest
rozpocznij naukę
Szkoda może powstać bez działania bezprawnego
Damnum quod quis sua culpa sensit sibi debet non allis imputare
rozpocznij naukę
Szkoda którą ktoś odczuwa z powodu swojej winy, to sam ponosi ciężar tej szkody (nie może miec do nikogo pretensji)
volenti non fit iniuria
rozpocznij naukę
Chcącemu nie dzieje się krzywda (jezeli godzę się na jakieś postepowanie to nie mogę nażekać, na to że wyrządziło szkodę)
Culpa
rozpocznij naukę
Wina
periculum
rozpocznij naukę
ryzyko
casus
rozpocznij naukę
przypadek
vis maior
rozpocznij naukę
siła wyższa
casus fortuitus
rozpocznij naukę
przypadek całkowicie losowy
casus mixtus
rozpocznij naukę
zdarzenie losowe, ale jest konsekwencją wcześniejszego nagannego zachowania
casus sentit dominus
rozpocznij naukę
następstwa zdarzenia losowego ponosi właściciel
casus a nullo prestantus
rozpocznij naukę
nikt nie jest zobowiązany do świadczenia z powodu losowego
Casus
rozpocznij naukę
Zdarzenie losowe, które nie jest intencją czyjegoś zachowania
Vis absoluta
rozpocznij naukę
Siła wyższa
Vis
rozpocznij naukę
siła
Vis cui humana infirmitas resistere non potest –
rozpocznij naukę
Siła wyższa to taka siła, przed którą słabość ludzka nie jest w stanie się obronić
Neque leges senatus consulta ita scribi possunt, ut omnes casus qui quandoque inciderint comptenendatur
rozpocznij naukę
Żadne ustawy nie mogą być tak napisane, że będą obejmowały wszystkie przypadki
periculum in mora
rozpocznij naukę
ryzyko pozostawiania w zwłoce
periculum debitoris
rozpocznij naukę
ryzyko ciążące na dłużniku
periculum locatoris
rozpocznij naukę
ryzyko ciążące na wynajmującym (skutki zdarzeń sosowych dotykających żeczy wynamowanej przyjmmuje wynajmujący
dolus directus
rozpocznij naukę
Określenie zamierzonego zamiaru na tle emocjonalnym
dolorus coloratus
rozpocznij naukę
zły zamiar (działanie w afekcie)
dolus evetualis
rozpocznij naukę
Zamiar ewentualny; mam świadomość, że moje działanie jest złe i godzę się na to
dolus premeditatus
rozpocznij naukę
zamiar przemyślany, z premedytacją
dolus subsequens
rozpocznij naukę
zły zamiar, który uległ modyfikacji (złamanie -> przypadkowe morderstwo)
dolus
rozpocznij naukę
zły zamiar
dolus repentinus
rozpocznij naukę
zamiar gwałtowny
culpa neglegentia
rozpocznij naukę
działanie bez zamiaru wyrządzenia szkody
culpa lata
rozpocznij naukę
rażace niedbalstwo (niezrozumienie tego, co wszyscy rozumieją)
culpa levis
rozpocznij naukę
niedołożenie odpowiedzialności, niestaranność z uwagi na jakiś wzorzec (lżejsze niedbalstwo)
culpa levis in concreto
rozpocznij naukę
konkretny wzorzec staranności, do niego się odwołujemy
culpa levis in abstracto
rozpocznij naukę
abstrakcyjny wzorzec, niezachowanie staranności człowieka sumiennego i zapobiegliwego; Nie odwołujemy się do konkretnego wzorca, ale budujemy model, który opiera się na przekonaniu jak się zachować.
culpa in contrahendo
rozpocznij naukę
opisuje naganne postępowanie w toku stanowienia umowy (negocjacje) (rozpoczętę rozmowy, które nie zakończyły się zawarciem umowy – wg kasi)
culpa in custodiendo
rozpocznij naukę
wina na nadzorze (odpowiedzialność za osoby poddane czyjeś pieczy) + szkoda przez zwierzęta; przyjęcie pewnego domniemywania
culpa in eligendo
rozpocznij naukę
wina w wyborze (odpowiedzialność za podwykonawcę); używamy kiedy ktoś posługuje się inną osobą
Culpa
rozpocznij naukę
Nie dochowanie należytej staranności
Ex maleficio non oruitur contractus
rozpocznij naukę
Z działania bezprawnego nie rodzi sie umowa
CONTRACTUS
rozpocznij naukę
UMOWA (WAŻNOŚĆ UMOWY I JEJ TREŚĆ)
Utiule per inutile non vitiatur
rozpocznij naukę
Umowa pozostaje w mocy tego, co jest użyteczne. To, co jest użyteczne nie dostaje uszczerbku ze strony tego, co nieużyteczne.
Ius publicum privatorum pactis mutari non potest
rozpocznij naukę
Prawo publiczne nie może być zerwane przez umowy prywatne.
Quod ab initio vitosum est, non potest tractu temporis convalescere
rozpocznij naukę
To, co od początku jest wadliwe, nie może być później uzdrowione
Ratihabitio mandato comparatur
rozpocznij naukę
Potwierdzenie jest równe zleceniu.
Substantialia contractus
rozpocznij naukę
Takie elementy treści umowy, które muszą wystąpić, aby umowa wywołała skutek prawny
Naturalia contractus
rozpocznij naukę
Elementy umowy, które nie muszą być uzgodnione przez strony, ale weszły do umowy ze względu na obowiązujące prawo
Accidentalia contractus
rozpocznij naukę
Postanowienia, które nie muszą być zamieszczone, ale jeżeli strony je wprowadziły, wpływają na obowiązywanie umowy.
negotium
rozpocznij naukę
Czynność prawna
Essentialia negotti
rozpocznij naukę
Elementy konieczne do tego, by czynność prawna wywołała skutek prawny
Naturalia negotti
rozpocznij naukę
Precyzują zasady przy wykonaniu czynności; nie zostały zawarte przez strony, wynikają z prawa
Accidentalia negotti
rozpocznij naukę
Elementy niewynikające z prawa, ale zawarte przez strony
Conditio/condicio
rozpocznij naukę
Warunek; można łączyć umowę ze zdarzeniami o różnym prawdopodobieństwie
Conditio existens ad intium negotti retrotrahitur
rozpocznij naukę
Warunek rodzi skutki prawne od chwili zawarcia czynności
Ex tunc
rozpocznij naukę
Od teraz
Ex nunc
rozpocznij naukę
Od tamtąd (oba określenia dotyczą wskazania sytuacji od chwili zawarcia umowy)
Dies- a quod/ ad quem
rozpocznij naukę
Termin- od którego/ do którego; termin początkowy/termin końcowy
modus
rozpocznij naukę
Polecenie; nałożenie na beneficjenta czynności nieodpłatnej
Pacta sunt servanda
rozpocznij naukę
Umów należy dotrzymywać; każda umowa powinna być dotrzymana tak, jak wynika z jej treści
Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur]
rozpocznij naukę
W tym stanie rzeczy [wszystkie kontrakty są dotrzymywane]; umowa rodzi skutki prawne w takim stanie rzeczy, w jakim została zawarta
Impossibilium nulla obligatio est
rozpocznij naukę
Nikt nie jest zobowiązany do rzeczy niemożliwych. Nie może powstać oświadczenie niemożliwe
Bona fides
rozpocznij naukę
Dobre postępowanie
Male fides
rozpocznij naukę
Złe postępowanie, wiara
Venire contra factum proprium nemini licet
rozpocznij naukę
Nikomu nie wolno postępować wbrew własnemu zachowaniu. Nikt nie może postępować w sprzeczności ze swoim zachowaniem.
Tu patere legem quam fecisti
rozpocznij naukę
Przestrzegaj prawa, które sam utworzyłeś
Turpitudinem suam allegans nemo audiatur
rozpocznij naukę
Nikt nie będzie wysłuchany, kiedy powołuje się na swoją niegodziwość
Dolo facit qui petit quod redditurus est
rozpocznij naukę
Nagannie czyni ten, który żąda tego, co jest i tak do zwrotu. Źle czyni ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócic
Summum ius summa iniuria
rozpocznij naukę
Najwyższe prawo najwyższym bezprawiem
Clara non sunt interpretanda
rozpocznij naukę
Interpretacja nie dotyczy przypadków oczywistych
In ambigutias contra stipulatorem= in dubio contra proferentem
rozpocznij naukę
W przypadku nieznaczności rozstrzygamy na niekorzyść tego, kto ją spowodował
Clausulae insolitae inducunt suspicionem
rozpocznij naukę
Postanowienia nietypowe powodują podejrzliwość
In conventionibus contrahentium voluntatem potius quam verba spectatori placuit
rozpocznij naukę
W umowach bardziej bierze się pod uwagę zamiar kontrahentów niż zapis umowy; pierwszwństwo przyznajemy zgodnej woli stron niż dosłownemu brzmieniu umowy
In dubio contra proferentem
rozpocznij naukę
W przypadku wątpliwości rozwiązać na niekorzyść tego, który stworzył
Actio in personam
rozpocznij naukę
Uprawnienia względem ściśle określonej osoby
Actio in rem erga omnes
rozpocznij naukę
Uprawnienie, które do momentu powstania przysługuje względem szerokiego kręgu podmiotów
Actio negatoria
rozpocznij naukę
Skarga zaprzeczająca; skarga o zaniechanie naruszeń jego własności- zachowanie innej osoby utrudnia właścicielowi korzystanie z jego rzeczy
Rei vindicatio
rozpocznij naukę
Wydobycie rzeczy; określenie uprawnienia właściciela, aby odzyskać swoją rzecz, którą ktoś posiada bez użycia prawnego
Bonae fidei possessor fructus consumptos suos facit
rozpocznij naukę
Posiadać w dobrej wierze; ten, który zużył korzyści z posiadania danej rzeczy, stał się ich właścicielem
Bona fides praesumitur
rozpocznij naukę
Domniemanie dobrej wiary
Superficies solo cedit
rozpocznij naukę
To, co jest na powierzchni przypada gruntowi. To, co zostało trwale powiązane z gruntem, przypada właścicielowi.
Accessio cedit principali
rozpocznij naukę
To, co zostało przyłączone do rzeczy głównej, przypada właścicielowi rzeczy głównej
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet
rozpocznij naukę
Nikt nie może przenieść na drugiego więcej prawa niż sam posaida. Nikt nie może przenieść na kogoś uprawnienia, które mu nie przysługuje.
Dominium/proprietas
rozpocznij naukę
własność
possesio
rozpocznij naukę
posiadanie
Beati possidentes
rozpocznij naukę
Szczęśliwość posiadania; posiadanie niesie szereg korzyści dla posiadacza
Potior est conditio defendentis
rozpocznij naukę
Lepsza jest sytuacja broniącego się. Nie musi niczego udowadniać w sporze o odzyskanie własności.
Possesio non est iuris sed facti
rozpocznij naukę
Posiadanie nie jest uprawnieniem, a stanem faktycznym
Iura in re aliena
rozpocznij naukę
Zasady ustanawiania służebności; prawa na rzeczy cudzej- prawa inne niż własność; ograniczone prawa rzeczowe stanowiące fragment uprawnień właściciela
Servitus in faciendo consistere nequit
rozpocznij naukę
Ograniczone prawo rzeczowe nie może polegać na działaniu
Servitutibus civiliter utendum est
rozpocznij naukę
Służebności są wykonywane w sposób najmniej uciążliwy dla uciążonego
Servitus servitutis esse non potest
rozpocznij naukę
Nie może być służebności na służebności
successio
rozpocznij naukę
dziedziczenie
hereditas
rozpocznij naukę
spadek
Inter vivos
rozpocznij naukę
Czynności, które mają osiągnąć skutek prawny jescze za naszego życia
Mortis causa
rozpocznij naukę
Czynności, które mają wywołać skutek prawny po naszej śmierci
Ex testamento
rozpocznij naukę
Powołanie testamentowe
Ab intestato
rozpocznij naukę
Powołanie beztestamentowe (dziedziczenie ustawowe)
Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum
rozpocznij naukę
Zmienna jest wola spadkobiercy do momentu kiedy żyje. Spadkodawca do chwili śmierci może zmienić testament.
Novissima voluntas servatur
rozpocznij naukę
Jeżeli jest kilka dokumentów spadkobiercy, to ważny jest ten najpóźniejszy
Favor testamenti
rozpocznij naukę
Jeżeli ważność testamentu rodzi wątpliwość, to powinniśmy szukać rozwiązania, które utrzyma testament w mocy
In testamentis plenius voluntates testantium interpretamus
rozpocznij naukę
W testamentach zmierzamy do poznania całej woli testatora
Plus nuncupatum, minus scriptum
rozpocznij naukę
Więcej powiedziano, mniej napisano. Poszukując rzeczywistości woli spadkobiercy, nie musimy rozumieć tego całkiem dosłownie
Falsa causa non nocet
rozpocznij naukę
Błędne motywy nie szkodzą
Falsa demonstratio non nocet
rozpocznij naukę
Błędne oświadczenie nie szkodzi
actor
rozpocznij naukę
Powód, ten który przez jego działanie uruchamia proces
reus
rozpocznij naukę
Proces cywilny- pozwany, proces karny- oskarżony
Actio semel extincta non reviviscit
rozpocznij naukę
Skarga umożona raz już nie odżywa
Res indicata, ne bis in idem
rozpocznij naukę
Nie drugi raz o to samo może toczyć się postępowanie
Res iudicata pro veritate accipitur
rozpocznij naukę
Stan rzeczy osądzonej uznaje się jako prawda.
Actor sequitur forum rei
rozpocznij naukę
Powód podąża za sądem pozwanego. właściwy do rozstrzygnięcia jest sąd pozwanego
Actor non condemnatur
rozpocznij naukę
Powód nie jest zasądzany
Nemo tenetur seipsum accusare
rozpocznij naukę
Od nikogo nie wymagamy, abyn sam siebie oskarżał
Reus exsceptiendo fit actor= reus in exceptione actor est
rozpocznij naukę
Pozwany w zakresie zarzutu procesowego jest powodem
Non debet actori licere, quod reo non permitur
rozpocznij naukę
Nie powinno być zezwolone powodowi to, co nie jest dozwolone pozwanemu
Audiatur et altera pars
rozpocznij naukę
Niech będą wysłuchane obie strony
Iudex suspectus/ iudex inhabilis
rozpocznij naukę
Sędzia podejrzany/sędzia niezdolny
Nemo est iudex in propria causa= nemo simul actor et iudex
rozpocznij naukę
Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie; nikt nie może być jednocześnie sędzią i powodem
Iura novit curia- ubi ius ibi remedium
rozpocznij naukę
Sąd zna prawo- tam gdzie prawo, tam jest też ochrona prawa
Iudicis est ius dicere, non dare
rozpocznij naukę
Sędziowie mają ogłaszać prawo, a nie je stanowić
In dubio pro reo
rozpocznij naukę
W przypadku wątpliwości rozstrzygamy na rzecz poszkodowanego
In dubio semper, quod minus est, debetur
rozpocznij naukę
W przypadku wątpliwym należy się mniej, a nie więcej
Iudex non dedit plus, quam quod petens ipse requint
rozpocznij naukę
Sędzia nie da więcej niż domaga się żądający
Ne ultra petita
rozpocznij naukę
Nie ponad żądanie
Veritas magis amicitae
rozpocznij naukę
Prawda powinna być nam bliższa
ius in personam
rozpocznij naukę
prawo o charakterze osobistym
ius ad rem
rozpocznij naukę
prawo o charakterze rzeczowym; uprawnienie względem rzeczy jest skuteczne erga omnes, któ®zy naruszają prawo rzeczowe właściciela
ius cogens
rozpocznij naukę
prawo względnie obowiązujące (strony mogą zmieniać warunki w sposób przez siebie uregulowany)
ius dispositivum
rozpocznij naukę
prawo bezwzględnie obowiązujące (bezwzględnie wiąze strony, nie możę być uchylony)
ius generale
rozpocznij naukę
uprawienie o charakterze ogólnym
ius speciale
rozpocznij naukę
uprawnienie o charakterze szczególnym, dla określonej grupy podmiotów, wprowadzenie dla nich odmiennych regulacji prawnych

Musisz się zalogować, by móc napisać komentarz.