polski

data

1890-1918 zakonczona gdy polska odzyskala niepodlegosc

geneza

mlodopolscy artysci walczyli o przywrocenie indiwidualnosci w zyciu zbiorowym oraz o to zeby artysci mieli mozliwosc swobodnego rozwoju. Wedlug mlodoposlich artystow dziela sztuki nje mialy przekazywac informacji tylko do wyksztalcenie gustu i poczucia es

dekadentyzm

zniechecenie do podejmowania jakichlowiek decyzji wyzwan obawiajac sie melancholnoscia

chlopomania

idealizowanie oraz romantyzowanie zycia na wsi przez modernistow

modernizm

ogol kierunkow w sztuce ktore sprzeciwialy sie realizmowi

impresjonizm

styl glownie w malarstwie ktory polega na tym aby nie uchwycac dokladnie tego co widzimy tylko jak to na nas dziala

pesymizm

przekonanie ze zycie jest pelnie cierpienia a szczescie jest niemozliwe do osiagniecia. czlowiek wedlug tej filozofii nigdy nie moze zaspokoic swoich potrzeb

wola wedlug schopenhauera

wola stanowi podstawowa sile ktora napedza caly swiat. ludzie sa niewolnikami wlasnych pragnien. jedyna droga do osiagniecia sukcesu jest wyrzeczenie sie tej woli

nirwana

stan calkowitego wyzwolenia od cieepienia i pragnien

koniec wieku 19 kazimierz przerwa tetmajer

kompozycja utworu opiera sie na negowaniu kolejnych propozycji wyjscia z apatii. przeklenstwo ironia wzgarda to tarcze ktore zostaja odrzucane przez autora

evviva l'arte kazimierz

(niech zyje sztuka) osoba mowiaca w tekscie ukazuje miejsce tworcy oraz sztuki w spoleczenstwie poeta wypowiada sie w imieniu zbiorowosci ktora lacza te same problemy i cele

filister

czlowiek bedacy uosobieniem wartosci mieszczanskich przekladajacych dobra materialne ponad wszytsko inne

abnegat

czlowiek ktory nie dba o swoj wyglad oraz korzysci

cyganeria

zamkniete srodowisko artystow. dla filistrow byli wyrzutkami i alkoholikami

nie wierze w nic kazimierz

poera przedstawia swoj stan wewnetrzny i stan ducha. tlumaczy dlaczego ma taka postawe i takze ze jego jedynym pragnieniem jest nirwana

melodia mgiel nocnych kazimierz

przyklad impresjonizmu. poeta stara sie utrwalic swoje przemijajace wrazenia i emocje. krajobraz soatl ukazany w ciaglym ruchu co wskazuje na psychizacje krajobrazy i synestezje bo ten utwor jest takze wzbogacony o wrazenia sensualne

lubie, kiedy kobieta...

bojaterka w wierszu jest swiadoma swojej seksualnosci jest uwodzicielska. jest to erotyk ktory w tamtych czasam byl tematem duzego tabu

erotyk

gatunek literacki o milosci fizycznej

synestezja

technika stylistycznia ktora polega na laczeniu wrazen z roznych zmyslow

ekspresjonizm

kierunek artystyczny ktorego celem bylo wyrazenje przezyc wewnetrznych

budowa szkatulkowa

forma utworu ktora polega na wplecaniu w glowna opowiesc pobocznych opowiadan stanowiacych odrebne calosc np lalka

katabaza

zstapienie do podziemi wyprawa do swiata zmarlych

homo viator

motyw w ktorym wystepuje czlowiek wedrujacy wysyawiony na probe i poszukujacy swojego miejsca na swiecie

nihilizm

odrzucenie wszelkich wartosci np wiary etyki czy zasad moralnych

nad czlowiek

jednostka ktora potrafi przezwyciezyc slabosci tworzy wlasne wartosci i nie podporzadkowuje sie norma narzucanym przez spoleczenstwo czy religie

intuicja w filozofii bergsona

uwazal ze rozum to narzedzie

sila witalna

energie ktora napwdza rozwoj tworczosc oraz procesy zyciowe. sila symbolizowala radosc istnietnie spontanicznosc i kreatywnosc

postimpresjonizm

kierunek w sztuce ktory charakteryzowal sie intesywnymj kolorami i smialymi formami artysci skupiali sie na wyrazeniu emocji symboliki i strukturze obrazu

symbolizm

kierunek w sztuce literaturze i muzyce ktory koncetrowal sie na ukazywaniu emocji duchowosci i tajemniczcosci za pomoca symboli i znakow

femme fetale

kobieta ktora prowadzi mezczyzne do nieszczescia (kobieta fatalna)

jadro ciemnosci joseph conrad

utwor jednoczesnie przedtawia problem kolonizacji w afryce jak i o podbojach rzymu na wyspach brytyjskich. udowania nam to ze historia sie powtarza

kucajac andrzej stasiuk

utwor pokazuje jak wazne jest zatrzymanie sie i doswiadczenie chwili. ten sposob pozwala nam na zachwyt nad terazniejszoscia oraz na kontempletacje zycia

kochankow dzieli milosc anna

poetka ukazuje cielesnosci z pespektywy kobiety przelamuje tabu i stereotypowe postrzeganie mezczyzny jako dominujacego. wedlug niech kobieta nie jest tylko ulegla i niesmiala

chocholy wit

autor bardzo nawiazyje do wesela. chocholowie sa ilustracja spoleczenistwa. jego marzen iluzji dazen i nieporozumien. w powiesci odbywaja sie tance zabawy i rytualne palenie noworocznyh ognisk

guguly wiolleta

jest to opowiesc o dojrzewaniu i pamieci. jej wspomnienia sa przedstawione bez sentymentu za to z elementami czarnegk humory ironi i surrealizmu

kamien na kamieniu wieslaw

szymon pietruszka wspomina dawne czasy opowiada historie o swoich przodkach ktorych chce czcic jego opowiesci odzwierciedlaja zycie prostego mezczyzny

curriculum vitae leopold

jest to poetyczka biografia rtysty podsumowuje on wszytskie rozdzialy swojego zycia w dosc mlodym wieku co swiadzczy o jego niezwyklej umiejetnosci autoreflekcji

ogrod przedziwny leopold

podmiot liryczny opisuje ogrod i jego rozne elementy jest to metafora ludzkiego zycia warto o nie dbac aby pozniej moc pozytywnie na siebie patrzec

przedspiew leopold

autor w wierszu mowi o tym co go uksztaltowalo w wierszy jako czlowieka i jako artyste. docenia to co jest w jego zyciu piekne

credo

motto zyciowe

humanizm

czlowiekiem jestem i nic co ludzkie nie jest mi obce

sylabetonizm

system wrsyfikacyjny charakteryzujacy sie stala liczba sylab w wersie

deszcz jesienny leopold

odwolanie sie do jessienej aury w wierszy sluzy ukazaniu przezyc wewnetrzynycg osoby mowiacej. jest to zabieg psychizacji krajobrazu a nastroj przygniebiemia i zalu to pejzaz dekadencki

kowal leopold

wiersz zawiera obraz czlowieka wykuwajacego swoje hartowane serce. odnajdujemy tu zachete do aktywnosci i przezwycziezania wszytskich ograniczen

kult mocy

koniecznosc pokonywania ograniczen, pochwala aktywizmu

metonimia

zastapienie jednego wyrazy innym ale powiazanym z nim logicznke np co dwie glowy to nie jedna