Drugi wykład - Mechanizm rynkowy

Koszt alternatywny (koszt utraconych możliwości)

To utrata korzyści z najlepszej, odrzuconej możliwości zastosowania posiadanych zasobów oraz czas

Hierarchia potrzeb Maslowa

1. Potrzeby fizjologiczne | 2. Potrzeby bezpieczeństwa | 3. Potrzeby społeczne | 4. Potrzeby szacunku | 5. Potrzeby samorealizacji

Maslow był przekonany...

Że potrzeby wyższego stopnia mogą się pojawić tylko wtedy, gdy są zaspokojone potrzeby niższego stopnia.

Oprócz wymienionych 5 potrzeb, Maslow wyróżnił także tzw...

Potrzeby dodatkowe

Potrzeby dodatkowe

To takie, które mogą ujawniać się tylko u niektórych ludzi. Np potrzeby wiedzy czy potrzeby estetyczne.

Potrzeby są:

Zróżnicowane i nieograniczone

Ograniczoność zasobów wynika

Z przyczyn naturalnych (ograniczoność bogactw naturalnych) oraz z dotychczasowej działalności gospodarczej (ograniczoność kapitału)

Mając doczynienia z jednej strony z ograniczonymi zasobami, z drugiej strony z nieograniczonymi potrzebami należy liczyć się z występowaniem:

Zjawiska rzadkości

Rzadkość

Oznacza, że nigdy nie będziemy mieć wszystkiego, co chcielibyśmy mieć.

W ekonomii pojęcie rzadkość

Odnosi się do sytuacji, w której dostępne zasoby czynników produkcji są niewystarczające do zaspokojenia potrzeb społeczeństwa

Koszt alternatywny

utrata możliwości realizacji odrzuconej, najlepszej alternatywy

Dobra wolne

Dobra, które mają koszt alternatywny równy zero

Istnienie dóbr wolnych wynika z:

Braku praw własności, polityki państwa, która decyduje się na bezpłatne dostarczanie niektórych dóbr

Przeciwieństwem dobra wolnego jest:

Dobro ekonomiczne

Dobro ekonomiczne

To dobro rzadkie, o koszcie alternatywnym większym od zera

Wzrost produkcji lub konsumpcji dobra ekonomicznego

Pociąga za sobą konieczność rezygnacji z produkcji lub konsumpcji pewnej ilości innych dóbr

Wybór konsumenta

Wybór na rynku dóbr i usług konsumpcyjnych

Wybór producenta

Wybór struktury i wielkości produkcji dóbr i usług

Wybór producenta, wybór właścicieli czynników

Wybór na rynku czynników produkcji

Mechanizm rynkowy

Proces obejmujący żywiołowe działania podmiotów na rynku, w wyniku którego dochodzi do ustalenia równowagi rynkowej, a więc samoczynnego dostosowania wielkości popytu (D) i podaży (S), poprzez odpowiednie ustalenie ceny równowagi (P)

Popyt

To zależność między ceną dobra a wielkością zapotrzebowania na dane dobro

Prawo Popytu

Przy założeniu "ceteris paribus"(inne takie samo) wzrost ceny prowadzi do spadku popytu, zaś spadek ceny prowadzi do wzrostu popytu

Podaż

To zależność między ceną dobra a wielkością dobra oferowaną do sprzedaży

Prawo Podaży

Przy założeniu "ceteris paribus" wzrost ceny prowadzi do wzrostu podaży, zaś spadek ceny prowadzi do spadku podaży

Determinanty popytu (czynniki wpływające na zmianę popytu)

Liczba nabywców; zmiana dochodów czyli dochody; preferencje, gusty, upodobania, reklama; ceny innych dóbr; Konflikty zbrojne; Czynniki polityczne

Determinanty podaży (czynniki wpływające na zmianę podaży)

Liczba producentów; Koszty produkcji; Zmiana ceny czynnika produkcji

Rodzaje dóbr:

Dobra substytucyjne; Dobra komplementarne

Dobra substytucyjne

Dobra, które zastępują się w celu zaspokojenia potrzeb np.: pepsi i cola

Dobra komplementarne

Dobra, które trzeba użyć razem w określonych proporcjach aby zaspokoić potrzebę np.: samochód i paliwo

Wpływ zmiany dóbr substytucyjnych

Jeśli cena jednego produktu rośnie, to popyt na drugi produkt rośnie.Np.: Wzrost ceny coca coli to kupujemy tańsze pepsi

Wpływ zmiany dóbr komplementarnych

Jeśli rośnie cena jednego produktu to możemy spodziewać się wzrostu ceny drugiego produktu

Wielkość popytu

To ilość dobra, jaką konsumenci chcą nabyć przy danej cenie

Wielkość podaży

Ilość dobra oferowana na rynku

Równowaga rynkowa

Wielkość popytu jest równa wielkości podaży

Cena minimalna

To cena urzędowa poniżej której nie wolno sprzedawać danego towaru

Cena maksymalna

Cena urzędowa, powyżej której nie mogą być zawierane transakcje na dane dobro. Skutkiem wprowadzenia ceny maksymalnej może być niedobór rynkowy.

Niedobór rynkowy

To sytuacja, w której wielkość popytu na dany czynnik przewyższa wielkość podaży przy danej cenie rynkowej.

Nadmiar rynkowy

To sytuacja, w której wielkość podaży jest większa od wielkości popytu

Rynek

To proces, w którym nabywcy i sprzedawcy określają określają przedmiot i warunki obrotu

Popyt efektywny

Chęć nabycia towaru poparta jest posiadaniem odpowiedniego ekwiwalentu

Popyt potencjalny

Pragnienie nabycia określonego dobra niepoparte możliwościami dochodowymi

Funkcja popytu

Pokazuje odwrotną zależność między ceną dobra a wielkością popytu na to dobro

Zmiana popytu

Zmiana czynników pozacenowych powoduje zmianę popytu (przejście na nową krzywą popytu)

Funkcja podaży

Pokazuje dodatnią zależność między ceną dobra a wielkością podaży dobra

Zmiana podaży

Zmiana czynników pozacenowych powoduje zmianę podaży (przejście na nową krzywą podaży)

Podatek

Bezzwrotne, obligatoryjne świadczenie na rzecz budżetu

Rodzaje podatków:

Podatki pośrednie i podatki bezpośrednie

Podatki pośrednie:

Podatki kwotowe - akcyza | Podatki ad valorem - VAT

Podatki bezpośrednie:

Podatek dochodowy od osób fizycznych; PD od osób prawnych; Podatek od nieruchomości; Podatek spadkowy; Podatek od psów itd.

Dotacja kwotowa

To dopłata do kosztów produkcji producenta