polskk

Mesjanizm

przekonanie o szczególnej roli narodu polskiego jako narodu wybranego przez Boga, Polska-Chrystusem narodow, (cytat: ksiag narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego) polacy-xierpiac maja oczekiwac na wypelnienie bozych planow ktorych widocznym

prometeizm

postawa buntu wobec niesprawiedliwości, ucisku, cierpienia ludzkosci, wystepowanie w obronie jej praw, gotowosc, poswiecenia sie dla dobra ludzi z milosci do nich. konrad w 3 czesci dziadow

wallenrodzyzm

postawa bohatera ktory pod pozorami wiernej sluzby knuje zemste na wrogu chciaz ta zdradliwa metoda wywoluje u niego konflikt wewnetrzny. poswieca szczesxie osobiste dla dobra ojczyzny, jest zarliwym patriotą, ale jednoczesnie bohaterem tragicznym

winkielriedzyzm

postawa aktywna, gotowość do podjecia walki o niepodległość nawet za cenę utraty zycia „kordian” J słowackiego

weltschmerz

choroba wieku, ból świata, poczucie bezsensu i wszechogarniajacy smutek, melancholia, wyobcowanie i bunt przeciw obowiazujacym normom obyczajowym i spolecznym, bezsilnosc wobec zla z ktorym nie mozna sie pogodzic ale nie da sie z nim walczyć „cierpienia

bohater bajroniczny

model bohatera romantycznego, którego cechują, wybujały indywidualizm, duma, silne roz. wewnetrzne, tajemniczosc, samotnosc, poszukiwanie prawdy o sobie i swiecie, przeciwstawia sie złu, czesto jest „szlachetnym zbrodniarzem” („Giuar” G. Byrona)

bohater romantyczny

typ bohatera romantycznego stworzony w lit. romantycznej, indywidualista, jednostka o skomplikowanej psychice, przezywajaca glebokie rozterki i sprzeczne emocje, nadwrażliwa, czesto samotna i skłócona z otoczeniem. Buntuje sie przeciwko światu, zazwyczaj

bohater werterowski

typ bohatera, ktorego cechuja uczuciowosc ezgzaltacja uciekanie w swiat poezji, bunt wobec rzeczywistosci i obowiazujacych norm społ-obyczajowych, poczucie bezsensu zycia, cechą go wyróznianącą jest nieszczesliwa miłosc prowadzaca do samobójstwa

ballada romantyczna

gat. synkretyczny wywodzący sie z ludowych wierzeń i podań, wystepuja w niej postaci fantastyczne, przyroda stanowi tlo wydarzen i wymierza sprawiedliwosc, nastroj jest pelen grozy i tajemniczosci, zawiera moral, pouczenie, prawde ludowa („switeź”)