polski

założenie Akademii Krakowskiej przez Kazimierza Wielkiego

1364

scholastyka

metoda myślenia, polega na oparciu wiedzy na autorytetach kościelnych, przede wszystkim na Biblii

wydziały uniwersytetu

fakultet sztuk wyzwolonych, prawo, medycyna, teologia (najstarsze: Oxford, Cambridge, Sobona)

7 sztuk wyzwolonych

-trivium(łac. przydroże, gramatyka, retoryka, dialektyka) -quadrivium (łac. czterodroże arytmetyka, geometria, astronomia, muzyka)

św. Augustyn

(augustynizm) stworzył filozofię gramatyczną - rozdarcie człowieka między niebem a ziemią, ciałem a duszą, ciało to siedlisko zła, ziemia - miejsce gniewu i cierpienia a niebo to kraina szczęścia

teocentryzm

przekonanie, że Bóg jest przyczyną, ośrodkiem i celem wszystkiego

iluminacja

„Boskie oświecie”

parenetyczność średniowieczna

poczucie, jak żyć aby zasłużyć na zbawienie

maiorem dei gloriam

„ku większej chwale Boga”

asceza

średniowieczny ideał postępowania, dobrowolne wyżeczenie sie wszystkich przyjemności życia

hagiografia

utwory opisujące życie i czyny świętych chrześcijan

dwa symboliczne gesty Ronalda przy śmierci

-umiera twarzą do wrogów (świadectwo męstwa) -kładzię głowę do ziemi (symbol pokuty) -bije się w pierś, wyznaje Bogu swoje winy, prosi o wybaczenie

styl romański (budowle)

kościół w Saint-Nectaire, kościół w Tumie pod Łęczycą

styl gotycki (budowle)

Notre Dame, katedra w Reims

ars moriendi

(sztuka umierania) tekst literacki opisujący rytuał towarzyszący ostatnim chwilom życia

na czym polega groteska

polega na swoistym zniekształceniu świata przedstawionego

franciszkanizm

postawa świato poglądowa, wyróżniająca się ufną miłością do Boga, ludzi i świata przyrody, podjęciem dobrowolnego ubóstwa i głęboką pokorą

danse macabre

„taniec śmierci” wyraża równość wszystkich ludzi w obliczu śmierci

feudalizm

obowiązywał we wszystkich krajach, ustrój społeczno-polityczny oparty na hierarhicznej zależności jednostek między sobą

uniwersalizm

powszechność wzorców, np. w całej Europie obowiązywała jedna wiara, chrześcijaństwo, uznająza papieża za zwierzchnika

czas trwania średniowiecza

476r. upadek cesarstwa zachodniorzymskiego — 1492r. odkrycie Ameryki przez Kolumba

oznacza „okres przejściowy”, „wieki średnie” czyli czas między antykiem a renesansem

medium aerum

nazwa średniowiecza pochodzenie

nadali ją humaniści z czasów renesansu, którzy wyrażali się o niej z lekceważeniem

termin „średniowiecze”

lac. „media aetas”=„wieki srednie” inaczej tez wieki ciemne, epoka miecza i krzyza, korony i tiary

historyzm

nasladowanie stylistyki minionych epok

archaizmy bogurodzicy rodzaje

leksykalne(dziela, bożyc), fonetyczne(krzciciela, slawiena), fleksyjne(zyszczy, napeln), skladniowe(bogurodzica, bogiem slawiena)

stabat mater dolorosa

stoi matka obolala