Historia (sparta i ateny-greckie polis)

kto, kiedy i gdzie wymyślił ustrój spart?

Likurg, opracował ustrój sparty w połowie VII w p.n. e w Wielkiej Rhetrze (ksiedze) opracował wystrój sparty. (był władcą i prawodawca sparty)

Jaki był ustrój sparty?

Posiadał cechy demokracji i monarchii. Sparta miała kilka instytucji

wymień jakie są instytucje polityczne w sparcie?

•2 królów •rada starszych-Geruzja (28+2królów) •5 Eforów •zgromadzenie ludowe- Apella

społeczeństwo sparty:

• Spartaci (pelnoprawni obwatele-posiadaja prawa polityczne, 50% ludnosci) •Periojkowie (ludnosc wolna, wywodza sie z ludnosci zamieszkujacej obrzeza sparty, bez praw obwatelskich, rzekioslem i handlem) •Heloci (niewolni chłopi, z podbitej ludnosci, upra)

Czym zajmowali sie Geronci?

• Zajmowali sie sprawami zagranicznymi (przyjmowali delegacje z zagranicy) • byli także najwyższą władzą sądowniczą w sparcie •Przygotowywali projekty na posiedzenie zgromadzenia ludowego

Czym zajmowała się Apella?

• Zbierali sie raz w miesiącu, •wybierali gerontów i eforów •stanowili prawo •decydowalo o wojnie i pokoju •decyzje podejmowali jedno głośnie bez głosowanie.

Czym zajmowali się Eforzy?

•Bylo wybierani na 1 kadencję •nadzorowali królów •byli sędziami dla społeczeństwa •zwołwyali zgromadzenia ludowe •nadzorowali wychowanie młodzieży

czym zajmowalo sie królowie?

•funkcje religijną (najwyzsi kapłani) •byli wodzami na wojnje •mieli decydujący głos •wchodzili skład rady starszych

co to związek Peloponeski?

Jest to też (Symmarchia spartańska) sojusz polis z półwyspu Peloponejskiego. Formalnie wszystkie polis miały równe prawa, ale dominowała sparta i ona podejmowała decyzje np. o pójściu na wojne itd.

na jakie grupy było podzielone społeczeństwo sparty?

•Spartaci •Periojkowie •Heloci (chłopi)

Kim byli/ czym zajmowali sie Spartaci?

Spartaci to pełnoprawi obwatele Sparty posiadający prawa polityczne. O byciu Spartiatem decydowało urodzenie i wychowanie. Mało liczna grupa.

Czym zajmowali sie Periojkowie?

Byli z obrzeży sparty, ale mieszkali w sparcie. Zajmowali się pracami zakazanymi spartation- uparwą ziemii, rzemiosłem i handlem. Mogli też pomagać im na wojnie.

Kim byli/ Czym sie zjamowali Heloci (chłopi)?

Byli nie wolnymi chłopami. Uprawiali ziemie spartiatów Byli uzaleznieni od spartiatów, ale nie byki ich niewolnikami. Nie mogli isc na wojne.

Jak funkcjonowały kobiety w Sparcie?

Spartanki, miały prawo swoejgo głosu, dziedziczyły majątek, mogły uprawiać sporty i nosić krótkie szaty- eskponujce ich sylwetki.

Jak wyglądało spartańskie wychwanie dla chłopców?

Do 7 roku życia żyli z matką. Poźniej byli poddawani treningowi, który miał ich orzygotować do bycua żołnierzami. Jaki 20 latkowie trafiali do wojska (koszar) trwało do 30, a potem byli pełnoprawni obwatele sparty. edu ograniczała się do czytania i pisań.

Jak wyglądało wychowanie w sparcie dla dziewczynek?

Kształcono je w domach. Uczyły się sportu i tańca, a takze walki do pomocy chłopakom w przyszlosci.

co to agoge?

Agoge to system wychowania wśród spartiatów. Jego celem było kształtowanie dyscypliny i posłuszeństwa.

Kto, gdzie i kiedy wymyślił utrój Aten?

W 508-507 r p.n. e Klejstenes przeprowadzil reformy, które przekształciły ateny z państwa origarchicznego w demektatyczne. w 5 w p.n. e Perykles wzmocił ustrój demokaryczny.

na czym polegały reformy Klejsetensa?

• Z panstwa oligarchicznego zeobil demokratyczne •Podsielił Ateny na 10 jednostek terytorialnych (zw. Fylami) •utworzył radę 500, do ktrej wchodzily po 50 przedstawicieli każdej Fyli.

Jakie reformy miał perykles?

•w 462 w p.n. e Ograniczył role Areopagu (kiedys organ o najwyzszej wladzy). •wzmocił uprawnienia rady 500. • W 450 p.n. e wprowadził wynagrodzenia (ze skarbu panstwa) dla os zasiadajacych w radzie i sądach.

Co zrobił Drakon?

Drakon w 621 r p.n.e. Uporzadkował prawo karne i spisał prawo zwyczajowe- ograniczył tym nadużycia arystokratów- nad chłopamk.

Co zrobił Solon?

W 594 r/ został archontem- przeprowadził wiele refrom. Najwazniejsza to ta, o likeidacji wstrząśnieciu długów. •Podział na 4 grupy społeczne w zaleznosci od wyskosci dochodu.

Jaki był ustrój polityczny w Atenach?

•Zgromadzenie ludowe (Eklezja) •Staratedzy (10 urzednikow) •Archonci (9 urzednikow) •Rada 500 •Areopag • Sąd ludowy Heljaja

czym zajmowało sie zgromadzenie ludowe?

•Byli tam obwatele Aten. •wybierali strategow •podejmowali decyzje w sparwie polityki, wojny i pokoju. •przeprowadzali procedurę ostracyzmu •odrzucali lub orzyjmowali propozycje na radzie 500 •mieli prawo usatwodawcze

co robili Stratedzy?

Liczyli oni w sobie 10 urzednikow i dowodzili siłami zbrojnymi

co robili Archonci?

•Liczyli 9 urzednikow •byli wybierani po przez losowanie •organizwali święta obchodzone w atenach •przewodniczyli sądom.

Co robiła rada 500?

•Byli wybierani orzez zgromadzenie ludowe •nadzorowali prace urzednikow •zajmowali sie sprawami zagranicznymi •zarzadzali finansami aten •przygotowayali zgromadzenia ludnosci

Co robił areopag?

• sądzili w sparwach o zabojstwo •rekrutowali sie z bylych archotów.

Co robił sąd ludowy (Heliaja)?

•byli wybierani przez losowanie •sadzili w sparwach przestepczych i kryminalnych.

Jakie było społeczeństwo Aten?

•Obwatele (os po 20 r zycia z rodzigami atanczykami) byli pelnoprawnymi mieszkancami. Metojkowie-musielibpłacić specjalne podatki za pobyt, bez praw obwatelskich. •Nieeolnicy (pracowali w gospodarstwach domowych podlegali swoim panom, mogli ich sprzedac)

co to Ostracyzm?

Jest to wskazanie na zgromadzeniu ludowym ateńczyka, który zagraża demokracji zdaniem Ateńczyków i wygnanie go na 10 lat z polis.

kto to Demagodzy?

Byli to mówcy, przemawiający na zgromadzeniach ludowych, orzedstawiajacy różne projekty.