jedynki

Protagoras z Abdery (sofista)

relatywizm, szacunek dla prawa i urządzeń społecznych, to co sprawiedliwe powstaje na zgromadzeniu ludowym, stan natury - ludzie w izolacji, zaczęli łączyć się hordy->powołanie państwa, państwo z woli ludzi - ma służyć większości(demokracja

Gorgiasz (sofista)

pluralizm morlaności (ważniejsze od przestrzegania sformalizowanych reguł społecznych jest uzależnienie postępowania od określonych okoliczności), wyznaczone okazją argumenty lepsze od wierności ustawie

Sofiści

dualizm prawa (prawo natury i prawo pochodzące od państwa-człowieka wiąże jedno i drugie), przestrzeganie prawa od państwa to cnota, prawo państwowe-kruche, nietrwałe, rzadko sprawiedliwe.

Antyfon (sofista)

większość praw jest wroga naturze, prawo natury - zasada równości i Grek i barbarzyńca to samo powietrze

Trazymach z Chalkedonu (sofista

każdy rząd ustanawia prawa dla własnego interesu i chwali dyktaturę która wszystko zagrabia.

Platon

idealizm obiektywny, rządca-filozof zapobiega degenerowaniu się ustrojów, filozofia dziejów(timokracja-oligarchia-demokracja-anarchia-tyrania), rząd "stróżów doskonałych", idealna polis (hierarchia, komunizm, mądrzy-wojownicy-reszta potrzeby materialne

Arystoteles

państwo-twór natury, człowiek z natury do życia w państwie, ustrój zależy od wielu czynników, państwo zapewnia materialne i duchowe potrzeby, rządy w interesie ogółu (dobre), dla własnej korzyści (złe), politeja-złoty środek, niewola-prawo natury,

stoicy

bliski polityce-> realizacja filozofi kosmosu, praca tylko z rozumnym państwem, przestrzeganie prawa natury-stoicka mądrość, prawo natury - charakter norm społecznych, prawo państwowe musi być zgodne z najwyższym prawem rozumu, żaden ustrój idealny

Cyceron (stoik rzymski)

państwo - wytwór skłonności ludzi do życiu w zbiorowości, państwo sprawiedliwe, lud tworzący państwo to wspólnota złaczona więzami prawa i interesów, sprawiedliwość-prawa natury, złe prawo to nie prawo, sprawiedliwość i polityka, mieszany ustrój

cezaropapizm (system rządów, w którym monarcha sprawuje władzę świecką i kościelną)

bizantyjska doktryna imperialna- uzasadniała absolutną władzę cesarza, cesarz-pełnia władzy, twórca i wykonawca prawa, najwyższy sędzia, najwyższy wódz. boże namiestnictwo cesarza (Władca chrześcijański), naśladowca Boga, głowa kościoła,

św. Tomasz z Akwinu

realizm, waga spraw doczesnych jest duża, nie uważał że człowiek jest z natury zły, prawdy nauki i wiary (bez sprzeczności), władza od Boga, ustrój od ludzi, państwo-warunki dla zbawienia i szczęścia (pokój pax i porządek ordo - hierarchia, nierówność)

św. Tomasz z Akwinu

nierówność-jedni sługami drugich bo są z natury gorsi, hierarchia(optitmates, populus, villis populus), prywatna własność-prawo natury, dzielenie się z ubogimi, człowiek podlega władzy świeckiej i kościelnej, podporządkowanie państwa kościołowi

św. Tomasz z Akwinu

opowiadał się za monarchią, nadużycia władzy(naruszenie prawa bożego, naturalnego(wypowiedzenie posłuszeństwa) lub konstytucji(znoszenie tryani), prawo: wieczne, natury, ludzkie, boskie prawo pozytywne(Pismo święte, nauczanie kościoła).

Grzegorz VII

desakralizacja władzy świeckiej, państwo twór z istoty zły, państwo-racja bytu gdy realizuje sprawiedliwość bożą, państwo musi być błogosławione, papież-władca uniwersalny-głowa panujących, papież może usuwać władców a ludność zwalniać od posłuszeńs

papalizm - doktryna głosząca uniwersalną duchowną i świecką suwerenność papieża

1) teoria jedności świata(na podobieństwo organizmu człowieka) 2)Teoria kościoła-duszy i władzy świeckiej-ciała (hierarchia bytów) 3)teoria wyższych zadań papiestwa i niższych celów państwa (papież wskazuje najwyższe cele)

papalizm - doktryna głosząca uniwersalną duchowną i świecką suwerenność papieża

4) teoria kościoła jako instytucji doskonałej i państwa jako tworu obarczonego grzechem (możliwość usunięcia cesarza przez papieża) 5)teoria wikariatu, głosząca, że po śmierci cesarza władza wraca do papieża

papalizm - doktryna głosząca uniwersalną duchowną i świecką suwerenność papieża

6) teoria dwóch mieczy, tłumacząca wyższość papieża argumentami genetycznymi i „historycznymi” 7) teoria darowizny Konstantyna (była to sfabrykowana teoria, wg której Konstantyn Wielki przekazał papieżowi władzę nad Rzymem)

papalizm - doktryna głosząca uniwersalną duchowną i świecką suwerenność papieża

8) teoria papieża jako reprezentanta ludu rzymskiego (papież szafarzem godności cesarskiej), hierorkatyzm (ingerencja we władzę świecką w każdym przypadku), prawo kanoniczne- zbiró norm

Dante Alighieri

krytyk średniowiecznego uniwersalizmu, realizm w ocenie sytuacji politycznych, pesymizm, restauracja monarchii cesarza rzymskiego, cesarz moze utrzymać pokój i odwieść ludzi od wojen, cel państwa-zaspokojenie potrzeb człowieka(szczęśliwość ludzi)

Dante Alighieri

cesarz sługą ludów - hegemon to lud rzymski, równe są cele doczesne i wieczne, niezależność filozofii od teologii chociaż obydwie nauki wiodą do Boga, Kościól nie może mieszać się do polityki, krytyka ustawodawstwa papieskiego i tradycji kościelnej

Marsyliusz z Padwy

sceptycyzm i radykalizm w sprawach wiary, antyindywidualizm - interesy jednostek zgodne ze zbiorowością, państwo-najwyższa zbiorowść, państwo-strażnik bezpieczeństwa, pokoju, gwarant ładu, technika,środki i aparat rządzenia. prawo natury-aprobowane

Marsyliusz z Padwy

treść państwa-władza, rząd monolityczny- administracja, sądownictwo, system kontroli, prawo do stanowienia praw należy do ludu-suwerena, zasada suwerenności ludu-demokracja-lepiej rozpoznają swoje dobro, prawo naturalne normą dopiero u Boga w niebie

św. Augustyn

filozofia katastrofizmu, pesymizm, państwa ziemskie przemijają, gdyby nie upadek ludzi państwa nie byłoby, obywatele to źli którzy nie zaznali łaski, państwo-organizacja niepewna, podatna na pokusy, niezdolna do poprawienia natury ludzkiej

św. Augustyn

ludzie mają prawo do oporu-biernego, władca ogranicza złe czyny przez - bicz boży (cogite intrare), strach jest najlepszym lekarstwem na heretyków, państwo to boski instrument do karania