R V

Obowiązywanie normy (przepis prawny, akt normatywny)

mówimy, że norma obowiązuje w sensie: obowiązuje w jakimś systemie prawny, jest elementem tego systemu, jeżeli została wprowadzona do systemu zgodnie z przyjętymi regułami i nie została zgodnie z tymi regułami z tego systemu wyeliminowana.

Początek obowiązywania: a) normy prawa zwyczajowego

z chwilą uznania jej przez kompetentny organ państwa.

b) normy powstałej w wyniku stanowienia

w chwili dokonania ostatniej spośród całego łańcucha czynności konwencjonalnych składających się na złożony akt stanowienia prawa – urzędowe ogłoszenie lub ustanowienie.

wejście normy prawnej w życie

normy prawne (przepisy, akty normatywne) wchodzą w życie w określonym momencie, co oznacza, że od tego momentu mają one być realizowane lub stosowane przez wszystkich, których dotyczą.

Moment wejścia w życie

normy (aktu normatywnego) wyznacza ten podmiot, który jest upoważniony do ustanowienia danej normy, a więc twórca tej normy

Termin wejścia aktu normatywnego można wyznaczyć jedynie:

a) na dzień ogłoszenia lub ustanowienia aktu, b) na jakiś dzień późniejszy niż dzień jego ogłoszenia albo ustanowienia.

vacatio legis (spoczywanie ustawy, wakacje ustawy)

Okres od momentu ustanowienia albo ogłoszenia danych norm (tzn. od momentu gdy stały się one elementem systemu prawa) do ich wejścia w życie.

długość vacatio legis

poprawna vacatio legis wynosi 14 dni, chociaż ustalenie długości pozostawia się podmiotowi upoważnionemu do wydania danego aktu, jednak z regułami państwa prawa jego decyzje w tej sprawie nie mogą być arbitralne.

Derogacja (uchylanie, derogatio)

podstawowa forma eliminowania norm z systemu prawa, jest to czynność konwencjonalna, dokonywana przez upoważniony podmiot i w wyznaczonej procedurze, mocą której norma zostaje pozbawiona mocy obowiązującej przez jej wyeliminowanie z systemu.

-

podmiot derogujący- upoważnienie do uchylania danych norm, a także do zastępowania norm o określonej treści normami o innej treści lub brzmieniu, ma ten podmiot, który wydał dane normy

-

forma derogacji – akt normatywny czy normę w nim zawartą uchyla się w tej samej formie w jakiej go ustanowiono.

Eliminowanie aktów wykonawczych

akt wykonawczy może utracić moc także w wyniku utraty mocy obowiązującej przez ustawę, która była podstawą jego wydania albo przepis ustawy, który był podstawą wydania aktu wykonawczego.

Reguły eliminowania aktów normatywnych:

a) akt normatywny (norma) traci moc obowiązującą przez uchylenie go przez ten sam podmiot, który go ustanowił, i w tej samej formie, w której nastąpiło stanowienie;

-

b) akt normatywny (norma) traci moc obowiązująca przez uchylenie go przez podmiot inny niż ten, który akt (normę) ustanowił, a wyposażony w kompetencje do uchylania aktów danego rodzaju;

-

c) akt wykonawczy traci moc w następstwie uchylenia albo zmiany treści przepisu upoważniającego, na podstawie którego został wydany,

-

d) akt normatywny (norma) traci moc obowiązującą z upływem czasu, na który został wydany; a akt wykonawczy do uchylonej ustawy przestaje obowiązywać z upływem czasu, na który nowa ustaw zachowała go w mocy;

-

e) akt normatywny (norma) traci moc obowiązującą w następstwie uznania go przez upoważniony podmiot za akt niekonstytucyjny.

Desuetudo

szczególny przypadek eliminowania norm z systemu prawa. Norma traci moc obowiązującą, jeżeli przez dłuższy czas jest radykalnie nieefektywna, tzw. nie jest realizowana, a przy tym wytwarza się powszechne przekonanie, że nie jest już normą wiążącą.