X

Realizowanie normy

Jeżeli adresat normy, znalazłszy się w wyznaczonych przez nią okolicznościach, postępuje w sposób nakazany przez tę normę albo powstrzymuje się od zachowań przez nią zakazanych to mówi się że realizuje ową normę.

Przestrzeganie normy

Przestrzega normy ten kto ją realizuje świadomie, a więc co najmniej wie, że obowiązuje norma o takiej a nie innej treści lub nawet - pod jej wpływem - modyfikuje swoje postępowanie.

sankcja

jest to dolegliwość przewidziana za niezrealizowanie jakiejś normy.

sytuacja przymusowa

jest to wtedy, gdy ktoś znajduje się w sytuacji wymagającej wyboru jednego z zachowań, przy czym każde z nich ma złe, niekorzystne następstwa, a więc gdy stoi przed wyborem mniejszego zła.

przemoc

jest to użycie siły fizycznej w celu zmuszenia kogoś do określonego postępowania.

-

Jeżeli użycie siły fizycznej jest przewidziane przez normy prawne, to przemoc ma charakter legalny.

sankcja skupiona

jest to sankcja wymierzona w sposób zorganizowany, przez określone powołane do tego instytucje.

sankcja rozsiana

jest to sankcja, która polega na spontanicznych reakcjach ludzi z pewnego środowiska na przekroczenie normy i przejawia się w dezaprobacie czy bojkocie towarzyskim.

Sankcja karna (kara)

jest to zło wyrządzone przez państwo temu, kto dopuszcza się przestępstwa. Polega ona na pozbawieniu osoby odpowiedzialnej za popełnienie przestępstwa dóbr osobistych lub dóbr majątkowych albo na umniejszeniu tych dóbr.

sankcja egzekucji

występuje, gdy adresat normy indywidualnej nie spełnia dobrowolnie ciążącego na nim obowiązku (np. nie spłaca długu) i upoważnione organy państwa doprowadzają do dokonania tego obowiązku w ten sposób, że czynią to w imieniu zobowiązanego i na jego koszt.

sankcja nieważności

wiąże się ona z nieprzestrzeganiem reguł dokonywania czynności konwencjonalnych i polega na tym, że czynność zdziałana niezgodnie z regułami nie będzie czynnością konwencjonalną danego rodzaju - lub mówiąc potocznie - będzie czynnością "nieważną"

-

, a w konsekwencji nie wywoła oczekiwanych skutków prawnych albo wywoła tylko niektóre z nich czy nawet takie skutki, których dokonujący tej czynności nie zamierzał osiągnąć.

konformizm

polega na skłonności, by swoje postępowanie przystosować do tego, jak w danej sytuacji uważają za właściwe postępować ludzie z jakiejś grupy społecznej, z którą ktoś chce się identyfikować.

-

Konformizm może więc dotyczyć zarówno przestrzegania, jak i przekraczania prawa.

Oportunizm

polega na skłonności do podporządkowania się obowiązującym normom ze względu na grożące komuś sankcje lub ze względu na oczekiwanie uzyskania nagrody.

Legalizm

postawa gotowości dawania posłuchu obowiązującym normom z tego względu, że są to normy prawne, niezależnie od treści tych norm.