Łacina paremie (długie bez opisu)

 0    345 fiszek    gogo144
drukuj graj sprawdź się
 
Pytanie Odpowiedź
Male nostro iure uti non debemus
rozpocznij naukę
nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
Lex retro non agit
rozpocznij naukę
prawo/ustawa nie działa wstecz
Pacta sunt servanda
rozpocznij naukę
umów należy dotrzymywać;
Audiatur et altera pars
rozpocznij naukę
niech będzie wysłuchana i druga strona
Volenti non fit iniuria pl.
rozpocznij naukę
Chcącemu nie dzieje się krzywda
Clara non sunt interpretanda
rozpocznij naukę
nie dokonuje się wykładni tego, co jasne
interpretatio cessat in claris
rozpocznij naukę
łac. wykładnia kończy się wtedy, gdy osiągamy jasność
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet
rozpocznij naukę
nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada
Ignorantia iuris nocet
rozpocznij naukę
nieznajomość prawa szkodzi)
1. Fas
rozpocznij naukę
prawo boskie, też ‘właściwe postępowanie’; historycznie oznaczało wszelkie reguły, które łączono z funkcjonowaniem dawnej religii rzymskiej, w późniejszym okresie (od VI w p.n.e. oznaczało prawo sakralne.
2. Ius
rozpocznij naukę
prawo świeckie, od VI w p.n.e. oznaczenie prawa świeckiego.
3. Lex
rozpocznij naukę
ustwa, prawo pozytywne, prawo ustawowe; najwęższe znaczenie pojęcia prawa, pierwszym znaczeniem tego słowa była ustawa, prawo świeckie przyjęte w formie ustawy.
4. Contra ius fasque
rozpocznij naukę
przeciw prawu boskiemu i ludzkiemu
5. Fas est
rozpocznij naukę
jest rzeczą godziwą
6. Per fas et nefas
rozpocznij naukę
wszelkimi środkami godziwymi i niegodziwymi
7. Ius est ars boni et aequi
rozpocznij naukę
Prawo jest sztuką tego, co dobre i słuszne
8. Ius recipsit aequitatem
rozpocznij naukę
prawo ma na względzie sprawiedliwość
9. Ius et fraus nonquam cohabitant
rozpocznij naukę
Prawo i działanie podstępne nigdy nie współistnieją
10. Male iure nostro uti non debemus
rozpocznij naukę
Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
11. Summum ius summa iniura
rozpocznij naukę
szczyt prawa to szczyt bezprawia
12. Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi
rozpocznij naukę
sprawiedliwość jest stałą i niezmienną wolą przyznania każdemu należnego mu prawa
13. Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere
rozpocznij naukę
Nakazy prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, każdemu oddać co mu się należy
14. Non omne quod licet honestum est
rozpocznij naukę
Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe
15. Ius naturale
rozpocznij naukę
prawo naturalne, reguły odpowiadające rozumowi
16. Ius gentium
rozpocznij naukę
prawo rodów, reguły prawne, które porządkują relacje między suwerennymi państwami, prawo międzynarodowe, prawo rodów
17. Ius civile
rozpocznij naukę
prawo obywatelskie, stworzone przez obywateli dla obywateli
18. ius commune
rozpocznij naukę
prawo powszechne, reguluje wspólne dla różnych krajów europejskich
19. Ius sanguinis
rozpocznij naukę
właściwe jest prawo kraju pochodzenia, prawo krwi
20. Ius soli
rozpocznij naukę
właściwym porządkiem prawnym jest porządek kraju, w którym się znajdujemy, prawo ziemi
21. Ius publicum
rozpocznij naukę
prawo publiczne
22. Ius privatum
rozpocznij naukę
prawo prywatne
23. Publicum ius est quod ad statum rei romanae spectat, privatum quod ad singulorum utilitatem
rozpocznij naukę
Prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego, prywatnym zaś to, które ma na względzie korzyść jednostek
24. Ius publicum privatorum pactis mutari non potest
rozpocznij naukę
Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami osób prywatnych
25. Privatorum conventio iuri publico non derogat
rozpocznij naukę
umowa prywatna nie uchyla prawa publicznego
26. Ius cogens
rozpocznij naukę
uprawnienia o charakterze bezwzględnym (czynność prywatna go nie zmienia i nie uchyla)
27. Ius dispositivum
rozpocznij naukę
uprawnienia o charakterze fakultatywnym/względnym (prywatna czynność może go zmienić i uchylić)
28. Ignorantia iuris nocet
rozpocznij naukę
nieznajomość prawa szkodzi
29. Ius civile vigilantibus scriptum est
rozpocznij naukę
Prawo cywilne jest tworzone dla osób starannych
31. Nec stultis solere succurri
rozpocznij naukę
Nie należy przyzwyczajać głupich, że będzie im się zawsze
32. Ius in personam
rozpocznij naukę
prawo względem osoby (służy nazwaniu sytuacji, w której określone uprawnienie, w chwili kiedy już powstaje, jest skuteczne tylko przeciwko jednej, ściśle określonej osobie)
33. Ius in rem
rozpocznij naukę
prawo względem rzeczy (służy nazwaniu sytuacji, w której określone uprawnienie, w chwili kiedy już powstaje, przysługuje przeciwko nieokreślonemu kręgowi przedmiotów)
34. Ius generale
rozpocznij naukę
uprawnienia o charakterze ogólnym
35. Ius speciale
rozpocznij naukę
uprawnienia o charakterze szczególnym
36. Ius apellationis
rozpocznij naukę
uprawnienia do wniesienia apelacji
37. Ius avocandi
rozpocznij naukę
prawo odwołania się
38. Ius provocationis
rozpocznij naukę
możliwość wniesienia zaskarżenia od wyroku karnego
39. Ius cavendi
rozpocznij naukę
uprawnienia do strzeżenia/chronienia, uprawnienia do podjęcia działań w celu ochrony obywateli i interesów państwa
40. Ius coercendi
rozpocznij naukę
uprawnienia do karcenia, państwo jest uprawnione do wymierzania kar
41. Ius gladii
rozpocznij naukę
uprawnienie do użycia siły zbrojnej (prawo miecza)
42. Ius disponendi
rozpocznij naukę
uprawnienia do rozporządzania
43. Ius possidendi
rozpocznij naukę
uprawnienia do posiadania/do faktycznego władania/korzystania z rzeczy
44. Ius fruendi
rozpocznij naukę
uprawnienia do czerpania korzyści
45. Ius acquisitum = Ius quaesitum
rozpocznij naukę
uprawnienia do nabycia czegoś
46. Dominus
rozpocznij naukę
właściciel
47. Ius utendi et fruendi
rozpocznij naukę
prawo do korzystania i pobierania korzyści z obiektu do którego mamy uprawnienia
48. Lex posterior derogat priori
rozpocznij naukę
ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą
49. Lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
rozpocznij naukę
ogólna ustawa późniejsza nie uchyla wcześniejszej ustawy szczegółowej
50. Lex specialis derogat legi generali
rozpocznij naukę
ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną
51. Lsuperior derogat legi inferiori
rozpocznij naukę
ustawa wyższa uchyla ustawę niższą
52. Lex retro non agit
rozpocznij naukę
ustawa patrzy w przyszłość, a nie w przeszłość, prawo nie działa wstecz = lex prospicit, non respicit
53. Cessante ratione legis cessat ipsa lex
rozpocznij naukę
Gdy ustaje przyczyna obowiązywania ustawy, traci moc sama ustawa
54. Lex iniusta non est lex
rozpocznij naukę
ustawa niesłuszna nie jest ustawą
55. Inter arma silent leges
rozpocznij naukę
wśród szczęku oręża milczą prawa
56. Nullum crimen sine lege
rozpocznij naukę
nie ma przestępstwa bez ustawy
57. Nulla poena sine lege
rozpocznij naukę
nie ma kary bez ustawy (formalna definicja przestępstwa)
58. Nullum crimen sine poena
rozpocznij naukę
nie ma przestępstwa bez kary (publiczny charakter przestępstwa)
59. Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur
rozpocznij naukę
ustawy są właściwiej interpretowane, gdy zachowuje się ich ducha
60. Scire leges non hoc est verba larum tenere, sed vim ac potestatem
rozpocznij naukę
Znać prawa to nie znaczy trzymać się słów ustawy, ale jej treści i mocy działania
61. In legibus magis simplicitas quam difficultas placet
rozpocznij naukę
W prawie podoba się bardziej prostota niż zawiłość
62. Consuetudo est optima legum interpres
rozpocznij naukę
Zwyczaj jest najlepszą wykładnią prawa
63. Ubi lex non distinquit, nec nos distinguere debemus = lege non distinguente nec nostrum est distinguere
rozpocznij naukę
tam, gdzie ustawa nie wprowadza rozróżnień nie powinniśmy my takich rozróżnień wprowadzać
64. Lex imperfecta
rozpocznij naukę
ustawa niedoskonała (brak sankcji)
65. Lex minus quam perfecta
rozpocznij naukę
ustawa mniej niż doskonała (opatrzona sankcją ale nie pozbawiająca ważności czynności)
66. Lex perfecta
rozpocznij naukę
ustawa doskonała (sankcja nieważności)
67. Lex plus quam perfecta
rozpocznij naukę
ustawa bardziej niż doskonała (sankcja nieważności i kara)
68. Minus quam perfecta lex est, quae vetat aliquid fieri, et si factum sit, non rescindit, sed poenam iniungit ei, qui contra legem fecit
rozpocznij naukę
Ustawa mądra jest to ustawa, która zakazuje czegoś, ale jeśli zostało dokonane, nie czyni nieważnym ale nakłada karę.
69. Lex causae
rozpocznij naukę
prawo właściwe w danej sprawie
70. Lex domicilii
rozpocznij naukę
prawo miejsca zamieszkania
71. Lex fori
rozpocznij naukę
prawo prawo miejsca siedzibysądu
72. Lex loci actus
rozpocznij naukę
prawo miejsca dokonania czynności
73. Lex loci celebrationis
rozpocznij naukę
prawo miejsca dokonania aktu uroczystego (ceremonii)
74. Lex loci contractus
rozpocznij naukę
prawo miejsca, w którym została zawarta umowa
75. Lex patriae
rozpocznij naukę
prawo ojczyste
76. Lex rei sitae
rozpocznij naukę
prawo położenia rzeczy
77. Hereditas
rozpocznij naukę
spadek
78. Bonum / bona
rozpocznij naukę
dobra majątkowe (majątek)
79. Res corporales
rozpocznij naukę
obiekt materialny
80. Res incorporales
rozpocznij naukę
obiekt niematerialny
81. Possessio
rozpocznij naukę
posiadanie/władztwo faktyczne
82. Dominium
rozpocznij naukę
własność
83. Iura in re aliena
rozpocznij naukę
prawo do rzeczy cudzej/ ograniczone prawa rzeczowe
84. Obligatio / obligationes
rozpocznij naukę
zobowiąznie
85. (...) hominum causa omne ius constitutum sit
rozpocznij naukę
Wszelkie prawo winno być stanowione ze względu na człowieka
86. Nasciturus pro iam nato habetur quitiens de commodis eius agitur
rozpocznij naukę
dziecko poczęte uważa się za już narodzone, o ile chodzi o jego korzyści
87. Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius quaeritur
rozpocznij naukę
tego, kto ma się urodzić, uznaje się za już urodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści
88. Matrimonium putativum
rozpocznij naukę
małżeństwo mniemane, nieważne
89. Matrimonium legitimum
rozpocznij naukę
małżeństwo wywołujące skutki prawne, zgodne z prawem, małżeństwo ważne
90. Matrimonium
rozpocznij naukę
małżeństwo
Ius quod ad personas pertinet
rozpocznij naukę
prawo, które dotyczy osób
91. Coniux
rozpocznij naukę
małżonek (ogólnie)
92. Maritus / vir/ vir + coniux
rozpocznij naukę
mąż
93. Marita / uxor
rozpocznij naukę
żona
94. Parentes / genitores
rozpocznij naukę
rodzice
95. Ascendentes
rozpocznij naukę
wstępni, ascendenci
96. Descendentes
rozpocznij naukę
zstępni, descendenci
97. Cognatus
rozpocznij naukę
pokrewieństwo krwi (spokrewniony rodzeństwo rodziców, kuzynostwo)
98. Affinis
rozpocznij naukę
powinowactwo (relacja pomiędzy jednym z małżonków, a krewnymi drugiego małżonka)
99. Persona
rozpocznij naukę
osoba ludzka
100. Mater
rozpocznij naukę
matka
101. Mater semper certa est
rozpocznij naukę
matka jest zawsze pewna
102. Pater
rozpocznij naukę
ojciec
103. Pater est quem nuptiae demonstrat
rozpocznij naukę
ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
104. Quia semper certa est, etiam si volgo conceperit: pater vero is est, quem nuptiae demonstrant. (...)
rozpocznij naukę
ponieważ ta zawsze jest pewna, nawet jeśli pocznie nie z prawego łoża, ojciec jest zaś to ten, na którego wskazuje małżeństwo
105. Obligatio est vinculum iuris, quo necessitate adstringimur alicuius solvendae rei secundum nostrae civitatis iuria
rozpocznij naukę
zobowiązanie jest węzłem prawnym, który zmusza nas do świadczenia czegoś zgodnie z prawami naszego państwa
106. Creditor
rozpocznij naukę
wierzyciel
107. Debitor
rozpocznij naukę
dłużnik
108. Obligatio ex contractu
rozpocznij naukę
zobowiązanie umowne (dwie strony umówiły się na określone świadczenia)
109. Obligatio ex delicto
rozpocznij naukę
zobowiązanie z czynu niedozwolonego (zobowiązanie deliktowe)
110. Obligatio quasi ex contractu
rozpocznij naukę
zobowiązanie jak gdyby z zobowiązania umownego (np. spłata nadwyżkowej raty kredytu, bezpodstawne wzbogacenie)
111. Obligatio quasi ex delicto
rozpocznij naukę
zobowiązanie jak gdyby z czynu niedozwolonego (np. gdy mój pies pogryzł jakąś osobę)
112. Obligatio ex lege
rozpocznij naukę
zobowiązanie z mocy samego prawa
114. Obligatio civilis
rozpocznij naukę
zobowiązanie cywilne (jest to takie zobowiązanie, którego spełnienia można domagać się na drodze sądowej)
115. Obligatio in solidum
rozpocznij naukę
solidarność niewłaściwa (po stronie zobowiązanej występuje kilku dłużników, z których każdy może spełnić świadczenie co uwalnia pozostałych)
116. Obligatio pro rata
rozpocznij naukę
zobowiązanie podzielone na części – reguła w prawie rzymskim
117. Causa
rozpocznij naukę
przyczyna prawna (to cel społecznogospodarczy, od którego istnienia określony porządek prawny uzależnia skuteczność oświadczenia woli)
118. Causa obligandi vel acquirendi
rozpocznij naukę
celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia
119. Causa solvendi
rozpocznij naukę
składający oświadczenie zmierza do rozwiązania węzła obligacyjnego (zwrot pożyczki)
120. Causa donandi
rozpocznij naukę
składający oświadczenie woli zmierza do bezpłatnego dokonania przysporzenia majątkowego na rzecz kontrahenta (darowizna)
121. Iusta causa traditionis
rozpocznij naukę
słuszna podstawa przeniesienia posiadania (dotychczasowy posiadacz przekazuje własność nowemu posiadaczowi przeniesienie odbywa się w oparciu o akceptowalną przez prawo podstawę)
122. Iusta causa possidendi
rozpocznij naukę
słuszna/godziwa przyczyna objęcia w posiadanie (podstawa do wejścia w posiadanie przez zasiedzenie)
123. Causa criminalis
rozpocznij naukę
sprawa kryminalna
124. Causa civilis
rozpocznij naukę
sprawa cywilna
125. Culpa
rozpocznij naukę
wina
126. Culpa in custodiendo
rozpocznij naukę
wina w nadzorze (możliwość przypisania odpowiedzialności za czyny innych osób
127. Culpa in eligendo
rozpocznij naukę
wina w wyborze (np. odpowiedzialność za winy podwykonawców)
128. Neglegentia
rozpocznij naukę
sytuacja w której sprawca, wyraził szkodę, chociaż tej szkody nie chciał wyrządzić; wina nieumyślna
129. Dolus
rozpocznij naukę
zły zamiar, podstęp (sprawca który chce wyrządzić szkodę wina umyślna)
130. Culpa lata
rozpocznij naukę
grube niedbalstwo (niezrozumienie tego, co wszyscy rozumieją)
131. Culpa levis
rozpocznij naukę
lżejsze niedbalstwo
132. Culpa in concreto
rozpocznij naukę
niedołożenie staranności takiej, jak w swoich własnych sprawach
133. Culpa in abstracto
rozpocznij naukę
porównanie staranności sprawcy szkody, z jakąś hipotetyczną starannością jakiej należałoby dołożyć
134. Culpa in contrahendo
rozpocznij naukę
niestaranność w fazie zawierania/negocjowania umowy (np. rozpoczęcie negocjacji bez zamiaru zawarcia umowy)
135. Dolus premeditatus
rozpocznij naukę
popełnienie czynu w sposób zaplanowany
136. Dolus repentinus
rozpocznij naukę
popełnienie czynu w sposób raptowny (nie planował, ale uczynił)
137. Dolus subsequens
rozpocznij naukę
zamiar następczy (podjęcie działania w celu osiągnięcia rezultatu i w czasie jego realizacji dokonanie rzeczy, które nie były planowane
138. Dolus directus
rozpocznij naukę
zamiar bezpośredni (ktoś podjął działanie, zmierzające bezpośrednio do wywołania określonego nagannego lub przestępnego skutku)
139. Dolus coloratus
rozpocznij naukę
zły zamiar zabarwiony (używany, żeby wskazać, iż nagannemu działaniu sprawcy towarzyszyło jakieś szczególne zabarwienie emocjonalne)
140. Dolus evetualis
rozpocznij naukę
zamiar ewentualny (sprawca wie, że jego działanie może wywołać określony skutek i on się z nim godzi podpala dom wiedząc, że są w nim osoby, które nie mogę go samodzielnie opuścić)
141. Volenti non fit iniuria
rozpocznij naukę
Chcącemu nie dzieje się krzywda
142. Casus
rozpocznij naukę
przypadek
143. Casus fortuitus
rozpocznij naukę
przypadek nadzwyczajny (czysto losowy)
144. Casus mixtus
rozpocznij naukę
przypadek mieszany (kiedy szkoda jest następstwem zdarzenia losowego, ale jest ona następstwem niedbalstwa)
145. Casus a nullo praestantur
rozpocznij naukę
za zdarzenie z powodu przypadku nikt nie jest zobowiązany do świadczenia (od nikogo nie można domagać się odszkodowania)
146. Casus sentit dominus
rozpocznij naukę
zdarzenie przypadkowe dotyka właściciela (konsekwencje zdarzeń przypadkowych ponosi właściciel)
147. Vis maior / vis absoluta / vis
rozpocznij naukę
siła wyższa
148. Periculum
rozpocznij naukę
ryzyko
149. Periculum locatoris
rozpocznij naukę
ryzyko wynajmującego
150. Periculum debitoris
rozpocznij naukę
ryzyko dłużnika (ryzyko ponosi dłużnik)
151. Periculum in mora
rozpocznij naukę
ryzyko w okresie zwłoki (zwłoka stan kiedy strona w terminie nie wykonała swoich obowiązków)
152. Lucrum cessans
rozpocznij naukę
utracone korzyści
153. Damnum emergens
rozpocznij naukę
rzeczywisty uszczerbek majątkowy
154. Damnum
rozpocznij naukę
szkoda
155. Damnum compensare
rozpocznij naukę
naprawianie szkody
156. Solutio
rozpocznij naukę
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika
157. Datio in solutum
rozpocznij naukę
sytuacja kiedy dłużnik za zgodą wierzyciela świadczy mu coś innego niż wynika z treści zobowiązania
158. Solutio + res
rozpocznij naukę
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem rzeczy (czy świadczył to co powinien świadczyć)
159. Solutio + tempus
rozpocznij naukę
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem czasu (czy we właściwym czasie wykonał zobowiązanie)
160. Solutio + locum
rozpocznij naukę
prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem miejsca (czy we właściwym miejscu wykonał zobowiązanie)
161. Obligatio alternativa
rozpocznij naukę
zobowiązanie alternatywne/przemienne; zobowiązanie, którego wykonanie polega na tym, że dłużnik może spełnić jedno z kilku alternatywnych świadczeń
162. Solutio
rozpocznij naukę
świadczenie
163. Facultas alternativa
rozpocznij naukę
upoważnienie przemienne; polega na tym, że dłużnik może zwolnić się od swojego zobowiązania, spełniając inne świadczenie
164. Mora
rozpocznij naukę
zwłoka
165. Mora debitoris = mora solvendi
rozpocznij naukę
zwłoka dłużnika (określa sytuacje, kiedy dłużnik nie wykonał zobowiązania w prawidłowo ustalonym terminie)
166. Interpellatio
rozpocznij naukę
wezwanie
167. Mora ex rei fit
rozpocznij naukę
zwłoka wynika z samego stanu rzeczy (z treści umowy wynika, kiedy dane świadczenie ma być wykonane i automatycznie jeśli nie zostanie wykonane to bez wezwania ma miejsce zwłoka)
168. Fur semper moram facere videtur
rozpocznij naukę
Złodziej postrzegany jest zawsze jako będący w zwłoce
169. Perpetuatio obligationis
rozpocznij naukę
dosł. Uwiecznienie zobowiązania Przeniesienie ryzyka
171. Utile per inutile non vitiatur
rozpocznij naukę
to, co jest skuteczne, nie doznaje uszczerbku ze strony tego, co jest nieskuteczne (Dotyczy problemu częściowej nieważności czynności prawnej. Częściowa nieważność czynności nie powoduje całkowitej nieważności te czynności)
172. Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere
rozpocznij naukę
To, co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione z upływem czasu
173. Ratihabitio mandato comparatur
rozpocznij naukę
potwierdzenie równa się zleceniu
174. Contractus ab initio voluntatis est, ex post facto necessitatis
rozpocznij naukę
Zawarcie kontraktu jest dobrowolne, lecz wykonanie przymusowe
175. Contractus bilateralis
rozpocznij naukę
umowa dwustronna (wyraźnie rozdzielamy dwie strony o odmiennych interesach)
176. Contractus multilateralis
rozpocznij naukę
umowa wielostronna (np. umowa spółki prawa cywilnego)
177. Contractus innominatus
rozpocznij naukę
brak zaskarżalności w prawie rzymskim
178. Contractus vitalitus
rozpocznij naukę
umowa aż do śmierci jednej ze stron, umowa dożywotnia
179. Essentialia contractus
rozpocznij naukę
przedmiotowo istotne składniki treści kontraktu
181. Accidentalia contractus
rozpocznij naukę
nie wpływają na istotę kontraktu (np. na to, czy daną umowę uznamy za umowę sprzedaży czy najmu), jednakże mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych (np. termin, warunek, polecenie)
182. Pacta sunt servanda
rozpocznij naukę
umów należy dotrzymywać
183. Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur]
rozpocznij naukę
dosł. ‘ponieważ sprawy przybrały taki obrót’ każda umowa jest pojmowana jako obowiązująca tylko w danych, oznaczonych warunkach; wszelkie umowy są rozumiane w określonym stanie rzeczy
184. Impossibilium nulla obligatio est
rozpocznij naukę
Nie ma zobowiązania, gdy [świadczenie] jest niemożliwe
185. Ex maleficio non oritur contractus
rozpocznij naukę
Kontrakt nie rodzi się z czynu bezprawnego
186. Contractus stricti iuris
rozpocznij naukę
umowa ścisłego prawa (przy której wykonaniu rygorystycznie trzymamy się treści umowy ustalonej przez strony umowy)
187. Contractus bonae fidei
rozpocznij naukę
umowa dobrej wiary (charakteryzuje się tym, że przy ustalaniu ich treści sąd ma pole swobodnej oceny)
188. Bona fides
rozpocznij naukę
dobra wiara (zasady współżycia społecznego)
189. Mala fides
rozpocznij naukę
zła wiara
190. Venire contra factum proprium nemini licet
rozpocznij naukę
nie wolno występować przeciwko temu, co wynika z własnych czynów
191. Tu patere legem quam fecisti
rozpocznij naukę
powinieneś przestrzegać prawa, które uczyniłeś
192. Turpitudinem suam allegans nemo audiatur
rozpocznij naukę
Powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany
193. Dolo facit qui petit quod redditurus est
rozpocznij naukę
Działa podstępnie ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócić
194. In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt
rozpocznij naukę
W umowach bardziej uwzględnia się zamiar stron, niż dosłowne brzmienie
195. In ambiguitas contra stipulatorem
rozpocznij naukę
wątpliwości tłumaczy się na niekorzyść tego, kto złożył oświadczenie w sposób niejasny
196. In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis
rozpocznij naukę
w umowach zawierają się milcząco także wymagania wynikające z obyczajów i zwyczaju
197. Actio negatoria
rozpocznij naukę
uprawnienie właściciela do tego aby inne osoby zaniechały takich zachowań, które stanowią zakłócenie spokojnego korzystania z jego własności
198. Rei vindicatio
rozpocznij naukę
skarga wydobywcza (uprawnienie właściciela do odebrania jego rzeczy od każdego kto nią faktycznie włada bez uzasadnienia prawnego do wydobycia)
199. Superficies solo cedit
rozpocznij naukę
to, co znajduje się na powierzchni, przypada gruntowi
200. Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet
rozpocznij naukę
Nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw, niż sam posiada
201. Proprietas
rozpocznij naukę
własność
202. Animus
rozpocznij naukę
zamiar polegający na traktowaniu rzeczy jako swojej
203. Corpus
rozpocznij naukę
materialne władanie rzeczą
204. Bonae fidei possessor
rozpocznij naukę
posiadacz w dobrej wierze (ten, który wszedł w faktyczne władanie w usprawiedliwionym przekonaniu, że nie narusza niczyich uprawnień)
205. Malae fidei possesor
rozpocznij naukę
posiadacz w złej wierze (ten, który wszedł w faktyczne władanie wiedział, że narusza czyjeś uprawnienia)
206. Melior est condicio possidentis
rozpocznij naukę
w jednakowej sytuacji lepsza jest pozycja posiadacza
207. Mala fides supervieniens non nocet
rozpocznij naukę
późniejsza zła wiara nie szkodzi (jeżeli ktoś jest posiadaczem w dobrej wierze, a później dowiedział się, że narusza cudze uprawnienia, to nadal jest posiadaczem danej rzeczy sytuacja charakterystyczna dla nieruchomości, w szczególności dla zasiedzenia)
208. Mala fides superveniens nocet
rozpocznij naukę
późniejsza zła wiara szkodzi (charakterystyczne dla ruchomości
209. Servitus in faciendo consistere nequit
rozpocznij naukę
służebność nie może polegać na działaniu
210. Servitutes
rozpocznij naukę
służebności
211. Servitutibus civiliter utendum est
rozpocznij naukę
służebności należy wykonywać oględnie
212. Nulli res sua servit
rozpocznij naukę
nie można mieć służebności na własnej rzeczy
213. Ex testamento
rozpocznij naukę
powołanie do dziedziczenia oparte na testamencie
214. Ab intestato
rozpocznij naukę
dziedziczenie beztestamentowe (dziedziczenie ustawowe)
215. Contra tabulas
rozpocznij naukę
dziedziczenie przeciwtestamentowe (dziedziczenie przez osoby najbliższe spadkodawcy, które zostały pominięte w testamencie zachowek)
216. Hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius quod defunctus habuerit
rozpocznij naukę
spadkobranie to nic innego niż sukcesja w całość praw zmarłego
217. Nemo pro parte testatus, pro parte intestatus decedere potest
rozpocznij naukę
Nikt nie może umrzeć pozostawiając dziedzica do części spadku, część zaś beztestamentowo
218. Testamentum
rozpocznij naukę
testament
219. Testamentum allographum
rozpocznij naukę
testament alograficzny (testament sporządzony ustnie w obecności świadków)
220. Testamentum holographum
rozpocznij naukę
testament holograficzny (testament pisemny sporządzony w całości własnoręcznie)
221. Testamentum ruptum
rozpocznij naukę
testament, który utracił prawną skuteczność (testament nieważny)
222. Testamentum militum
rozpocznij naukę
testament wojskowy
223. Ambulatoria (enim) est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum
rozpocznij naukę
zmienna jest (zatem) wola zmarłego aż do samego kresu życia
224. Falsa demonstratio non nocet
rozpocznij naukę
fałszywe oznaczenie nie szkodzi
225. Imperium
rozpocznij naukę
uprawnienia władcze (magistratury rzymskie, wojskowość), ale też struktura polityczna, władająca na wielkim obszarze terytorialnym
226. Regnum
rozpocznij naukę
władza, rządy
227. Iudicium
rozpocznij naukę
sąd, ale też wyrok, proces
228. Administratio
rozpocznij naukę
administracja (pomoc; służebny charakter)
229. Actor
rozpocznij naukę
powód/oskarżyciel
230. Reus
rozpocznij naukę
pozwany/oskarżony
231. Actor sequitur forum rei
rozpocznij naukę
powód idzie za sądem pozwanego
232. Forum est ubi domicilium est
rozpocznij naukę
miejscem sporu jest sąd miejsca zamieszkania (pozwanego)
233. Cognitio extra ordinem
rozpocznij naukę
proces rzymsko kanoniczny, proces cywilny, proces inkwizycyjny, proces mieszany
234. Nemo iudex sine actore
rozpocznij naukę
nie ma sędziego bez powoda (nie prowadzi się postępowania jeśli nie została złożona skarga)
235. Actiones semel inclusae judicio salvae permanent /lis pendens
rozpocznij naukę
skargi raz wytoczone powodują stan sprawy zawisłej
236. Actio quaelibet in via sua
rozpocznij naukę
każda skarga ma właściwą sobie drogę (jest rozpatrywana samodzielnie)
237. Actio personalis moritur cum persona
rozpocznij naukę
roszczenie o charakterze ściśle osobistym wygasa ze śmiercią osoby której dotyczy
238. Delicta perentium liberis non nocent
rozpocznij naukę
przestępstwa rodziców nie szkodzą dzieciom (karne też)
239. Actio semel extincta non reviviscit
rozpocznij naukę
roszczenie raz wygasłe nie odżywa
240. Res iudicata
rozpocznij naukę
rzecz osądzona
241. Ne bis in idem
rozpocznij naukę
nie dwa razy za to samo (zakaz powtórnego karania)
242. Res iudicata pro veritate accipitur
rozpocznij naukę
prawomocny wyrok przyjmuje się jako prawdę (wiążące)
243. Actor non condemnatur
rozpocznij naukę
powód nie może być zasądzony
244. Nemo tenetur seipsum accusare
rozpocznij naukę
nikt nie jest zobowiązany do oskarżenia samego siebie
245. Actori incumbit probatio
rozpocznij naukę
Na powodzie spoczywa ciężar dowodu
246. Actori incumbit onus probandi
rozpocznij naukę
ciężar dowodu spoczywa na powodzie
247. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat
rozpocznij naukę
ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, a nie na tym kto zaprzecza
248. Reus exceptiendo fit actor
rozpocznij naukę
podniesienie przez pozwanego zarzutu czyni go powodem
249. Reus in exceptione actor est
rozpocznij naukę
pozwany w zakresie podniesionego zarzutu jest powodem (tj. na nim spoczywa ciężar dowodu)
250. Non debet actori licere, quod reo non permittur
rozpocznij naukę
Powodowi nie wolno tego, na co nie pozwala się pozwanemu
251. Audiatur et altera pars
rozpocznij naukę
należy wysłuchać także drugiej strony
252. Iura novit curia
rozpocznij naukę
sąd zna prawo
253. Ubi ius ibi remedium
rozpocznij naukę
gdzie prawo, tam i środek (do jego realizacji)
254. Iudicis est ius dicere, non dare
rozpocznij naukę
zadaniem sędziego jego stosowanie a nie tworzenie prawa
255. Iudex non calculat
rozpocznij naukę
sędzia nie kalkuluje
257. Iudex suspectus
rozpocznij naukę
sędzia podejrzany
258. Iudicium non debet esse illusorium
rozpocznij naukę
wyrok nie powinien być pozorny
259. Nemo est iudex in propria causa
rozpocznij naukę
Nikt nie jest sędzią we własnej sprawie
260. Nemo iudex sine actore
rozpocznij naukę
Nie ma sędziego bez powoda
261. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat
rozpocznij naukę
Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza
262. In dubio pro reo
rozpocznij naukę
w razie wątpliwości na korzyść oskarżonego
263. In dubio semper id, quod minus est, debetur
rozpocznij naukę
w wypadku wątpliwości, wymagane jest to co mniejsze
264. Iudex non dedit plus, quam quod petens ipse requirit / ne ultra petita
rozpocznij naukę
sędzia nie może zasądzić ponad żądanie powoda
265. Reformatio in peius iudici apellatio non licet
rozpocznij naukę
Sądowi apelacyjnemu nie wolno zmienić wyroku na niekorzyść zasądzonego
266. Reformationis in peius
rozpocznij naukę
pogorszenie sytuacji skazanego w wyniku wyroku zapadłego w postępowaniu odwoławczym
267. Ubi societas, ibi ius
rozpocznij naukę
gdzie społeczeństwo, tak i prawo (różne źródła antyczne)
268. Auctoritas, non veritas facit legem
rozpocznij naukę
władza a nie prawda jest źródłem prawa
269. Lex facit regem
rozpocznij naukę
prawo czyni króla
270. Fortior est custodia legis quam hominis
rozpocznij naukę
silniejsza jest ochrona prawna niż ludzka
271. De minimis non curat praetor
rozpocznij naukę
pretor (władza) nie zajmuje się błahostkami
272. De minimis non curat lex
rozpocznij naukę
prawo nie zajmuje się błahostkami (forma anglosaska)
273. Iustitia nemini neganda
rozpocznij naukę
nikomu nie należy odmawiać sprawiedliwości
274. Nulla taxatio sine representatione
rozpocznij naukę
nie ma opodatkowania bez demokratycznego umocowania
275. Fiscus sepmer locuples solvendo
rozpocznij naukę
skarb państwa jest zawsze wypłacalny
276. In tributis non admittur compensatio
rozpocznij naukę
w przypadkach długów podatkowych nie dopuszcza się potrącenia
277. Quod semel sumpsit, fiscus numquam reddit
rozpocznij naukę
skarb państwa nigdy nie oddaje tego, co raz przyjął
278. Ius canonicum
rozpocznij naukę
prawo kanoniczne
279. Argumentum a fortiori
rozpocznij naukę
wnioskowanie z uzasadnienia słabszego na silniejsze w oparciu o założenie konsekwencji ocen prawodawcy
280. Argumentum a maiori ad minus
rozpocznij naukę
(wnioskowanie z większego na mniejsze) jeśli komuś nakazano (lub dozwolono) czynić więcej, to nakazano (lub dozwolono) mu i mniej
281. Argumentum a minori ad maius
rozpocznij naukę
(wnioskowanie z mniejszego na większe) — jeśli zakazano komuś czynić mniej to tym bardziej zakazano mu i więcej.
282. Argument ab exemplo
rozpocznij naukę
argument z przykładu, odwołujący się do przykładu
283. Argument ad absurdum
rozpocznij naukę
argument odwołujący się do absurdu
284. Argumentum a rerum natura
rozpocznij naukę
argument z natury rzeczy
285. Argumentum a loco communi
rozpocznij naukę
argument z rzeczy wspólnych
286. Argument a loco speciali
rozpocznij naukę
argument z miejsc specjalnych
287. Argument a cohaerentia
rozpocznij naukę
argument ze spójności
288. Argument a completudine
rozpocznij naukę
argumentacja odwołująca się do zupełności systemu prawa
289. Ratio legis
rozpocznij naukę
cel konkretnej sprawy
290. Ratio iuris
rozpocznij naukę
cel prawa, porządku prawnego
291. Ratio legis est anima legis
rozpocznij naukę
sens ustawy jest jej duszą
292. Nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet
rozpocznij naukę
nikt nie może przenieść na drugą osobę więcej praw, aniżeli sam posiada
293. Accessio cedit principali
rozpocznij naukę
rzecz przyłączona dzieli los rzeczy głównej
294. Ambiguitas contra stipulatorem
rozpocznij naukę
sformułowania dwuznaczne rozumieć należy przeciw składającemu oświadczenie
295. Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum
rozpocznij naukę
Wola spadkodawcy może być zmieniona aż do ostatniego tchnienia
296. Dies interpelat pro homine
rozpocznij naukę
termin wzywa za człowieka
297. Dolus omnimodo puniatur
rozpocznij naukę
podstęp jest karany w każdym przypadku
298. Emptio tollit locatum
rozpocznij naukę
kupno przekreśla najem
299. In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis
rozpocznij naukę
w umowach jest milcząco zawarte to, co stanowi zwyczaj i obyczaj
300. Male iure nostro uti non debemus
rozpocznij naukę
nie powinniścmy źle używać naszego prawa
302. Nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur
rozpocznij naukę
dziecko poczęte uważa się za urodzone ilekroć chodzi o jego korzyść
303. Qui tacet, consentire videtur ubi loqui potuit et debuit
rozpocznij naukę
Kto milczy, ten zdaje się zgadzać gdy ktoś mógł i powinien był mówić
304. Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur]
rozpocznij naukę
każda umowa jest pojmowana jako obowiązująca tylko w danych, oznaczonych warunkach
305. Semel heres semper heres
rozpocznij naukę
kto raz zostanie dziedzicem pozostaje nim na zawsze
306. Tutor rem pupili emere non potest
rozpocznij naukę
opiekun nie może nabyć rzeczy osoby poddanej jego opiece
307. Vim vi repellere licet
rozpocznij naukę
siłę wolno odeprzeć siłą
308. Accessio
rozpocznij naukę
akcesja
309. Actus
rozpocznij naukę
akta
310. Adoptio
rozpocznij naukę
adopcja, przysposobienie
311. Apellatio
rozpocznij naukę
apelacja
312. Cautio
rozpocznij naukę
kaucja, zabezpieczenie
313. Cessio
rozpocznij naukę
cesja, przeniesienie wierzytelności
314. Clausula
rozpocznij naukę
klauzula
315. Compensatio
rozpocznij naukę
kompensacja, potrącenie
316. Contractus
rozpocznij naukę
kontrakt
317. Donatio
rozpocznij naukę
darowizna
318. Exceptio
rozpocznij naukę
wyjątek
319. Depositum
rozpocznij naukę
depozyt, przechowanie
320. Delictum
rozpocznij naukę
delikt, czyn niedozwolony
321. Vindicatio
rozpocznij naukę
windykacja
322. Inventarium
rozpocznij naukę
inwentarz
323. Legalis
rozpocznij naukę
legalny, prawny
324. Legtum
rozpocznij naukę
legat, zapis
325. Mandatum
rozpocznij naukę
mandat, zlecenie
326. Novatio
rozpocznij naukę
nowacja, odnowienie
327. Occupatio
rozpocznij naukę
zawłaszczenie, okupacja
328. Pactum
rozpocznij naukę
pakt, umowa
329. Poena
rozpocznij naukę
kara
330. Precarium
rozpocznij naukę
prekarium
331. Prohibitio
rozpocznij naukę
zakaz
332. Promulgatio
rozpocznij naukę
promulgacja
333. Provincia
rozpocznij naukę
prowincja
334. Privatus
rozpocznij naukę
prywatny
335. Publicus
rozpocznij naukę
publiczny
336. Restitutio
rozpocznij naukę
restytucja
337. Sanctio
rozpocznij naukę
sankcja
338. Successio
rozpocznij naukę
sukcesja
339. Ius publicum
rozpocznij naukę
prawo publiczne
340. Nasciturus
rozpocznij naukę
mający się narodzić (oznacza dziecko poczęte, ale jeszcze nie urodzone)
341. De in ius vocando
rozpocznij naukę
o wezwaniu do sądu

Musisz się zalogować, by móc napisać komentarz.