Neuroleptyki, Ataraktyki

Psycholeptyki (L. Neurodepresyjne, Neurodepressiva)

(1) Przeciwpsychotyczne - Neuroleptyki (Neuroleptica) (2) Przeciwlękowe - Ataraktyki (Ataractica) (3) Uspokajająco-Nasenne (Sedativo-Hypnotica) -(4) Alfa2-agoniści

Psycholeptyki U zwierząt wszystkie stosowane do

- zmniejszenia pobudliwości, - zmniejszenia reakcji na bodźce zewnętrzne,- zmniejszenia ruchliwości, - premedykacji, niektóre przy neuroleptoanalgezji

NEUROLEPTYKI: (L. przeciwpsychotyczne, Duże trankwilizatory) - Mechanizm działania

hamują transmisję dopaminergiczną, adrenergiczną i w mniejszym stopniu serotoninową w OUN

NEUROLEPTYKI Blokują

- rec. ośrodkowe: D2, (D4, D1) > alfa1 > 5-HT2 > M1- dodatkowo receptory obwodowe M3, N1, adrenergiczne alfa1- działanie specjalne blokada H1 ośrodkowe i obwodowe

NEUROLEPTYKI Aktywność farmakodynamiczna

1. osłabiają aktywność psychiczną > emocjonalną 2. blokują odruchy warunkowe 3. reakcja na obojętne bodźce zewnętrzne utrzymana 4. stopień uspokojenia niezależny od dawki 5. działają p. wymiotnie

NEUROLEPTYKI. osłabiają aktywność psychiczną > emocjonalną

zmniejszają reakcje na bodźce ze środowiska, zmniejszają zainteresowanie środowiskiem

NEUROLEPTYKI 2. blokują odruchy warunkowe (spontaniczną ruchliwość) ale nie bezwarunkowe

- zahamowanie odruchów warunkowych tylko przy ataksji

NEUROLEPTYKI 3. reakcja na obojętne bodźce zewnętrzne utrzymana

(czasem zwiększona) = narządy zmysłów funkcjonują, czucie jest zachowane

NEUROLEPTYKI 4. stopień uspokojenia niezależny od dawki

(szczególnie przy wyższych dawkach) = wysokie dawki prowadzą do katalepsji, depresji lub pobudzenia ale nie nasilają stopnia uspokojenia zwierząt

NEUROLEPTYKI 5. działają p. wymiotnie w przypadku

wymiotów pobudzanych ze strefy chemorecepcyjnej pnia mózgu (hamują strefę chemorecepcyjną)

NEUROLEPTYKI 6. zwiększają napięci mięśni

immobilizacja w pozycji stojącej (działanie pozapiramidowe), ale mogą nasilać drgawki

NEUROLEPTYKI 7. raczej NIE działają p. bólowo, natomiast

potęgują działanie narkotycznych leków przeciwbólowych

NEUROLEPTYKI 8. nie działają nasennie, ale

potęgują działanie leków nasennych

NEUROLEPTYKI 10. wywołują hipotermię

(depresja ośrodka termoreguacji)

NEUROLEPTYKI 11. działają antyhistaminowo

(blokada H1 działanie uspokajające) blokują 5-HT2 (różnie u poszczególnych przedstawicieli, dlatego nie ma to znaczenia praktycznego)

NEUROLEPTYKI 12. hamują uwalnianie hormonów

przysadkowych oprócz prolaktyny (mlekotok)

NEUROLEPTYKI 13. poprawiają łaknienie

ale jednocześnie hiperglikemia (uwolnienie epinefryny w odruchu na spadek ciśnienia krwi)

NEUROLEPTYKI 14. hamują ChE

(NIE łączyć z inhibitorami AChE)

NEUROLEPTYKI 15. mogą wywołać uczulenia

(fenotiazyny)

NEUROLEPTYKI Znaczenie praktyczne

- w premedykacji, neurolepsji, neuroleptoanalgezji, tłumienie reakcji agresywnych podczas zabiegów hodowlanych, rzadko stosowane pojedynczo. – przeciwwymiotne - redukcja działania arytmicznego podczas stosowania wziewnych anestetyków - przeciwalergiczne

NEUROLEPTYKI Przedstawiciele

1. pochodne fenotiazyny 2. pochodne butyrofenonu 3. pochodne tioksantyny

NEUROLEPTYKI Przedstawiciele 1. pochodne fenotiazyny

promazyna, prometazyna, chloropromazyna, propiopromazyna, Acepromazyna, trifluoperazyna

NEUROLEPTYKI 1. pochodne fenotiazyny różnią się

siłą działania i czasem działania

NEUROLEPTYKI Przedstawiciele 1. pochodne fenotiazyny metabolizm

wątrobowy,

NEUROLEPTYKI Przedstawiciele 1. pochodne fenotiazyny T1/2

około 3 godz.

NEUROLEPTYKI Przedstawiciele 1. pochodne fenotiazyny - u przeżuwaczy

ze względu na zaburzenia funkcji p. pokrm. i oddychania - ograniczone znaczenie = raczej nie stosować

NEUROLEPTYKI Przedstawiciele 1. pochodne fenotiazyny - u koni

czasem pobudzenie na skutek zaburzeń w postawie ciała i drżeń mięśniowych po podaniu i.v. mogą pojawić się konwulsje

NEUROLEPTYKI 2. pochodne butyrofenonu wymień

azaperon, fluanizon, droperidol, haloperidol

NEUROLEPTYKI 2. pochodne butyrofenonu azaperon

(gł. u świń - transport, tworzenie grup hodowlanych, drobne zabiegi chirurgiczne = ucinanie kłów, ogona itd, przy wyższych dawkach immobilizacja),

NEUROLEPTYKI 2. pochodne butyrofenonu fluanizon i droperidol

(w połączeniu z narkotykami p. bólowymi np. fentanylem do neuroleptoanalgezji),

NEUROLEPTYKI 2. pochodne butyrofenonu haloperidol

(nie stosowany w wet.)

NEUROLEPTYKI 3. pochodne tioksantyny wymień

chlorprotyksen – silniejsze niż fenotiazyny działanie uspokajające - działa antyhistaminowo.

ATARAKTYKI: (Małe trankwilizatory) Mechanizm działania

agoniści rec. benzodwuazepinowych (w kompleksie z GABA i kanałem Cl) - nasilają interakcję GABA z rec., nie wypływają bezpośrednio na przewodnictwo chlorowe

ATARAKTYKI Efekty farmakodynamiczne

1. działają przeciwlękowo, hamują agresję i niepokój 2. uspokajająco 3. p. drgawkowo 4. miorelaksacyjnie 5. nasennie 7. stymulują apetyt 9. nie wpływają na AUN lub działają słabo

ATARAKTYKI Efekty farmakodynamiczne 2. uspokajająco

(zmniejszają stan napięcia ale z reguły nie działają przeciwpsychotycznie mogą doprowadzić do pobudzenia)

ATARAKTYKI Efekty farmakodynamiczne 3. p. drgawkowo

(silnie hamowane są ogniska wtórne padaczkowe - u psów szybko rozwija się tolerancja na działanie p. drgawkowe)

ATARAKTYKI Efekty farmakodynamiczne 5. nasennie

ale nie da się wywołać znieczulenia ogólnego

ATARAKTYKI Efekty farmakodynamiczne 6. duże dawki mogą działać

przeciwbólowo

ATARAKTYKI Efekty farmakodynamiczne 7. stymulują apetyt

nie działają p. wymiotnie

ATARAKTYKI Efekty farmakodynamiczne 8. szeroki margines bezpieczeństwa

wywołują niewielkie zaburzenia oddychania i krążenia (oprócz zolazepam)

ATARAKTYKI Efekty farmakodynamiczne 9. nie wpływają na AUN lub działają słabo

(osłabiają reakcje autonomiczne towarzyszące stanom lękowym

ATARAKTYKI Farmakokinetyka

Lipofilne, duża dystrybucja, wiązanie z białkami osocza > 85%, metabolizm w wątrobie

ATARAKTYKI Znaczenie praktyczne

uspokojenie, w połączeniu z opioidami do neuroleptoanalgesii, miorelaksacja, przeciwdrgawkowe, stymulacja apetytu, nasenne

ATARAKTYKI Przedstawiciele

Benzodwuazepiny, Pochodne alkoholi alifatycznych i amidy

ATARAKTYKI 1. Benzodwuazepiny – stosowane

same (do uspokojenia), w kombinacji z ketaminą lub opioidami (niewielkie zabiegi chirurgiczne, kastracja, rumenotomia)

ATARAKTYKI 1. Benzodwuazepiny wymień

diazepam klonazepam, midazolam, zolazepam (wywołuje tachykardię, wzrost ciśnienia krwi, nasilenie pracy serca:), nitrazepam

ATARAKTYKI 2. Pochodne alkoholi alifatycznych i amidy wymień

meprobamat, Flumazenil, Hydroksyzyna, Meprobamat

ATARAKTYKI 2. Pochodne alkoholi alifatycznych i amidy Flumazenil

antagonista receptorów BZD. Podawany dożylnie w celu odwrócenia działania benzodwuazepin.

ATARAKTYKI 2. Pochodne alkoholi alifatycznych i amidy Hydroksyzyna

działa przeciwlękowo i uspokajająco - nie wywołuje miorelaksacji, nie hamuje drgawek - działa p. histaminowo i

ATARAKTYKI 2. Pochodne alkoholi alifatycznych i amidy Meprobamat

efekty farmakologiczne jak BZD, ale silniej wyrażone działania niepożądane ze strony AUN +uczulenie + paradoksalne pobudzenie