GEOGRAFIA

Nasza planeta wiruje zawsze w kierunku z zachodu na wschód.

TAK

Czas jednego pełnego obrotu Ziemi wynosi: (gdy punktem odniesienia jest nieskończenie odległa gwiazda),

23 godziny 56 minut 4 sekundy – doba gwiazdowa

(gdy punktem odniesienia jest najbliższa gwiazda, czyli Słońce).

24 godziny – doba słoneczna

KONSEKWENCJE RUCHU WIROWEGO:

- dobowa zmiana czasu; - spłaszczenie Ziemi przy biegunach - widome ruchy gwiazd - siła Coriolisa - pływy morskie (przypływy i odpływy) - dobowa zmiana oświetlenia

siła Coriolisa

to siła bezwładności powodująca odchylenie kierunku poruszania się ciał (w prawo na półkuli północnej i w lewo na półkuli południowej);

pływy morskie (przypływy i odpływy) – są one wywołane

grawitacyjnym przyciąganiem Księżyca i Słońca;

Dobowa zmiana czasu –

w tym samym momencie dla jednych punktów na Ziemi Słońce wschodzi, dla innych góruje (osiąga najwyższy punkt na horyzoncie podczas widomej wędrówki), a dla jeszcze innych zachodzi; różne położenie Słońca w jednej chwili nad różnymi południkami pozowliło określić czas słoneczny, na podstawie którego wprowadzono czas strefowy i urzędowy.

Czas słoneczny

to czas określony na podstawie momentu górowania Słońca na danym południku.

Wszystkie kolejne południki położone w kierunku na wschód mają czas późniejszy, a na zachód – wcześniejszy. Wiedząc że każdy punkt na Ziemi wykonuje pełny obrót w ciągu 24 godzin, można określić różnice czasu między poszczególnymi południkami:

360° długości geograficznej – 24 godziny różnicy czasu, 180° długości geograficznej – 12 godziny różnicy czasu, 15° długości geograficznej – 1 godzina różnicy czasu, 1° długości geograficznej – 4 minuty różnicy czasu.

Posługiwanie się czasem słonecznym poszczególnych południków byłoby bardzo uciążliwe w codziennym życiu. Na przykład podróżując ze wschodu na zachód, należało by po dotarciu do każdego następnego południka (różnego o 1°) cofać wskazówki zegara o 4 minuty

Toteż w 1884 roku, na podstawie umowy międzynarodowej, wprowadzono podział Ziemi na 24 południkowe strefy czasu.

STREFY CZASU NA ZIEMII

DOBOWA ZMIANA OŚWIETLENIA

Czas strefowy stosuje się w rzeczywistej postaci na

MORZACH

czas urzędowy obowiązuje na

LĄDACH

WAŻNEEEEE!!!

Przekraczając linię zmiany daty z zachodu na wschód wraca się do daty dnia poprzedniego, zaś poruszając się w kierunku przeciwnym przechodzi się do daty dnia następnego.

CZAS W POLSCE

Obszar Polski leży w dwóch strefach czasu – środkowoeuropejskiej i wschodnioeuropejskiej. Aby uniknąć konieczności przesuwania czasu przy przekraczaniu granicy stref, ustalono u nas jeden czas urzędowy – środkowoeuropejski. W niektórych państwach, w tym w Polsce, wprowadza się urzędowy czas letni, który jest przesunięty o godzinę do przodu w stosunku do czasu zimowego. Wpływa to na oszczędność energii elektrycznej poprzez efektywniejsze wykorzystanie długich dni wiosennych i letnich. Polska przy

Ruch obiegowy -

to ruch, jaki Ziemia wykonuje wokół Słońca po drodze zwanej orbitą. Orbita (tor ruchu) ma kształt elipsy zbliżonej do okręgu. Słońce znajduje się w jednym z ognisk tej elipsy. Odległość Ziemi od Słońca nie jest zatem stała, lecz zmienia się w ciągu roku. Najbliżej Słońca (147,1 mln km) nasza planeta znajduje się na początku stycznia – takie położenie nazywane jest peryhelium. Natomiast pozycję najdalszą (152,1 mln km) Ziemia osiąga w pierwszych dniach lipca – aphelium.

ILE TRWA JEDEN PEŁNY OBIEG ZIEMII DOOKOŁA SLOŃCA?

Jeden pełny obieg Ziemi dookoła Słońca trwa 365 dni 5 godzin 49 minut.

ZMIANY OŚWIETLENIA I PORY ROKU

OŚWIETLENIA ZIEMII

TRWANIE DNIA I NOCY

W okresie "letnim" – od marca do września – im dalej na północ, tym dzień jest dłuższy (aż do dnia polarnego na Biegunie Północnym, który trwa tam pół roku). Natomiast im dalej na południe, tym dzień jest krótszy, a noc dłuższa (aż do nocy polarnej na Biegunie Południowym, która trwa tam również pół roku). W okresie "zimowym" – od września do marca – sytuacja odwraca się, tj. dni są dłuższe na półkuli południowej (na Biegunie Południowym panuje dzień polarny, a na Biegunie Północnym jest noc pol

WIOSNA I JESIEŃ

21 marca i 23 września Słońce góruje w zenicie nad Równikiem, co oznacza początek astronomicznej wiosny i jesieni. Ziemia w tych dniach oświetlona jest od bieguna do bieguna. Zachodzi zjawisko równonocy wiosennej i jesiennej – dzień trwa tyle samo co noc na całej kuli ziemskiej. Na biegunach dzień polarny zmienia się w noc polarną (lub noc w dzień – w zależności od bieguna i miesiąca).

LATO

22 czerwca występuje tzw. przesilenie letnie – Słońce góruje w zenicie nad Zwrotnikiem Raka i rozpoczyna się astronomiczne lato. W tym dniu na półkuli północnej przypada najdłuższy dzień w roku, a na południowej najkrótszy.

ZIMA

22 grudnia to data tzw. przesilenia zimowego – Słońce góruje w zenicie nad Zwrotnikiem Koziorożca i rozpoczyna się astronomiczna zima. Tego dnia na półkuli północnej dzień jest najkrótszy, a na południowej najdłuższy. Trzeba zapamiętać, że na półkuli południowej w danym czasie występują inne astronomiczne pory roku niż u nas, np. gdy w Polsce jest zima to w Australii panuje lato i na odwrót.

GDZIE DOCHODZI SLOŃCE

Obliczanie SKALI MAPY.

Jak masz na przykład 290km w terenie, a na mapie 14,5cm to 290km zamieniasz na centymetry i dzielisz 29000000cm: 14,5cm = 2000000cm wynik piszesz w postaci skali 1 : 2000000.

Obliczanie ODLEGŁOŚCI W TERENIE

Jak jest skala na przykład 1 : 200000, a odległość na mapie wynosi 8mm to mnożymy 8mm * 200000cm = 1600000mm zamieniamy to na km 1600000mm = 1,6km.

Obliczanie ODLEGŁOŚCI NA MAPIE

Jak skala wynosi 1 : 9000000, a odległość w terenie wynosi 30km to 30km zamieniamy na centymetry 30 km = 3000000cm i dzielimy 9000000cm: 3000000cm = 3cm.

1km = 1000 m

DOdajemy 3 zera

1m = 100 cm

dodajemy 2 zera

1 cm = 0,01m

przesuwamy przecinek o dwa miejsca w lewo

1km ---> 1000 m 1m ----> 100 cm

czyli jeżeli bede obl. skale to musze skreslić 5 zer!

strefy klimatyczne ziemi