biologia definicje 5

 0    89 fiszek    Kaaamilkaaaaa
ściągnij mp3 drukuj graj sprawdź się
 
Pytanie język polski Odpowiedź język polski
dobór sztuczny
rozpocznij naukę
metoda hodowli roślin i zwierzat polegajaca na wyborze tylko tych osobników, które maja cechy pożadane przez chodowców.
dobór typu K, selekcja typu K
rozpocznij naukę
strategia rozrodcza organizmów o znacznych rozmiarach ciała, powolnym rozwoju, długowiecznych i podejmujacych niewielki wysiłek reprodukcyjny (zużywajac niewiele energii metabolicznej na wydanie potomstwa).
dobór typu r
rozpocznij naukę
strategia rozrodcza stosowana przez organizmy o niewielkich rozmiarach ciała, szybko dojrzewajace, stosunkowo krótko żyjace i podejmujace maksymalny wysiłek reprodukcyjny (zużywajace dużo energi metabolicznej na wydawanie potomstwa).
dobór zależny od częstości
rozpocznij naukę
dobór, w którym dostosowanie (fitness) poszczególnych genotypów (i odpowiadajacym im fenotypów) zależy od częstości ich występowania w populacji.
docelowa komórka, d. tkanka
rozpocznij naukę
komórka lub tkanka majaca receptory wiażace hormony.
dołek opłaszczony
rozpocznij naukę
wypuklenie błony komórkowej, której powierzchnia kontaktujaca się z cytoplazma jest opłaszczona białkiem klatrynaà; uczestniczy w endocytozie zależnej od receptorów.
domena
rozpocznij naukę
(1) część czasteczki białka o określonej strukturze i funkcji. (2) takson najwyższej rangi, każda d. obejmuje jedno lub więcej królestw
dominacja niezupełna
rozpocznij naukę
stan, w którym żaden z pary przeciwstawnych alleli nie ulega całkowitej ekspresji w obecności drugiego
dominacja wierzchołkowa
rozpocznij naukę
hamowanie rozwoju pàków bocznych przez wierzchołek wzrostu pędu głównego.
dominujàcy allel
rozpocznij naukę
allel, który ulega ekspresji u osobników zarówno homozygotycznych, jak i heterozygotycznych.
dominujacy gatunek
rozpocznij naukę
gatunek wpływajacy na zespół, którego jest częścia, z powodu swej dużej liczebności lub biomasy.
dopamina
rozpocznij naukę
neuroprzekaźnik z grupy amin biogennych.
dopełniacz
rozpocznij naukę
grupa białek surowiczych krwi i innych plynów ustrojowych; po aktywowaniu przez kompleks antygen (przeciwciał) uczestnicza w niszczeniu patogenów.
doprowadzajace neurony, n. aferentne
rozpocznij naukę
neurony przenoszace potencjał czynnościowy od receptorów czuciowych do mózgu lub rdzenia kręgowego.
dorsalny
rozpocznij naukę
grzbietowy, wierzchni
doskonały kwiat, k. obupłciowy
rozpocznij naukę
kwiat majacy zarówno owocolistki, jak i pręciki.
dostosowanie bezpośrednie
rozpocznij naukę
sukces rozrodczy osobnika mierzony liczba przeżywajacego potomstwa.
dostosowanie właczne
rozpocznij naukę
suma dostosowania bezpośredniego osobnika (mierzonego liczba alleli jego genów przekazywanych bezpośrednio na potomstwo) i dostosowania pośredniego (mierzonego liczba alleli jego genów przekazywanych na potomstwo krewnych dzięki jego pomocy).
Downa zespół
rozpocznij naukę
wrodzony zespół chorobowy objawiajacy się charakterystycznymi rysami twarzy, deformacja powiek, powiększeniem języka i in. oraz upośledzeniem fizycznym i umysłowym, zwykle spowodowany trisomia chromosomu 21.
drapieżne zwierzę, drapieżca
rozpocznij naukę
zwierze żywiace się innymi zwierzętami, zwane jest również konsumentem II lub III rzędu. Konsumenci II rzędu żywia się konsumentami I rzędu, czyli roślinożercami, a sami sa pokarmem dla konsumentów III rzędu.
drapieżnictwo
rozpocznij naukę
zależność pokarmowa między organizmami polegajaca na tym, iż osobniki jednego gatunku (drapieżnika) zabijaja i zjadaja osobniki innego gatunku (ofiary).
drewno, ksylem
rozpocznij naukę
tkanka naczyniowa rośliny przewodzaca wode i sole mineralne.
droga nerwowa
rozpocznij naukę
wiazka włókien nerwowych w ośrodkowym układzie nerwowym.
drożdże
rozpocznij naukę
jednokomórkowe grzyby (workowce) rozmnażajace się bezpłciowo przez paczkowanie lub podział i płciowo przez zarodniki workowe.
drugi przekaźnik, p. wtórny
rozpocznij naukę
substancja chemiczna, np. cykliczny AMP lub jony wapnia, przekazujaca informację od hormonu zwiazanego z receptorem powierzchniowym komórki; powoduje określone zmiany w komórce.
drugorzędowa struktura białka
rozpocznij naukę
reguralny geometryczny kształt czasteczki białka stabilizowany wiazaniami wodorowymi między atomami szkieletu łańcuchów polipeptydowych; obejmuje alfa-helisę i harmonijkę beta.
dryf genetyczny
rozpocznij naukę
losowe ewolucyjne zmiany częstości alleli w małych, izolowanych rozrodczo populacjach.
dryf kontynentalny
rozpocznij naukę
rozpad istniejacego w przeszłości geologicznej jednego wielkiego ladu na części (kontynenty), które dryfujac, zajely dzisiejsze położenie.
drzewo rodowe
rozpocznij naukę
drzewo genealogiczne ukazujace sposób dziedziczenia cechy, np. choroby, w obrębie kilku pokoleń.
duplikacja
rozpocznij naukę
anomalia chromosomowa polegajaca na podwojeniu fragmentu chromosomu, przykładem jest translokacyjna postać zespołu Downa.
dwuboczna symetria, s. bilateralna
rozpocznij naukę
symetria polegajaca na tym, że prawa połowa ciała jest odzwierciedleniem lewej.
dwucukier, disacharyd
rozpocznij naukę
cukier zbudowany z dwóch jednocukrów połaczonych wiazaniem kowalencyjnym (np. maltoza lub sacharoza).
dwujajowe bliźnięta
rozpocznij naukę
bliźnięta rozwijajace się z dwóch niezależnie zapłodnionych komórek jajowych.
dwuletnia roślina
rozpocznij naukę
roślina, której cykl życiowy trwa dwa lata.
dwuliścienne właściwe
rozpocznij naukę
jeden z kladów wyższych roślin okrytozalażkowych, zarodek w nasieniu d. ma dwa liścienie.
dwunastnica
rozpocznij naukę
część jelita cieńkiego, do której przechodzi częściowo strawiony pokarm z żoładka.
dwunożny
rozpocznij naukę
poruszajacy się po ziemi na dwóch kończynach.
dwupienny
rozpocznij naukę
określenie rośliny majacej osobniki o tylko męskich lub żeńskich organach rozrodczych.
dychotomiczne rozgałęzienie
rozpocznij naukę
w botanice rozwidlenie, np. pędu, na dwie części mniej więcej jednakowej długości.
dyfrakcja promieni X
rozpocznij naukę
metoda określania przestrzennego rozmieszczenia składników kryształu.
dyfuzja
rozpocznij naukę
przepływ atomów, jonów lub czasteczek ze środowiska o wyższym stężeniu do środowiska o niższym stężeniu, tj. zgodnie z gradientem stężeń.
dyfuzja ułatwiona
rozpocznij naukę
bierny transport jonów lub czasteczek z udziałem specyficznego białka przenośnikowego w błonie. Podobnie jak w dyfuzji, transport ten odbywa się z zgodnie z gradientem stężeń i nie wymaga dodatkowego nakładu energii.
dymorfizm płciowy
rozpocznij naukę
występowanie różnic fenotypowych między męskimi i żeńskimi osobnikami jednego gatunku.
dynamika populacji
rozpocznij naukę
zmiany zachodzace w populacji, np. wzrost lub spadek jej liczebności w czasie.
dystalny
rozpocznij naukę
znajdujacy się w oddaleniu od punktu odniesienia.
dywergentny obwód, o. rozbieżny
rozpocznij naukę
droga bodźców nerwowych, w której neuron presynaptyczny pobudza wiele neuronów postsynaptycznych.
działka
rozpocznij naukę
element budowy kielicha kwiatu, zwykle podobny do liścia, chroniacy pàk kwiatowy.
dziedziczenie epigenetyczne
rozpocznij naukę
dziedziczenie zmiany sposobu ekspresji genu niespowodowanej zmiana jego sekwencji nukleotydowej.
dziedziczenie wielogenowe
rozpocznij naukę
przekazywanie potomstwu cech ilościowych determinowanych przez wiele alleli z różnych niezależnych loci; efekty działania tych alleli się kumuluja.
dziedziczność
rozpocznij naukę
przekazywanie informacji genetycznej od rodziców potomstwa.
dzielenie zasobów środowiska
rozpocznij naukę
zmniejszenie konkurencji między koegzystujacymi gatunkami w korzystaniu z zasobów środowiska (np. z pokarmu). Jego przyczyna jest zróżnicowanie nisz ekologicznych zamieszkiwanych przez te gatunki.
dziki typ
rozpocznij naukę
fenotypowo normalna (występujaca w naturze) forma genu lub organizmu.
dżul
rozpocznij naukę
jednostka energii równa 0,239 kalorii
Ecdysozoa
rozpocznij naukę
grupa zwierzat należacych do pierwogębnych (Protostomia), przechodzaca linienie; należa tu nicienie i stawonogi.
echolokacja
rozpocznij naukę
lokalizowanie występujacych w otoczeniu obiektów za pomoca echa odbijanych od nich ultradźwięków; e. posługuja się np. nietoperze i delfiny.
ediakar
rozpocznij naukę
ostatni okres eonu proterozoicznego (proterozoiku), trwajacy od 600 do 542 milionów lat temu; nazwa pochodzi od wzgórz Ediakara w południowej Australii, gdzie znaleziono skamieniałości organizmów z tego okresu.
efekt Bohra
rozpocznij naukę
wzrost dysocjacji oksyhemoglobiny wskutek wzrostu stężenia CO2 i obniżenia pH.
efekt brzegowy
rozpocznij naukę
zjawisko ekologiczne polegajace na tym, że ekotony między sasiednimi zespołami często zawieraja więcej gatunków lub większe zagęszczenie populacji określonego gatunku niż którykolwiek z tych zespołów.
efekt cieplarniany
rozpocznij naukę
naturalne ogrzewanie się atmosfery Ziemi spowodowane obecnościa dwutlenku węgla i innych gazów obsorbujacych energię promieniowania słonecznego.
wzmocniony efekt cieplarniany
rozpocznij naukę
Dodatkowe globalne ocieplenie, spowodowane wzrostem absorpcji promieniowania podczerwonego przez zwiększajaca się ilość gazów cieplarnianych.
efekt założyciela
rozpocznij naukę
zjawisko dryfu genetycznego w populacji powstałej z nielicznej grupy osobników wyjściowych, które opanowały nowe środowisko, skutkujacego inna niż w populacji macierzystej frekwencja genów i genotypów.
efektor
rozpocznij naukę
narzad reagujacy bezpośrednio na bodziec nerwowy, np. mięsień reaguje skurczem, gruczoł wydzielaniem.
efektu matczynego geny
rozpocznij naukę
geny matki przechodzace transkrypcję podczas oogenezy i wpływajace na rozój zarodka.
eferentny
rozpocznij naukę
odprowadzajacy
egzocytoza
rozpocznij naukę
transport aktywny materiałów z komórki polegajacy na dyfuzji pęcherzyków cytoplazmatycznych (zawierajacych dany materiał) z błona komórkowa.
egzoergiczna reakcja,. r. egzotermiczna
rozpocznij naukę
reakcja chemiczna przebiegajaca spontanicznie, z uwolnieniem energii swobodnej.
egzokrynny gruczoł, g. wydzielania zewnętrznego
rozpocznij naukę
gruczoł uwalniajacy wydzielinę np. pot przez przewód wyprowadzajacy na wolna powierzchnię (np. na powierzchnię skóry)
egzotoksyna
rozpocznij naukę
toksyna wydzielana głównie przez bakterie gramdodatnie.
ejakulacja
rozpocznij naukę
gwałtowne wydalenie, np. wytrysk nasienia z męskiego narzadu kopulacyjnego.
ekologia
rozpocznij naukę
dział biologi zajmujacy się badaniem zależności między osobnikami jednego lub różnych gatunków oraz między organizmami a środowiskiem.
ekologia behawioralna
rozpocznij naukę
dział ekologii badajacy zachowanie zwierzat w środowisku naturalnym z ewolucyjnego punktu widzenia.
ekologia krajobrazu
rozpocznij naukę
dział ekologii badajacy zwiazki między ekosystemami tworzacymi krajobraz.
ekologia ekosystemów
rozpocznij naukę
dziedzina ekologii badajaca przepływ energii i krażenie substancji chemicznych w połaczonych ze soba biotycznych i abiotycznych częściach ekosystemu.
ekologia populacji
rozpocznij naukę
dział ekologii zajmujacy się badaniem zjawisk zachodzacych w populacji jednego gatunku, bada zmiany liczebności osobników, interakcje między nimi oraz dynamikę populacji.
ekologia zespołu
rozpocznij naukę
dziedzina nauki zajmujaca się opisem i analiza procesów zachodzacych w zespole.
ekosystem
rozpocznij naukę
fragment biosfery obejmujacy zespół organizmów wraz z otaczajacym go nieożywionym środowiskiem.
ekosystem wód stojacych
rozpocznij naukę
ekosystem jeziora lub stawu.
ekosystemem zarzadzanie
rozpocznij naukę
działania w zakresie ochrony przyrody majace na celu utrzymanie całego ekosystemu, nie tylko ochronę poszczególnych gatunków.
ekoton
rozpocznij naukę
strefa przejściowa, w której spotykaja się i zachodza na siebie dwa zespoły lub biomy.
ekson, egzon
rozpocznij naukę
(1) region w genie eukariotycznym kodujacy białko. (2) mRNA transkrybowany z takiego regionu.
ekspansja klonalna
rozpocznij naukę
wzrost liczby limfocytów T lub B o identycznej swoistości antygenowej; zachodzi wskutek aktywacji określonych limfocytów T lub B przez antygen.
eksploatacyjna konkurencja, k. przez odbieranie
rozpocznij naukę
konkurencja wewnatrzgatunkowa polegajaca na tym, że wszystkie osobniki dziela miedzy siebie ograniczone zasoby mniej więcej równomiernie, więc przy dużym zagęszczeniu dla każdego sa one niewystarczajace.
eksteroceptor, eksteroreceptor
rozpocznij naukę
receptor zmysłowy odbierajacy bodźce zewnętrzne, np. oczy, receptory dotykowe.
ektoderma
rozpocznij naukę
zewnętrzna warstwa komórek (listek zarodkowy) w młodym zarodku; powstaje z niej skóra i układ nerwowy.
elektroforeza żelowa
rozpocznij naukę
metoda rozdzielania białek lub kwasów nukleinowych zawieszonych w żelu w polu elektrycznym, rozdział ten wynika z różnic wielkości i ładunku czasteczek.
elektrolit
rozpocznij naukę
zwiazek chemiczny, który w środowisku wodnym ulega rozpadowi na jony; powstały roztwór może przewodzić prad elektryczny.
elektron
rozpocznij naukę
czastka elementarna będaca składnikiem atomu; znajduje się poza jadrem atomowym i ma ładunek ujemny.
elektronowy mikroskop I
rozpocznij naukę
mikroskop o dużej zdolności rozdzielczej, pozwalajacy na uzyskiwanie bardzo dużych powiększeń; rolę światła widzialnego pełni w nim strumień elektronów.
elektronowy mikroskop II
rozpocznij naukę
W m.e. transmisyjnych uzyskuje się obrazy dwuwymiarowe, a m. e skaningowe służa do badania struktur trójwymiarowych.

Musisz się zalogować, by móc napisać komentarz.