Pytanie                    | 
                
                    Odpowiedź                    | 
            
        
        
      pochodzenie nazwy metafizyka    rozpocznij naukę
 | 
 | 
      utworzyli uczniowie Arystotelesa porzdkując jego dzieła. Metafizyka jako określenie ksiąg traktujących o pierwszej filozofii; traktuje o Bogu jako istocie stojącej ponad przyrodą. metafizyka=to co nadprzyrodzone   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      1. ontologia 2. dociekania nad poznaniem 3. rozważania nad przyrodą 4. religia i sprawy etyczne   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      dążenie do definicji rzeczowych terminów - oparte na wniknięciu w znaczenie przysługujące w języku z którego czerpiemy [np. język techniczny]   
 | 
 | 
 | 
      przykłady pojęć jakimi zajmowała się ontologia    rozpocznij naukę
 | 
 | 
      1. substancja - wszystko to, czemu przysługują jakieś cechy, substancja przeciwstawiona cesze - cecha może zachodzić między różnymi przemdiotami 2. byty rzeczywiste vs byty pomyślane(Balladyna) 3. przedmioty realne vs nierealne - przedmioty istniejace a np liczby   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      w związku ze sporem między apriorystami i empirystami, platon byl skrajnym apiorystą, idee to twory pojęte w myśli abstrakcyjne, dobro samo w sobie, ideami mają być przede wszytskim uniwersalia   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      przedmioty ogólne, koń w ogóle, człowiek w ogóle - uchwytne tylko w pojęciach   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      Platon przyznawał uniwersaliom byt rzeczywisty, Arystoteles nie odmawiał uniwersaliom istnienia, ale uważał ich za byty samoistne - stanowią formę rzeczy jednostkowych   
 | 
 | 
 | 
      jak nazywa się idea przyznająca uniwersaliom byt rzeczywisty i samoistny    rozpocznij naukę
 | 
 | 
      skrajny realizm pojęciowy   
 | 
 | 
 | 
      idea przyznająca ideom byt rzeczywisty ale niesamoistny    rozpocznij naukę
 | 
 | 
      umiarkowany realizm pojęciowy   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      nie ma uniwersaliów, istnieją tylko ich pojęcia   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      odmawia uniwersaliom istnienia i przeczy abyśmy mieli ich pojęcia   
 | 
 | 
 | 
      współczesna postać sporu o uniwersalia    rozpocznij naukę
 | 
 | 
      czy nauki aprioryczne (matematyka) badają jakiś w pełni rzeczywisty świat tzw tworów idealnych, jak np. liczby; czy istnieje świat zupełnie niezależny od naszego umysłu   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      konsekwencje idealizmu epistemologicznego; umysł może poznać tylko własne przeżycia/konstrukcje. Ciała istnieją to znaczy, że istnieje podmiot, który e przeżywa i jest ich świadom. Nie uznaje przyrody cielesnej. Ciała posiadają byt od podmiotu zależny.   
 | 
 | 
 | 
      idealizm subiektywny - Berkeley a Kant    rozpocznij naukę
 | 
 | 
      Berkeley nie ma różnicy między rzeczywistością a fikcją, u Kanta za światem materialnym opowiada się kryterium doświadczenia, a za fikcjami nie   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      uznaje świat w doświadczeniu - zarówno materialny jak i psychiczny - za korelat tworu który nazywa się duchem obiektywnym   
 | 
 | 
 | 
      teza idealizmu obiektywnego    rozpocznij naukę
 | 
 | 
      przyroda to ogół przedmiotów tylko intencjonalnych, stwierdzonych w sądach idealnych(znanych komuś i nieznanych), spełniających kryterium prawdy. Twory przyrody są tylko fenomenami ducha obiektywnego   
 | 
 | 
 | 
      jedyna prawdziwa rzeczywistość, która istnieje w sensie dosłownym u idealistów obiektywnych    rozpocznij naukę
 | 
 | 
      świat idei platońskich = świat ducha obiektywnego. Idealizm obiektywny zbliżony jest do idealizmu platońśkiego   
 | 
 | 
 | 
      przedstawiciele idealizmu obiektywnego    rozpocznij naukę
 | 
 | 
      idealizm obiektywny jest rozwinięciem myśli transcendentalnego idealizmu Kanta przedstawiciele: Fichte, Schelling, Hegel, neokantyści ze szkoły marburskiej i badeńskiej   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      teza + antyteza = synteza, prawa rządzące przyrodą są tylko odbiciem praw rządzących w świecie ducha obiektywnego. Prawa logiki, czyli dialektyki heglowskiej ustanawiają hierarchię, w jakiej następują po sobie twory przyrody   
 | 
 | 
 | 
      dialektyka Hegla a Marksa    rozpocznij naukę
 | 
 | 
      Hegel - a priori, Marks - doświadczenie   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      doświadczenie, materialista - przyroda jest cielesna, odmawia istnienia duszom i duchowi obiektywnemu. materializm dialektyczny   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      naturalny pogląd, wyznaje każdy człowiek przed refleksją epistemologiczną   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      po dokonaniu refleksji epistemologicznej podtrzymujemy tezę o istnieniu tworów przyrody w sensie dosłownym. obraz świata przedstawiony przez zmysły jest mylny. prawdziwy obraz świata narzuca fizyka   
 | 
 | 
 | 
      dwa problematy zagadnienia struktury przyrody    rozpocznij naukę
 | 
 | 
      1. determinizm i indeterminizm - czy wszystko ma swoją przyczynę 2. teologia i mechanizm- czy świat jest urządzony celowo, czy nie   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      istnieją substancje duchowe i cielesne   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
      dualizm skrajny - przedstawiciele    rozpocznij naukę
 | 
 | 
    
 | 
 | 
 | 
      dualizm umiarkowany - przedstawiciele    rozpocznij naukę
 | 
 | 
      Arystoteles, św. Tomasz z Akwinu   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      materia i forma - dusza jest formą, istnieje tylko dzięki ciału     materią dzbanka jest glina, a formą kształt  
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      dusza i ciało równorzędne   
 | 
 | 
 | 
      co to monizm i jakie odmiany    rozpocznij naukę
 | 
 | 
      tylko jeden rodzaj substancji, materializm, spirytualizm, teoria identyczności   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      tylko substancje materialne; ciała są substancjami   
 | 
 | 
 | 
      materializm mechanistyczny    rozpocznij naukę
 | 
 | 
      zjawiska psychiczne jako procesy fizyczne, fizjologiczne   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      przyznaje zjawiskom psychicznym odrębność, to ciało cieszy się/smuci   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      monizm właściwy, teoria identyczności duszy i ciała, twórcą Spinoza, istnieje tylko jeden rodzaj substancji, posiada atrybuty zarówno duchowe, jak i fizyczne   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      determinizm i indeterminizm   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      każde zdarzenie jest skutkiem jakiejś przyczyny   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      zagadnienie determinizmu; czy człowiek mający pewien charakter może postąpić tak czy inaczej   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      istnieją fakty, których nie można zrozumieć inaczej niż jako przejaw celowego działania Stwórcy, urządzone celowo dla dobra organizmów, Bóg porusza świat nie jako poruszyciel, lecz jako cel dążenia   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      procesów zachodzących w organizmach nie można przewidzieć bez znania fazy końcowe   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      znajomość całości(kolonii/zespołów) niezbędna dla zdania sprawy zachowania się elementów   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      coś jest urządzone celowo to znaczy, że w sposób korzystny dla niego, cel przyczynia się do osiągnięcia dobra/korzyści   
 | 
 | 
 | 
| 
     rozpocznij naukę
 | 
 | 
      1. ontologiczne - istota najdoskonalsza ale nie istniejąca byłaby gorsza od istoty najdoskonalszej istniejącej 2. kosmologiczny - wszelka zmiana w świecie musi mieć swoją przyczynę 3. fizyko-teologiczny - urządzenie świata dziełem najpotężniejszej istoty   
 | 
 | 
 |