geografia - procesy, pojęcia

abrazja

proces erozyjny polegający na ścieraniu podłoża skalnego przez luźny materiał skalny przemieszczany przez prądy rzeczne i morskie, falowanie wód, przypływy i odpływy morskie, lodowce i wiatry

diageneza

tworzenie skały zwięzłej ze skał luźnych polegający na łączeniu (zlepianiu) spoiwem ziaren skalnych

adwekcja

przenoszenie pary wodnej w kierunku poziomym (między obszarami lądów i oceanów)

egzaracja

zdzieranie materiału podłoża skalnego przez lodowiec (detersja i detrakcja)

korazja

szlifowanie powierzchni skał wskutek uderzeń ziaren piasku niesionego przez wiatr

deflacja

przenoszenie przez wiatr piasków i pyłów

eworsja

pogłębianie dna rzeki spowodowane ruchem wirowym wody, w rezulatcie powstają zagłębienia, misy, kotły i nisze eworsyjne (np. pod wodospadem)

humifikacja

rozkład substancji organicznych pod wpływem edafonu

karling

szczyt o strzelistym kształcie wycięty przez wsteczną erozję glacjalną

kaldera

rozległa kotlina powstała w miejscu wybuchu wulkanu eksplozywnego

kaptaż

przechwycenie przez jedną rzekę wód innej rzeki w wyniku bardzo silnego działania erozji wstecznej

katarakta

rodzaj progu rzecznego zbudowanego ze skał bardzo odpornych na erozję (najczęściej krystalicznych), sąsiadujących ze skałami mniej odpornymi, wyżłobionymi głębiej przez rzekę

strefa kipieli

przybrzeżna strefa morza, w której załamują się fale

kometa

małe ciało niebieskie poruszające się w układzie planetarnym, posiada komę, czyli gazową otoczkę (tzw. warkocz)

lapilla

okruchy skalne wyrzucane przez wulkany do 6cm średnicy

lateryzacja

pełny rozkład glinokrzemianów w klimacie równikowym (wilgotnym i ciepłym) nadaje glebie czerwony kolor

melioracje

utrzymywanie prawidłowych stosunków wodnych w glebie przez jej nawadnianie lub odwadnianie

nadir

punkt przeciwny zenitowi

niwelacja

określanie wysokości w terenie za pomocą teodolitu i łaty mierniczej

ewaporacja

parowanie

peneplena

prawierównia

płaszczowina

zespół fałdów leżących oderwany od macierzystego podłoża i przesunięty nawet o kilka kilometrów na skutek poziomych nacisków bocznych

pływy syzygijne

największe pływy występujące w czasie pełni i nowiu kiedy sumuje się przyciąganie Słońca i Księżyca

pływy kwadrowe

mają miejsce w 1 i 3 kwadrze, kiedy oddziaływanie Księżyca jest częściowo zniwelowane przez Słońce

poljo

rozległa kotlina powstała z kilku uwałów, efekt krasu powierzchniowego, występują m.in. w Górach Dynarskich

ponor

miejsce w którym rzeka wpływa pod powierzchnię ziemi

procesy egzogeniczne

procesy wpływające na obraz powierzchni ziemi wywołane czynnikami zewnętrznymi, np. wietrzenie, erozja, ruchy masowe, diageneza.

procesy endogeniczne

procesy wpływające na obraz powierzchni ziemi wywołane czynnikami zwewnętrznymi, np. procesy sejsmiczne, wulkaniczne, górotwórcze.

PKB

produkt krajowy brutto

transpiracja

parowanie z powierzchni roślin i organizmów żywych