Rzym

 0    195 fiszek    danielnadolski
ściągnij mp3 drukuj graj sprawdź się
 
Pytanie Odpowiedź
ius publicum
rozpocznij naukę
Prawo publiczne
ius privatum
rozpocznij naukę
prawo prywatne
Ius commune
rozpocznij naukę
prawo pospolite, przysługiwało szerokiemu kręgowi osób, zawierało normy mające powszechne zastosowanie, o generalnym charakterze
Ius singulare
rozpocznij naukę
prawo wyjątkowe, zawierało normy odnoszące się do ściśle określonych grup
ius strictum
rozpocznij naukę
Prawo ścisłe
ius aequum
rozpocznij naukę
Prawo słuszne
Ius gentium
rozpocznij naukę
– normy prawne obowiązujące wszystkich mieszkańców państwa rzymskiego
Ius honorarium
rozpocznij naukę
część prawa rzymskiego obejmująca przepisy zawarte w edyktach magistratur j
fontes iuris)
rozpocznij naukę
źródła prawa
Lex duodecim tabularum
rozpocznij naukę
Ustawa XII Tablic
Tablice I- III
rozpocznij naukę
Proces cywilny
Tablice IV-V
rozpocznij naukę
Prawo rodzinne, spadkowe
Tablice VI-VII
rozpocznij naukę
Prawo majątkowe
Tablice VIII-IX
rozpocznij naukę
Prawo karne
Tablica X
rozpocznij naukę
Prawo sakralne
Tablice XI-XII
rozpocznij naukę
Przepisy uzupełniające
działalność jurystów
rozpocznij naukę
respondere – udzielanie opinii/cavere – udzielanie praktycznej pomocy/agere – udzielanie porad
contio
rozpocznij naukę
zgromadzenie ludowe
rogatio
rozpocznij naukę
Odczytanie wniosku(o ustawe) na zgromadzeniu ludowym
lex rogata, lex lata
rozpocznij naukę
Uchwalenie ustawy na zgromadzeniu
plebiscita
rozpocznij naukę
uchwały plebsu
leges perfectae
rozpocznij naukę
Ustawy doskonałe, ich przekroczenie powodowało nieważność czynności
leges minus quam perfectae
rozpocznij naukę
Ustawy mniej doskonałe, powodujące tylko karę
Senatus consulta
rozpocznij naukę
Uchwały senatu
Ius edicendi
rozpocznij naukę
Prawo rocznej zapowiedzi działalności pretora
actiones
rozpocznij naukę
skarga/powództwo
exceptiones
rozpocznij naukę
zarzut procesowy
edictum translaticum
rozpocznij naukę
Zaczerpnięcie przepisów przez pretora z edyktów jego poprzednika
edicta nova
rozpocznij naukę
Nowe przepisu pretora
digesta
rozpocznij naukę
całościowe opracowanie rozstrzygnięć prawnych danego autora mające moc ustawy
Decreta
rozpocznij naukę
Rozstrzygnięcia cesarza w sprawach indywidualnych, które nabierały charakteru rozstrzygnięć ogólnych
Rescripta
rozpocznij naukę
odpowiedzi cesarzy na pytania urzędników, sędziów, zwykłych obywateli
constitutiones principis
rozpocznij naukę
Konstytucje cesarskie
Mandata
rozpocznij naukę
pisemne instrukcje cesarzy dla urzędników, zwłaszcza namiestników prowincji
Codex Gregorianum
rozpocznij naukę
uporządkowany prywatny zbiór konstytucji cesarskich z okresu od cesarza Hadriana do 291 r
Codex Hermogenianus
rozpocznij naukę
uzupełnienie poprzedniego Codex Gregorianum dokonane w obrębie panowania Dioklecjana
Codex Theodosianus
rozpocznij naukę
pierwszy oficjalny zbiór ustaw cesarskich. Prace kodyfikacyjne zostały podjęte przez cesarza Teodozjusza II
Instytucje
rozpocznij naukę
wstępny podręcznik Justyniana do nauki prawa, o mocy ustawy
Digesta
rozpocznij naukę
urzędowy, podniesiony do rangi ustawy zbiór fragmentów pism jurystów
Kodeks
rozpocznij naukę
zbiór konstytucji cesarskich. Miał dwie edycje: pierwsza z nich – to ogłoszony w 529 r. Codex
Corpus Iuris Civilis
rozpocznij naukę
Corpus Juris CivilisJustynian traktował Instytucje, Digesta i Kodeks jak jedną całość
legis actio
rozpocznij naukę
postępowanie legisakcyjne
postępowanie formułkowe
rozpocznij naukę
per formulas
in iure
rozpocznij naukę
faza przygotowawcza procesów leg i form.
apud iudicem
rozpocznij naukę
faza rozstrzygająca procesów leg i form
cognito extra ordinem
rozpocznij naukę
Postępowanie nadzwyczajne/kognicyjne
legis actio sacramento
rozpocznij naukę
postępowanie z ustanowieniem zakładu pieniężnego
legis actio per iudicis arbitrive postulationem
rozpocznij naukę
postępowanie poprzez żądanie wyznaczenia arbitra lub sędziego
legis actio per conditionem
rozpocznij naukę
postępowanie przez zapowiedzenie terminu nowej rozprawy
legis actio per manus iniectionem
rozpocznij naukę
postępowanie przez położenie ręki
legis actio per pignoris capionem
rozpocznij naukę
postępowanie przez zabranie zastawu
legis actio sacramento in rem
rozpocznij naukę
forma dochodzenia praw do władztwa nad rzeczami
legis actio sacramento in personam
rozpocznij naukę
forma pozwalająca dochodzić roszczeń o charakterze osobistym
in ius vocatio
rozpocznij naukę
wezwanie pozwanego przed magistraturę
vadimonium
rozpocznij naukę
Ustalony z pozwanym termin jego wstawienia się przed magistraturą
vindex
rozpocznij naukę
Poręczyciel wezwania przed magistrature
confessio in iure
rozpocznij naukę
Gdy pozwany uznał roszczenie powoda
indefendus
rozpocznij naukę
Termin, który określał pozwanego unikającego wdania się w spór
litis contestatio
rozpocznij naukę
Stwierdzenie sporu dokonywane w drodze oświadczenia stron
sententia
rozpocznij naukę
wyrok
editio actionis
rozpocznij naukę
obowiązku uprzedzenia kandydata na pozwanego o zamiarze wytoczenia mu procesu.
Nominatio
rozpocznij naukę
W formułce - wyznaczenie sędziego
Intentio
rozpocznij naukę
w formułce - żądanie powoda, które obejmowało przedmiot żądania oraz podstawę skargi
Condemnatio
rozpocznij naukę
część formułki, w której sędzia otrzymywał władzę zasądzenia lub uwolnienia pozwanego
Demonstratio
rozpocznij naukę
część formułki zawierająca zwięzły opis stanu faktycznego
Adjudicatio
rozpocznij naukę
część formułki, która pozwalała sędziemu przysądzić rzecz jednej ze stron
praescriptio pro reo
rozpocznij naukę
w interesie pozwanego
Exceptio
rozpocznij naukę
część formułki umieszczana w interesie pozwanego, zawierająca zarzut procesowy
Replicatio
rozpocznij naukę
– klauzula, za pomocą której powód odpiera zarzut procesowy zawarty w exceptio
Actiones in rem
rozpocznij naukę
służyły do ochrony bezwzględnego władztwa nad rzeczami
Actiones in personam
rozpocznij naukę
sankcjonowały osobiste uprawnienia wierzycieli przeciw dłużnikom
Actiones perpetuae
rozpocznij naukę
powództwa dawnego prawa cywilnego miały charakter „wieczysty” (perpetuae),
actiones civiles
rozpocznij naukę
nawiązywały do ius civile, przede wszystkim do Ustawy XII Tablic,
Actiones honorariae
rozpocznij naukę
SKargi, które opierały się na prawie pretorskim
actiones utiles
rozpocznij naukę
skarga „analogiczna”, odnoszona do sytuacji, które dotychczas nie korzystały z ochrony
Powództwo ze zmianą podmiotów
rozpocznij naukę
powództwo analogiczne prowadzące do powstania praktyki zastępstwa procesowego
actiones ficticiae
rozpocznij naukę
Powództwo tworzone przez pretora wobec sytuacji regulowanych przez ius civile, ale nie identycznych
vadimonium
rozpocznij naukę
przyrzeczenie stawienia się w określonym terminie przed sądem pod rygorem zapłaty przeciwnikowi
denegatio actionis
rozpocznij naukę
odmowa ochrony procesowej
iusiurandum
rozpocznij naukę
wyjaśnianie sporu za pomocą przysięgi
transactio
rozpocznij naukę
ugoda
Negatio
rozpocznij naukę
Zaprzeczenie pozwanego w etapie in iure, iż istnieje słuszna podstawa do wszczęcia sporu
Exceptio
rozpocznij naukę
forma wdania się w spór polegająca na przeciwstawieniu żądaniu powoda pewnych, odmiennych, okoliczności
Pluris petito
rozpocznij naukę
Nadmierne żądanie ze strony powoda
Iudicia bonae fidei
rozpocznij naukę
Powództwa oparte na „dobrej wierze”
condemnatio pecuniaria
rozpocznij naukę
Wymóg kondemnacji pieniężnej i jego złagodzenie
res iudicata
rozpocznij naukę
Sprawa rozstrzygnięta wyrokiem
restitutio in integrum
rozpocznij naukę
pozaprocesowy środek ochrony służący do anulowania skutków postępowania i wyroku
venditio bonorum
rozpocznij naukę
Egzekucja majątkowa
bonorum emptor
rozpocznij naukę
W egzekucji majątkowej Nabywca majątku dłużnika, który poddawał go licytacji
Cessio bonorum
rozpocznij naukę
złagodzenie egzekucji w stosunku do dłużników, którzy popadli w trudności nie ze swojej winy
actor
rozpocznij naukę
powód
reus
rozpocznij naukę
pozwany
Kognitor (cognitor)
rozpocznij naukę
Upoważniony zastępca w procesie cywilnym.
Stypulacje pretorskie
rozpocznij naukę
pretor, na prośbę zagrożonego szkodą, wymuszał na drugiej stronie stypulacyjne zapewnienie pokrycia ewentualnej szkody
Missiones
rozpocznij naukę
uprawnienie do wprowadzenia zainteresowanej osoby w posiadanie majątku drugiej osoby, w całości (missio in bona) lub w części (missio in rem)
Zdolność prawna
rozpocznij naukę
zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków
status liberatis
rozpocznij naukę
prawo rzymskie rozróżniało ludzi wolnych (liberi) i niewolników (servi)
status civitatis
rozpocznij naukę
określał pozycję osoby ze względu na obywatelstwo
tatus familiae
rozpocznij naukę
określał pozycję osoby ze względu na położenie prawne w rodzinie
capitis deminutio
rozpocznij naukę
umniejszenie prawa, np utrata wolności - capitis deminutio maxima
capitis deminutio media
rozpocznij naukę
konsekwencja kary wygnania, pozbawiała obywatelstwa i pozycji w rodzinie, ale pozwalała zachować wolność
capitis deminutio minima
rozpocznij naukę
wywoływała jedynie skutki w zakresie prawa cywilnego, tj. zerwanie więzów agnacyjnych
postliminium
rozpocznij naukę
gdy jeniec wrócił z niewoli – jego prawa odżywały na podstawie prawa powrotu do poprzedniego miejsca zamieszkania i poprzedniej sytuacji prawnej
fictio legis Corneliae
rozpocznij naukę
jeżeli Rzymianin zmarł w niewoli, to na podstawie lex Corneliae przyjmowano fikcję iż jego śmierć nastąpiła w chwili popadnięcia w niewolę
Liberi
rozpocznij naukę
ludzie wolni
serwus, ancilla
rozpocznij naukę
niewolnik, niewolnica
Libertini
rozpocznij naukę
wyzwoleńcy – to osoby, których niewola zgasła na skutek wyzwolenia
Półwolni
rozpocznij naukę
Zalicza się do nich dłużników poddanych egzekucji osobistej, najemnych gladiatorów, osoby wykupione spod niewoli nieprzyjacielskiej aż do czasu spłacenia sumy wykupu,
manumissio vindicta
rozpocznij naukę
wyzwolenie dokonywane przez właściciela przed organem władzy państwowej, w formie pozornego procesu windykacyjnego
manumissio censu
rozpocznij naukę
wyzwolenie przez wpis na listę obywateli rzymskich
manumissio testamento
rozpocznij naukę
nadanie wolności zawarte w testamencie
manumissio testamento directa
rozpocznij naukę
testator w testamencie przy użyciu formuły rozkazującej wyzwalał niewolnika.
manumissio testamento fideicommissaria
rozpocznij naukę
iż testator zwracał się z prośbą do dziedzica o wyzwolenie niewolnika.
manumissio inter amicos
rozpocznij naukę
ustne oświadczenie dokonane w obecności przyjaciół jako świadków
manumissio per epistulam
rozpocznij naukę
pisemny list wyzwoleńczy, skierowany do niewolnika
manumissio in ecclesia
rozpocznij naukę
wyzwolenie wobec Kościoła – oświadczenie złożone w kościele.
ius suffragi
rozpocznij naukę
prawo do udziału i głosowania na zgromadzeniach ludowych
ius honorum
rozpocznij naukę
prawo piastowania urzędów
ius conubii
rozpocznij naukę
prawo zawierania związków małżeńskich uznanych przez ius civile
ius commerci
rozpocznij naukę
prawo do udziału w obrocie gospodarczym i zawierania aktów prawnych uznawanych przez ius civile
legis actio
rozpocznij naukę
prawo występowania przed sądem celem dochodzenia swoich roszczeń uznawanych przez ius civile
patria potestas
rozpocznij naukę
prawo przysługujące mężczyznom do sprawowania władzy ojca rodziny
testamenti factio activa oraz testamenti factio passiva
rozpocznij naukę
prawo sporządzania ważnego testamentu oraz prawo bycia dziedzicem ustanowionym przez testament
Latini prisci lub veteres
rozpocznij naukę
Latynowie dawni
Latini coloniarii
rozpocznij naukę
Latynowie osiedleni
Latini Iuniani
rozpocznij naukę
Latynowie juniańscy
cognatio
rozpocznij naukę
więzi krwi
Existimatio
rozpocznij naukę
cześć obywatelska – poważanie, jakie należało się obywatelowi w życiu społecznym.
Turpitudo
rozpocznij naukę
polegała na tym, iż pewna osoba doznawała pewnego poniżenia jej godności osobistej w opinii społecznej na skutek trybutu życia przynoszącego ujmę na honorze
Prodigus
rozpocznij naukę
odebranie marnotrawcy zarządu majątku odziedziczonego, jeśli go trwonił i narażał rodzinę na ubóstwo
Czynność kauzalna
rozpocznij naukę
zawisłe od causa, np. tradycja jako sposób przenoszenia własności
mortis causa
rozpocznij naukę
Czynności na wypadek śmierci
Metus
rozpocznij naukę
czynność prawna zawarta pod wpływem groźby
error in corpore
rozpocznij naukę
błąd dot. tożsamości przedmiotu lub osoby, np. ktoś kupił ocet zamiast wina.
error in negotio
rozpocznij naukę
błąd co do rodzaju (typu) czynności prawnej, np. ktoś podpisał akt darowizny, sądząc mylnie iż podpisuje akt kupna sprzedaży
error in persona
rozpocznij naukę
error in persona – błąd dot. tożsamości osoby, z którą miał być zawarty akt prawny, lub której miały dotyczyć skutki prawne
error in materia
rozpocznij naukę
błąd dot. materii przedmiotu, (kupiono dzban srebrny myśląc że złoty) – czynność prawna była tu nieważna
error in qualitate
rozpocznij naukę
error in qualität
error in nomine
rozpocznij naukę
błąd dotyczący nazwy
exceptio doli
rozpocznij naukę
zarzut procesowy przeciwko powództwu działającego podstępnie o wykonanie czynności prawnej dokonanej pod wpływem dolus
actio doli
rozpocznij naukę
skarga przysługiwała poszkodowanemu, który wykonał już niekorzystne zobowiązanie pod wpływem dolus
restitutio in integrum propter dolum
rozpocznij naukę
poszkodowany mógł dochodzić przywrócenia do stanu sprzed dokonania oszukańczej czynności prawnej
exceptio metus
rozpocznij naukę
dłużnik mógł się uchylić od spełnienia wymuszonego zobowiązania jeśli jeszcze go nie wypełnił a został pozwany o jego wypełnienie przez nieuczciwego kontrahenta
restitutio in integrum propter metum
rozpocznij naukę
poszkodowany mógł dochodzić przywrócenia do stanu sprzed dokonania wymuszonej groźbą czynności prawnej
Essentialia negotii
rozpocznij naukę
elementy niezbędne do powstania danej czynności prawnej, decydujące o przynależności danej czynności do określonego typu czynności
Naturalia negotii
rozpocznij naukę
elementy treści czynności prawnej, które zależały od stron. Regulowane były przez normy prawa względnie obowiązującego. Były to elementy niekonieczne
Accidentalia negotii
rozpocznij naukę
dodatkowe postanowienia szczególne (klauzule) istotne dla stron i przez nie wprowadzone do treści czynności prawnych
condicio
rozpocznij naukę
Warunek
dies
rozpocznij naukę
termin
modus
rozpocznij naukę
polecenie, klauzula zawarta w czynności nieodpłatnej, nakładającej na osobę otrzymującą przysporzenie obowiązek pewnego zachowania się
occupatio
rozpocznij naukę
Zawłaszczenie rzeczy niczyjej
konwalescencjia
rozpocznij naukę
Możliwość nadania rzeczy nieważnej prawnego znaczenia
Nabycie pierwotne
rozpocznij naukę
Przykładem takiego nabycia prawa było zawłaszczenie rzeczy niczyjej
Nabycie pochodne
rozpocznij naukę
nabywca nabywał prawo od innej osoby, tj. od poprzednika, który przenosił prawo na nabywcę
Sukcesja uniwersalna
rozpocznij naukę
abywający na podstawie jednej czynności prawnej nabywał ogół praw majątkowych
Sukcesja syngularna
rozpocznij naukę
nabywca nabywał pojedyncze, indywidualnie oznaczone prawa od zbywcy, każde na podstawie osobnej czynności prawnej
Nabycie konstytutywne
rozpocznij naukę
Np. zbywca gruntu ustanawiał na nim prawo wieczystej dzierżawy na rzecz osoby, która to
Nabycie translatywne
rozpocznij naukę
np. sprzedaż obciążonego gruntu pociągało przejście prawa własności gruntu wraz z tymi obciążeniami
Konwersja
rozpocznij naukę
można było utrzymać nieważną czynność prawną w mocy, jeżeli spełniała ona wymogi innego typu (np. nieważne testamenty utrzymywały się jako kodycyle)
Zastępstwo bezpośrednie
rozpocznij naukę
zachodzi wówczas, gdy przedstawiciel działa w cudzym imieniu, a skutki jego działania spadają wprost na reprezentowanego
emancipatio
rozpocznij naukę
Wyzwolenie spod władzy pater familias
w linii prostej (linea recta)
rozpocznij naukę
pokrewieństwo oparte na pochodzeniu jednej osoby od drugiej – z krewnymi wstępnymi (ascendentes, np. pradziadek, dziadek, ojciec)
w linii bocznej (linea obliqua)
rozpocznij naukę
pokrewieństwo oparte na pochodzeniu wszystkich od jednego, wspólnego przodka – z krewnymi bocznymi (collaterales, np. rodzeństwo).
gradus
rozpocznij naukę
stopień pokrewieństwa
conubium
rozpocznij naukę
zdolność dwojga osób do zawarcia między sobą pełnoprawnego małżeństwa rzymskiego, czyli iustum matrimonium
dojrzałość fizyczna
rozpocznij naukę
granica określona wiekiem: 14 lat dla mężczyzn, 12 lat dla kobiet
zgoda małżeńska (consensus)
rozpocznij naukę
wymagane zgodne oświadczenie woli zawarcia związku
Confarreatio
rozpocznij naukę
akt sakralny, dokonywany wobec dwóch najwyższych kapłanów i w obecności 10 świadków
Coemptio
rozpocznij naukę
akt dokonywany przy zastosowaniu emancypacji. Zwierzchnik familijny kobiety (albo ona sama) odstępował mężowi władzę agnacyjną za symboliczną zapłatą
Usus
rozpocznij naukę
powodował automatyczną przemianę istniejącego dotąd małżeństwa sine manu w cum manu
Małżeństwo cum manu
rozpocznij naukę
kobieta wychodziła z familii agnacyjnej swego ojca a wchodziła do familii i pod władzę męża.
Małżeństwo sine manu
rozpocznij naukę
nie zmieniało niczego w dotychczasowej przynależności familijnej żony. Jeśli była sui iuris – pozostawała nią nadal i nadal była pod opieką swoich opiekunów
donatio
rozpocznij naukę
Darowizna
Dos profecticia
rozpocznij naukę
Posag pochodzący od ojca – ustanawiał go zwierzchnik agnacyjny kobiety
Dos adventicia
rozpocznij naukę
pochodzący z innego źródła - mógł go ustanowić ktokolwiek, np. sama żona, która wydzieliła posag dla siebie samej z majątku osobistego, jej matka, krewni, itd.
dotis datio
rozpocznij naukę
realne przysporzenie wartości majątkowych składających się na posag. Jeżeli po dokonaniu przysporzenia do małżeństwa nie doszło – ustanawiający mógł żądać zwrotu posagu,
dotis dictio
rozpocznij naukę
jednostronne, ustne przyrzeczenie ustanowienia posagu
dotis promissio
rozpocznij naukę
dwustronne przyrzeczenie ustanowienia posagu, złożone i przyjęte w formie stypulacji
Concubinatus
rozpocznij naukę
trwały związek dwojga wolnych osób, zawiązany i utrzymywany celowo jako związek pozamałżeński
arogacja
rozpocznij naukę
arogowany, dotychczas sui iuris, spadał do roli alieni iuris i przechodził pod władzę arogującego wraz ze swym majątkiem oraz wszystkimi osobami podległymi.
adopcja właściwa
rozpocznij naukę
adoptowany nie zmieniał swej sytuacji prawnej, przechodził tylko z jednej familii do drugiej
legitimatio
rozpocznij naukę
nadanie dzieciom z konkubinatu stanowiska dzieci urodzonych w małżeństwie.
in manu
rozpocznij naukę
Wejście pod władzę żony
Ius vitae nescisque
rozpocznij naukę
prawo życia i śmierci
Ius vendendi
rozpocznij naukę
uprawnienie do sprzedaży dzieci
Peculium
rozpocznij naukę
wydzielone z majątku familijnego poszczególne elementy (np. bydło, sumy pieniężne) i powierzone w odrębny zarząd dzieciom oraz niewolnikom.
Peculium castrense
rozpocznij naukę
zaliczano do niego to, co Filius familiae nabył jako żołnierz w wojsku (żołd, łupy wojenne). Był to odrębny majątek syna – także pod względem prawnym
Tutela impuberum
rozpocznij naukę
opieka nad dziećmi i niedojrzałymi, której celem było przedłużenie zakończonej przedwcześnie władzy ojcowskiej
tutela legitima
rozpocznij naukę
opieka ustawowa, do jej sprawowania powoływano najbliżsych agnatów. Tutor jako spadkobierca, był osobą zainteresowaną w sprawowaniu opieki
tutela testamentaria
rozpocznij naukę
Ustawa XII Tablic dawała ojcu możliwość powołania opiekuna w testamencie.
tutela dativa
rozpocznij naukę
opieka ustanawiana na zarządzenie władzy, gdy brakowało opiekuna ustawowego lub testamentowego
powództwo popularne
rozpocznij naukę
przysługujące każdemu obywatelowi (oprócz pupila), wnoszono je w czasie trwania opieki, a celem było usunięcie opiekuna, który nadużył zaufania
powództwo w sprawie rozdzielenia rachunków
rozpocznij naukę
pupil po zakończeniu opieki dochodził podwójnej wysokości tego, co opiekun rozmyślnie sprzeniewierzył
actio tutelae
rozpocznij naukę
za jej pomocą pupil domagał się rozliczenia ze sprawowania opieki

Musisz się zalogować, by móc napisać komentarz.