STAROZYTNY RZYM

rzym krolewski

753-509

rzym republikański

508-30

rzym cesarski

30-476

najstarsza historia rzymu

liwiusz od zalozenia miasta

dynastie

latynsko-sabińska, etruska

serwiusz tuliusz

podzial na 5 klas majatkowych, centurie

obywatele rzymscy

patrycjusze i plebejusze

ludnosc podbita

sprzymierzency

podzial po walkach z plebsem

arystokracja (nobile i ekwici), chlopi, ludnosc zalezna orowincji

zgromadzenie ludowe

komicja, jednoski wyborcze, decyzja o wojnie i pokoju

zgromadzenie kurialne

centuria, wijna pokoj, wybir urzednikow

zgromadzenia tribusowe

bez wzgledu na majatek, glosowani w tribusach

zgromadzenie plebejskie

wg tribusow, wybieranie trybuna ludowego

senat

najwyzsza wladza, 300 potem 900 senatorow, sposrod bylych urzednikow, polityka zagraniczna, poselstwa, finanse, opiniowanie uchwal, rady urzednikom, namiestnicy w prowincjach, ustawy

urzednicy

nieodplatnie, roczna kadencja, cursum honorum (kolejnosc sprawowania urzedow)

wyzsi urzednicy

konsulowie (2), pretorzy (1/2), cenzorzy (2)

nizsi urzednicy

edylowie kurulni i plebejscy (2), kwestirzy (4)

inne urzedy

dyktator (1), trybuni ludowi (1-10), liktorzy

konsul

2, dowodcy armii, namiestnicy, zwolywali zgromadzenia ludowe, prowadzili obrady senstu, inicjatywa ustawidawcza, interpretowali przepowiednie

pretorzy

1/2, zastepowali konsulow podczas wojen, utrzymywali porzadek w rzymie, orzekali o charakterze przestepstw, przewodniczyli sadom, edykty, na rok

cenzorzy

2, co 5 lat wybierani (18 miesiecy!), spis majatkowy, ustalali cenzus, podzual na klssy majatkiwe, listy senatorow, nadzorowali finanse prac pub, ustalali cla i podatki, nadzor nad obyczajami

edylowie

2, dbali o porzadek, nadzirowali rozdawnictwo zboza, badzor nad targowiskami, miarami i wagami, organizowali igrzyska

kwestorzy

4, na poczatku - sady, potem pomoc konsulom z finansami (gronadzenie i rozdzial pieniedzy, podatki, kasa wojskowa

dyktator

wyjatkowe okolicznosci, na pol roku, pelnia wkadzy,

trybuni

na rok, obroncy ludu, prawo veta, inicjatywa ustawidawcza, nietykalnosc isobista, aresztowali urzednikow, prawo laski

liktorzy

niesli badyle przed krolami, potem urzednikami (fasces)