1095- synod w Clermont, 1099-zdobycie Jerozolimy przez krzyżowców, 1291-upadek Akki, 1138-śmierć Bolesława Krzywoustego, 1180-zjazd w Łęczyce, 1227- zjazd w Gąsowie, 1206- powstanie imperium mongolskiego, 1227-śmierć Czyngis-chana, 1241-bitwa pod Legnicą, 1226-sproeadzenie krzyżaków do polski, 1283-zakończenenie podboju ziem prusów, 1309-utrata pomorza Gdańskiego, 1295-koronacja Przemysła II, 1309-przeniesienie stolicy zakonu do Malborka, 1320-kornacja Władysława Łokietka, 1343-pokój w Kaliszu,
przyczyny: próba likwidacji schizmy wschodniej, idea świętej wojny i fanatyzm religijny. skutki: powstanie zakonów krzyżackich rozwój gospodarki towarowo pienięrznej.